Bank i Klient: Instrumenty zwrotne to przyszłość wspierania sektora MŚP

Przez wiele lat podstawą wsparcia dla małych i średnich firm były dotacje. Obecnie UE sukcesywnie wycofuje się z tego mechanizmu, kładąc nacisk na rozwój instrumentów zwrotnych. Do jakiego stopnia ta przemiana wpłynie na model pomocy publicznej funkcjonujący na rynku polskim?

– Przejście od dotacyjnego modelu wspierania drobnej przedsiębiorczości w kierunku wykorzystania instrumentów zwrotnych, jako podstawowego narzędzia, dokonywać się będzie, a w zasadzie już się dokonuje, dwutorowo. Pierwszą formę wsparcia stanowi zabezpieczanie standardowej działalności kredytowej banków adresowanej do małych i średnich przedsiębiorców z wykorzystaniem poręczeń i gwarancji. Sektor poręczeniowy dysponuje na ten cel zarówno własnymi środkami, jak i pieniędzmi, które trafiają do funduszy za pośrednictwem BGK oraz urzędów marszałkowskich. Równolegle na polski rynek trafią środki wspólnotowe przeznaczone na inżynierię finansową, w tym w szczególności na instrumenty zwrotne, niskooprocentowane pożyczki czy poręczenia. To właśnie skorzystanie ze wsparcia publicznego będzie najkorzystniejsze dla większości przedsiębiorców, np. w ramach JEREMIE 2 beneficjent nie ponosi kosztów związanych z udzieleniem poręczenia. Należy jednak pamiętać, że w przypadku niektórych programów środki są ściśle przypisane do określonych celów finansowania, istnieje też dużo wyłączeń kredytowych. Również nie każdy klient spełnia kryteria, które pozwalają mu skorzystać z finansowania gwarantowanego z funduszy publicznych, gdyż np. wyczerpał limit de minimis albo prowadzi działalność nie w tej branży, do której dedykowany jest dany instrument.

Które spośród instrumentów zwrotnych dedykowanych małym i średnim firmom będą dostępne na polskim rynku w ciągu nadchodzących lat?

 – W nadchodzących latach polski system poręczeń bazować będzie na trzech podstawowych segmentach. Pierwszy stanowić będzie prowadzony przez BGK od 2012 r. program gwarancji de minimis, jednak należy się liczyć z tym, iż ten instrument będzie stopniowo wygaszany. Jego miejsce będą powoli zajmować inne narzędzia, tym razem dostępne w ramach unijnych programów ramowych, w rodzaju COSME, EaSI czy InnovFin, być może dołączą do nich środki pochodzące z takich instytucji, jak Polski Fundusz Rozwoju czy Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. Te tzw. celowe instrumenty finansowe powinny docelowo stać się podstawą rynku poręczeniowego w Polsce. Trzecim elementem systemu jest inicjatywa JEREMIE 2, w której w nowej perspektywie uczestniczyć będą praktycznie wszystkie województwa. To właśnie ...