XIII Kongres Antyfraudowy: sektor finansowy jest lepiej przygotowany do walki z nadużyciami niż w latach poprzednich?
![XIII Kongres Antyfraudowy: sektor finansowy jest lepiej przygotowany do walki z nadużyciami niż w latach poprzednich? XIII Kongres Antyfraudowy: sektor finansowy jest lepiej przygotowany do walki z nadużyciami niż w latach poprzednich?](https://sp-ao.shortpixel.ai/client/to_webp,q_glossy,ret_img,w_753,h_424/https://bank.pl/wp-content/uploads/2022/10/fraud-cyberbezpieczenstwo-753x424-AdobeStock_112266621-Rawpixel-com.jpg)
W tegorocznej, 15. edycji badania ZPF i EY Polska ankietowani przedstawiciele instytucji finansowych w Polsce ponownie potwierdzili, że kluczowym zagrożeniem dla sektora finansowego w kontekście nadużyć pozostają wyłudzenia produktów kredytowych i pożyczek.
Wyniki ujawniły również jak istotnym zagrożeniem są też cyberataki. Zmieniające się i coraz bardziej wyrafinowane schematy działania sprawców nadużyć powodują, że w świetle postępującego rozwoju technologicznego zagrożenie to z roku na rok będzie zyskiwało na znaczeniu.
Przestępcy coraz częściej wolą działać w cyberprzestrzeni i zdalnie okradać klientów instytucji finansowej, niż np. wyłudzić pożyczkę za pomocą podrobionych dokumentów, pojawiając się osobiście w placówce.
![](https://alebank.pl/wp-content/uploads/2022/10/1-grafika-753x424-ey.png)
Kiedy w Polsce zgłaszający nieprawidłowości będą prawnie chronieni?
W grudniu 2021 roku weszła w życie Dyrektywa UE o ochronie sygnalistów. W Polsce nadal czekamy na ustawę, która wdroży jej założenia do naszego porządku prawnego. Już niedługo firmy będą zobowiązane do wdrożenia poufnych i bezpiecznych kanałów zgłaszania nieprawidłowości, dostępnych dla szerokiego grona interesariuszy.
Jak pokazuje badanie, w tym roku kolejny raz najczęstszym źródłem informacji o nieprawidłowościach byli pracownicy organizacji (33%). Zdaniem sektora finansowego, to oni najlepiej znają organizację i jej procesy, mając najlepszą wiedzę na temat tego, gdzie dochodzi do nadużyć lub gdzie jest ryzyko ich powstawania, niewątpliwie więc powinni oni móc liczyć na odpowiednią ochronę prawną.
– W naszym kraju trwają nadal prace nad ostatecznym kształtem krajowych przepisów implementujących dyrektywę i spodziewamy się, że będzie to ważny krok w procesach zgłaszania nadużyć. Jako ZPF również uczestniczymy w tym procesie legislacyjnym jako strona społeczna.
Tegoroczne badanie potwierdza, że branża wydaje się być dobrze przygotowana na tę zmianę. Eksperci z instytucji finansowych deklarują, że już dziś posiadają szereg funkcjonujących rozwiązań dla osób zgłaszających nieprawidłowości – wyjaśnia Marcin Czugan, Prezes Zarządu ZPF.
Czytaj także: Uwaga na fałszywe SMS-y o zaległościach w opłatach za energię
Sankcje gospodarcze i ich wpływ na kwestię nadużyć
W tym roku dodatkowym wyzwaniem dla instytucji finansowych są nowe sankcje gospodarcze w związku z atakiem Rosji na Ukrainę. Z przeprowadzonego w 2022 roku badania ZPF i EY Polska wynika, że instytucje sektora finansowego czują się odpowiednio przygotowane do egzekwowania nowych sankcji gospodarczych. Prawie połowa badanych (43%) twierdzi, że jest gotowa w pewnym stopniu, a 38% ‒ na bardzo dobrym poziomie.
Niemal co czwarty ankietowany ocenia wpływ zmian w zakresie sankcji jako istotny, z kolei zdecydowana większość (64% organizacji) wskazała, że te zmiany w minimalny sposób wpływają na działalność ich instytucji.
