Wczoraj, dziś i jutro cash processingu

Panel moderował Tomasz Zientek, dyrektor Departamentu Efektywności i Rozwoju Operacji w Santander Banku Polska, a w dyskusji uczestniczyli:

Marcin Sternal, dyrektor Biura Obrotu Gotówkowego w Banku Pekao; Andrzej Kawiński, Country Manager, G+D Currency Technology; Łukasz Jagodziński, kierownik Zespołu Zarządzania Gotówką w Departamencie Rozliczeń BNP Paribas Banku Polska i Mariusz Świniarski, dyrektor Glory Global Solutions (Poland) sp. z o.o.

Narodowa Strategia i wojna w Ukrainie wydarzeniami minionej dekady

Które z wydarzeń na przestrzeni minionej dekady najsilniej wpłynęło na funkcjonowanie obrotu gotówkowego w Polsce? – Marcin Sternal nie miał wątpliwości, iż był to początek rosyjskiej agresji na Ukrainę.

To niepokojące zjawisko odmieniło postrzeganie zagrożeń, jakie mogą pojawić się w naszym kręgu cywilizacyjnym, a równocześnie był to cenny sprawdzian dla banków i ich partnerów z branży CIT. Test ten zaliczony został pozytywnie, uważa przedstawiciel Pekao.

Do wyzwań, z jakimi mieliśmy do czynienia – pomagając ukraińskiemu społeczeństwu zmagającemu się z barbarzyńskim agresorem – nawiązał też Łukasz Jagodziński.

Przypomniał, iż zapotrzebowanie na gotówkę w pierwszych dniach wojny przekraczało nawet dziesięciokrotnie standardowe pobrania, z jakimi mamy do czynienia na co dzień. O ile zapewnienie dostępności złotówek nie było szczególnym wzywaniem, to sytuacja komplikowała się w odniesieniu do walut obcych, gdzie niezbędne było sprowadzenie odpowiedniej ilości nominałów do Polski.

Nie wszyscy spośród uczestników debaty wskazywali na „czarne łabędzie”. Według Andrzeja Kawińskiego kluczowe znaczenie dla kształtowania się rynku miało wydanie przez bank centralny zarządzenia Prezesa NBP nr 19/2016, a następnie ogłoszona podczas KOG 2020 Narodowa Strategia Bezpieczeństwa Obrotu Gotówkowego.

– Naprawdę jest to epokowy dokument, bardzo istotny i w jakimś sensie unikalny na skalę światową – podsumował reprezentant G+D Currency Technology.

Również w opinii Mariusza Świniarskiego to właśnie Narodowa Strategia Bezpieczeństwa Obrotu Gotówkowego wysuwa się zdecydowanie na prowadzenie wśród wszystkich czynników, jakie przez minione 10 lat determinowały funkcjonowanie polskiego cash processingu.

Stała się ona wszak istotnym impulsem, stymulującym zapewnienie akceptacji różnych form płatności, w tym w szczególności tradycyjnej, w handlu detalicznym i usługach w całej Polsce.

Czytaj także: Rynek obrotu gotówkowego w strategiach instytucji finansowych

Polski cash processing gotowy na ewentualne incydenty

Kluczowym czynnikiem, decydującym o jakości usług płatniczych, niezależnie od przyjętego modelu, jest bezpieczeństwo. Jakie działania należy podjąć, by zapewnić jego najwyższy poziom? – Andrzej Kawiński  odniósł się do doświadczeń pandemicznych, kiedy to względy zdrowotne decydowały o zamykaniu całych instytucji, w których stwierdzono transmisję wirusa.

W tym kontekście polityka przyjęta m.in. przez szwedzki bank centralny, który zdecydował się na centralizację sortowni, w obliczu zagrożenia epidemicznego mogłaby prowadzić do sparaliżowania dostaw gotówki.  

– Wyciągnięto pewne wnioski z tego doświadczenia, dzisiaj w sortowniach komercyjnych otwierane są depozyty gotówki po to, żeby taka sytuacja nie miała miejsca – dodał Andrzej Kawiński.

