Historia rodu najsłynniejszych bankierów: Imperium Rothschildów

Prof. dr hab. Eugeniusz Gostomski

Rothschildowie stworzyli legendarne imperium finansowe i od końca XVIII wieku istotnie wpływali na europejską bankowość i finanse. Choć byli Żydami, których u zarania kapitalizmu w Europie nie traktowano jeszcze jako pełnoprawnych obywateli i nie odeszli od swojej religii oraz tradycyjnych obyczajów narodu żydowskiego, zdołali pozyskać przyjaźń ówczesnych książąt i królów oraz przebojem weszli do kręgu dziewiętnastowiecznej arystokracji, uzyskując tytuły szlacheckie i hrabiowskie. Dzięki temu i swemu olbrzymiemu bogactwu mieli ogromny wpływ na rządy i politykę europejską, szczególnie w XIX wieku, a w wyniku zakrojonej na szeroką skalę działalności filantropijnej zapisali się we wdzięcznej pamięci tysięcy biednych rodzin. Żadna inna niemonarsza rodzina w Europie nie cieszyła się w przeszłości i nie cieszy dzisiaj takim dostojeństwem jak Rothschildowie.

Jak rodziła się fortuna?

Fundamenty pod bogactwo najsłynniejszego na świecie rodu bankierskiego położył w drugiej połowie XVIII wieku Mayer Amschel Rothschild (1743-1812), który, tak jak jego przodkowie od XVI wieku, mieszkał w dzielnicy żydowskiej we Frankfurcie n. Menem, zajmując się handlem i operacjami pieniężnymi. Obdarzony nieomylną intuicją, pozyskiwał pieniądze z najobfitszych źródeł i inwestował je w sposób umożliwiający ich pomnożenie w krótkim czasie. Dzięki swemu talentowi dyplomatycznemu, głębokiej wiedzy o finansach i posiadanym pieniądzom stał się bankierem księcia heskiego Wilhelma IX, jednego z najbardziej majętnych władców w Europie, który wzbogacił się na sprzedaży swoich poddanych do wojsk zaciężnych w krajach prowadzących wojnę. Wkrótce M.A. Rothschild zgromadził tyle kapitału, że wraz z pięcioma synami mógł utworzyć imperium bankowe, które stało się pierwszym znanym na świecie wielonarodowym koncernem rodzinnym. Każdy z synów w różnych miastach europejskich utworzył i prowadził dom bankowy, poszerzając imperium finansowe Rothschildów.

Najstarszy syn założyciela dynastii Amschel przejął po ojcu dom bankowy we Frankfurcie n. Menem. Drugi syn Salomon założył Rothschild-Bank w Wiedniu, który stał się głównym bankiem obsługującym dynastię Habsburgów. Kolejny syn Nathan utworzył bank Rothschilda w Londynie, który m.in. finansował wojnę Anglii z Napoleonem. Natomiast Carl założył bank Rothschilda w Neapolu, a Jacob/James powołał do życia bank Rothschilda w Paryżu. Wszystkie te domy bankowe były częścią wielkiego rodzinnego holdingu „Mayer Amschel Rothschild & Söhne”. Jego twórca, wspomniany już Mayer Amschel Rothschild, w swoim testamencie określił zasady, na których miał się opierać bankierski biznes rodzinny prowadzony pod wspólną firmą Rothschildów:

• Wszystkie kluczowe stanowiska w domach bankowych i innych spółkach powinni piastować członkowie dynastii Rothschildów.
• Właścicielami przedsiębiorstw i osobami zawierającymi transakcje w imieniu Rothschildów mogą być tylko członkowie rodu płci męskiej.
• Na czele dynastii zawsze powinien stać najstarszy syn najstarszego żyjącego syna klanu, chyba że większość rodziny zadecyduje inaczej.
• Nie należy sporządzać ani publikować żadnego formalnego zestawienia majątku rodziny.

Zasady te Rothschildowie respektują do dzisiaj. Dochodzi do tego jeszcze zasada zgodnej współpracy i wzajemnego wspierania się członków rodziny.

Aż do 1905 r. różne gałęzie rodziny Rothschildów, spotykając się we Frankfurcie n. Menem, co pięć lat podpisywały wspólne porozumienie o ścisłej współpracy handlowej i finansowej w ramach dynastii. Zysk ze wspólnych przedsięwzięć dzielony był proporcjonalnie do zaangażowanego kapitału i poniesionych nakładów pracy.

Napoleon nie wiedział

Istnienie w ramach imperium Rothschildów pięciu wzajemnie wspierających się gałęzi biznesu bankowego okazało się bardzo mądrym posunięciem. W ten sposób nie tylko rozproszone zostało ryzyko, ...