Wydarzenia: Czas na polubowne rozstrzyganie sporów

Jerzy Rawicz

Problemy z jednoznaczną oceną kwestii prawnych związanych z kredytami frankowymi mają nie tylko publicyści. – Na obecnym etapie trudno mówić o jednolitym orzecznictwie sądowym w tego rodzaju sprawach, a biorąc pod uwagę dotychczasową judykaturę, raczej nie powinniśmy liczyć na zmianę tej sytuacji w przyszłości – podkreślił Michał Jabłoński, prezes fundacji Laboratorium Prawa i Gospodarki, która podjęła się niełatwego zadania analizy wyroków sądowych rozstrzygających spory pomiędzy bankami udzielającymi kredytów a ich klientami. Wnioski z przeprowadzonych badań stanowiły jeden z punktów sesji inauguracyjnej tegorocznego Kongresu Prawa Bankowego. – Postanowiliśmy nadać wydarzeniu charakter otwarty, do dyskusji zaprosiliśmy zarówno przedstawicieli banków, jak i klientów – zaznaczył, otwierając obrady kongresu, mec. Jerzy Bańka, wiceprezes Związku Banków Polskich. Problemom tej ostatniej grupy poświęcone było wystąpienie Jolanty Florek, reprezentującej Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.

Prof. dr hab. Adam Brzozowski przypomniał, że uwarunkowania zewnętrzne mogą istotnie naruszyć podstawy ekonomiczne kontraktu, a nawet doprowadzić do zaniku celu gospodarczego określonego w umowie kredytowej.
Fot. ZBP

Pacta sunt servanda, ale są wyjątki

Jedną z częściej podnoszonych kwestii stanowi dopuszczalność waloryzacji zobowiązania przy wykorzystaniu kursu obcych walut. Wątpliwości w tym obszarze rozstrzygnęło wystąpienie prof. dr hab. Adama Brzozowskiego, specjalisty w zakresie problematyki zobowiązań, reprezentującego Instytut Prawa Cywilnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Przypomniał on, iż uwarunkowania zewnętrzne mogą istotnie naruszyć podstawy ekonomiczne kontraktu a nawet doprowadzić do zaniku celu gospodarczego określonego w umowie. Jedną z takich okoliczności jest zmiana siły nabywczej pieniądza. – Od wieków trwa dyskusja, czy w takich przypadkach należy sztywno respektować zasadę bezwzględnego przestrzegania postanowień umownych, czy też modyfikować umowy z uwzględnieniem zewnętrznych okoliczności – zaznaczył prof. Brzozowski.

Polski ustawodawca rozwiązał ten problem w roku 1990, wprowadzając art. 358 [1] kodeksu cywilnego. Przepis ten przyjmuje jako podstawę zasadę nominalizmu (pacta sunt servanda), przewidując równocześnie w drodze wyjątku dopuszczalność waloryzacji na drodze ustawowej i sądowej oraz możliwość umieszczania w umowach klauzul pozwalających na ustalanie wysokości świadczenia pieniężnego według innego niż pieniądz miernika wartości. – Bezpośrednim powodem przyjęcia takiego rozwiązania była obawa przed zalewem spraw sądowych o ustalenie wartości świadczeń przy tak dużej skali inflacji, jaka występowała wówczas w Polsce. Z ...