Jednocześnie ankietowani deklarują, że podjęli szereg konkretnych działań, głównie w zakresie szeroko pojętej weryfikacji stron trzecich. Spośród badanych firm 40% wskazało, że dodatkowo rozszerzyło zakres weryfikacji swoich kontrahentów w ramach badania łańcucha dostaw. Jednocześnie problemem dla instytucji w tym zakresie jest nie tylko brak dostępu do odpowiednich baz danych, ale także możliwości bieżącego monitoringu, zarówno pod kątem zmian po stronie kontrahentów, jak i wpisów na listach sankcyjnych. Może się bowiem zdarzyć, że kontrahent zostanie wpisany na listę sankcyjną tuż po jego zweryfikowaniu przez instytucję finansową.
– W lutym br. byliśmy świadkami ataku Rosji na Ukrainę, na który świat odpowiedział szeregiem sankcji gospodarczych wymierzonych w agresora. Firmy musiały zweryfikować portfolio kontrahentów, wdrożyć nowe procesy zapewniające zgodność z sankcjami lub wzmocnić już istniejące.
Z naszego badania wynika, że instytucje finansowe w większości pozytywnie oceniają swoją generalną gotowość do ograniczenia ryzyka naruszenia sankcji, a zmiany w ich zakresie nie wpływają na nie znacząco.
Biorąc pod uwagę profil badanych organizacji, nie jest to zaskakujące. Z drugiej strony, ponad 70% respondentów wdrożyło jednak nowe lub dodatkowe procesy w zakresie weryfikacji klientów czy kontrahentów – mówi Mariusz Witalis, Partner kierujący Działem Zarządzania Ryzykiem Nadużyć EY, lider praktyki w Europie Centralnej i Środkowowschodniej.
![](https://alebank.pl/wp-content/uploads/2022/10/2-grafika-753x424-ey.png)
Czy sektor finansowy jest gotowy do walki z nadużyciami?
Oceniając stopień przygotowania instytucji do walki z nadużyciami, aż 88% ekspertów stwierdziło, że są one dobrze przygotowane do walki z nieprawidłowościami, gdzie rok temu podobnych odpowiedzi udzieliło 77% respondentów.
Jednocześnie o 6 p.p. (do 2%) spadł udział respondentów oceniających, że ich organizacja nie jest dobrze przygotowana. Napawa optymizmem podejście instytucji finansowych, które czują się przygotowane do tego, by odpowiedzieć na zagrożenia powodowane przez nadużycia.
![](https://alebank.pl/wp-content/uploads/2022/10/3-grafika-753x424-ey.png)
Czytaj także: Kradzież tożsamości zamiast handlu narkotykami ‒ gangi przerzucają się na nielegalne działania w cyberprzestrzeni
Jakie wyzwania stoją przed branżą w związku z nadużyciami?
Zdaniem instytucji finansowych największym problemem związanym z nadużyciami jest brak świadomości wśród klientów. Aż 36% respondentów ocenia, że klienci nie zdają sobie sprawy z zagrożeń. Nie mniej istotnym problemem są szybko zmieniające się schematy nadużyć.
Mając na względzie, jak poważnym zagrożeniem zdaniem instytucji finansowych są cyberataki, może wskazywać to na rosnącą rolę ataków phishingowych i kradzieży z kont, czyli nadużyć dotyczących cyberprzestrzeni, a jednocześnie bazujących na niskiej świadomości klientów.
![](https://alebank.pl/wp-content/uploads/2022/10/4-grafika-753x424-ey.png)
Z pewnością szerszy dostęp do państwowych baz danych oraz konieczność stworzenia mechanizmów wymiany informacji pomiędzy instytucjami finansowymi pomogłyby w walce z nadużyciami, na co w tegorocznym badaniu wskazało 39% respondentów.
Badani wskazują, że dostęp do bazy numerów PESEL lub baz organów podatkowych, aby móc zweryfikować klienta oraz jego deklarowane przychody, z pewnością ułatwiłby działania przeciwko wyłudzeniom.
![](https://alebank.pl/wp-content/uploads/2022/10/5-grafika-753x424-ey.png)
Wyniki badania „Nadużycia w sektorze finansowym” zaprezentowano podczas XIII Kongresu Antyfraudowego, organizowanego przez ZPF, który odbył się 26 października w Warszawie.
Raport z badania jest również udostępniony na stronie www.zpf.pl (przejdź do strony o raporcie TUTAJ) oraz www.ey.com/pl_pl