Marcin Sternal zwrócił uwagę na zjawisko, które nie pojawia się na pierwszych stronach gazet, a mianowicie repatriację waluty obcej państw skandynawskich. Obecnie prowadzone są takie działania w stosunku do korony duńskiej. Panelista ma nadzieję, iż doświadczenia pozyskane podczas tej akcji będą podstawą dla podjęcia podobnych działań wraz z innymi bankami centralnymi.

Zdaniem przedstawiciela Pekao, kwestia ta powinna być punktem wyjścia do rozmowy na temat postrzegania roli banków centralnych w kontekście ich odpowiedzialności za emitowane przez nie środki pieniężne.

Łukasz Jagodziński zaznaczył, iż jeszcze kilka lat temu scenariusz, w którym partner z kraju trzeciego odmawia zakupu własnej waluty w ogóle nie wchodziły w grę. Jeśli chodzi o cyberbezpieczeństwo sensu stricte, to zdaniem przedstawiciela BNP Paribas Banku Polska bankowość jest należycie przygotowana, by stawić czoła ewentualnym incydentom, również tym, inspirowanym przez rosyjskie służby.

Mariusz Świniarski nawiązał do kwestii kluczowej dla operatorów branży retail, a mianowicie ewentualnych przerw w dostawach energii elektrycznej. Zwrócił on uwagę, iż w wielu sklepach sukcesywnie wchodzą do użytku kasy samoobsługowe, co jest odpowiedzią na brak rąk do pracy i wysokie koszty zatrudnienia, jednak minusem tego rozwiązania jest brak obsługi gotówkowej w punktach zautomatyzowanych. Na szczęście trend ten ulega odwróceniu.

– Zmierzamy w takim kierunku, by klient miał dostęp do płatności bezgotówkowej, jak i gotówkowej. Nie chcemy nikogo wykluczać – zadeklarował przedstawiciel Glory Global Solutions.

Czytaj także: Gotówka niezbędna, ale droga

Czy czekają nas pościgi dronów?

Jak w tym kontekście kształtować się będzie przyszłość cash processingu? – Marcin Sternal oczekiwałby przede wszystkim rozwiązania deficytu konwojentów.

Jego zdaniem, problemu nie rozwiążą drony – transport gotówki z użyciem bezzałogowców sprawiłby, że przestępcy uruchomiliby własne drony, w efekcie niebo stałoby się areną zmagań miedzy cyfrowymi złodziejami i policjantami.

Z przedmówcą zgodził się Łukasz Jagodziński. – Jestem realistą, więc gotówka była, jest i będzie. Myślę, że za 10 lat będzie ona ciągle transportowana bankowozami – skonstatował przedstawiciel BNP Paribas.

Jego zdaniem, rola gotówki może ewoluować z czysto transakcyjnej ku bardziej oszczędnościowej, co już dało się zaobserwować podczas niedawnych kryzysowych zdarzeń.

Zdaniem Tomasz Jagodzińskiego, niezbędnym krokiem w obecnych realiach powinno być usprawnienie procesu weryfikacji konwojentów, także z użyciem nowoczesnych technologii i przy stworzeniu jednolitej bazy osób, wykonujących ten zawód.

Czy w tym kontekście można stwierdzić, iż technologia nadąży za oczekiwaniami? Twierdzącej odpowiedzi na to pytanie udzielił Andrzej Kawiński. Jego zdaniem rozwiązania IT powinny posłużyć zachowaniu równowagi między płatnościami gotówkowymi i elektronicznymi.

– Ten balans między gotówką a bezgotówką powoduje to, że koszty obrotu gotówkowego się rozkładają i ma sens utrzymywanie całej infrastruktury – dodał przedstawiciel G+D Currency Technology.

Uczestnicy wskazywali też możliwe zastosowania AI w cash processingu – takimi obszarami może być np. prognozowanie limitów gotówki w poszczególnych placówkach, czy też minimalizacja odsetka banknotów, odrzucanych bezzasadnie w toku procesowania.

Czytaj także: Gotówka nie jest przeżytkiem