Zielone finanse: mimo ryzyka banki nie mają alternatywy

29 stycznia 2020 r. opublikowany został bardzo ciekawy dokument „Sustainable Finance. Market Practice” opracowany przez pracowników EBA. Choć nie ma on charakteru oficjalnego dokumentu unijnego nadzorcy, to założyć można, że jest to istotna wskazówka co do kierunku działań EBA w tym obszarze. Przejdźmy przez najważniejsze wnioski.

Ciekawy fragment opracowania dotyczy motywacji banków do wspierania zrównoważonego rozwoju. Wydawać by się mogło, że chodzi wyłącznie o promocję, ale jak pokazują wyniki ankiety przeprowadzonej przez EBA, banki decydują się na dostosowanie do nowych zmian głównie z trzech powodów:

− chęci wspierania etycznego działania biznesowego;

− możliwości wykorzystania tzw. business opportunity;

− konieczności dostosowania się do zmian regulacyjnych (choć tych jest chyba jeszcze niewiele).

Co interesujące − potrzeba dostosowania się do oczekiwań klientów znalazła się dopiero na przedostatniej pozycji.

Definicja czynników ESG

Brakuje na razie jednolitej definicji (a ta jest istotna w kontekście zarządzania ryzykami), w tym na poziomie międzynarodowym.

Generalnie można przyjąć jednak, że są pewne wspólne elementy, które składają się na zrównoważony rozwój wspierający aspekty społeczne, środowiskowe i w zakresie ładu wewnętrznego. Zaliczyć do nich można m.in. takie zagadnienia jak:

− zmiana klimatu i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii;

− nadmierne wykorzystanie zasobów;

− prawa człowieka;

− współczesne niewolnictwo i wykorzystywanie dzieci do pracy;

− łapówkarstwo;

− zróżnicowanie (ze względu na płeć i inne czynniki) w ramach organów wewnętrznych;

− strategie podatkowe (m.in. w kontekście optymalizacji podatkowej).

Autorzy przedstawili też analogiczną listę na podstawie odpowiedzi banków. Jest ona nieco bardziej szczegółowa i bardziej „pro-finansowa”.

 Znalazły się tam m.in.:

− jakość i innowacyjność w relacjach z klientami, a także financial inclusion;

− prawo dostępu klientów do informacji odnośnie kwestii środowiskowych;

− praktyki w zakresie zatrudniania pracowników (w tym w kontekście dyskryminacji);

− niezależność członków organów nadzorczych (rad nadzorczych);

− prawa akcjonariuszy czy kwestie dotyczące audytu wewnętrznego.

Jest to więc nieco inne podejście niż to zaprezentowane powyżej.

Pozytywna informacja

Wyniki ankiety są bardzo pozytywne z punktu widzenia ESG. Aż 77% banków biorących w niej udział zadeklarowało pośredni lub bezpośrednie zaangażowanie w projekty zrównoważonego rozwoju, np. poprzez finansowanie zielonych inwestycji.

Ład korporacyjny

Centralny punkt dokumentu to analiza tego, jak banki podchodzą do kwestii zarządzania ryzykami ESG.

Tutaj bardzo duże znaczenie ma chyba mało znane Rozporządzenie 2019/2088 w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowych.

Definiuje ono ryzyka ESG i generalnie można to sprowadzić do sytuacji, w której określone czynniki mogłyby mieć, rzeczywisty lub potencjalny, istotny negatywny wpływ na wartość inwestycji w przypadku ich zmaterializowania się.

Te ryzyka mogą przekładać się na konkretne ryzyka ostrożnościowe, w tym ryzyko kredytowe, ryzyko rynkowe, płynności, operacyjne czy strategiczne i reputacyjne.

Z dokumentu wynika jednak, że nadal niewielką (relatywnie) uwagę przykłada się do kwestii wpływu czynników ESG na ryzyka występujące w działalności bankowej (co może mieć przełożenie na wyniki banku).

W tym zakresie wymagane jest jednak działanie po stronie banków, co wynika m.in. ze znowelizowanej dyrektywy CRDV. W tym zakresie niezbędne jest podejmowanie dalszych działań.

Rekomendacje ekspertów EBA

Rekomendują oni m.in. podążanie za wskazówkami eksperckiej grupy przy Financial Stability Board, która zajmuje się tzw. Climate-related Financial Disclosures (szczegółowe kwestie można znaleźć w raportach przygotowanych przez grupę). Implementacja tych rekomendacji powinna odbyć się zarówno na poziomie międzynarodowym, jak i unijnym.

Wśród dobrych praktyk, do których stosowania zachęcają banki eksperci EBA można znaleźć m.in.:

− „twarde” określenie obowiązków w zakresie ESG na poziomie zarządu i rady nadzorczej;

− wprowadzenie odpowiednich rozwiązań organizacyjnych w tym zakresie;

− opracowanie (lub uwzględnienie w istniejącej) strategii w zakresie ESG;

− rozwinięcie zasad zarządzania ryzykami ESG;

− opracowanie docelowych wskaźników ryzyka ESG i/lub poziomu zaangażowania w inicjatywy w tym obszarze w skali całego portfela;

− podejmowanie działań zwiększających zaangażowanie w ESG, w tym np. paperless czy rezygnacja z określonej działalności mogącej być szkodliwą dla środowiska.

Warto również rozważyć uwzględnianie czynników ESG nie tylko w raportach niefinansowych, ale sprawozdaniach, które dotyczą bilansu.

Wiele będzie też zależało od podejścia regulatorów i prawodawców. Eksperci EBA uważają, że dalsze inicjatywy w tym obszarze są konieczne.

Michał Nowakowski, https://pl.linkedin.com/in/michal-nowakowski-phd-35930315, Counsel w Citi Handlowy, założyciel www.finregtech.pl.

Opinie wyrażone w artykule są osobistymi opiniami Autora i nie mogą być utożsamiane z jakąkolwiek instytucją, z którą Autor jest lub był związany.