Usługi płatnicze po wdrożeniu PSD2
W Polsce sektor finansowy przygotował standard rynkowy tzw. PolishAPI określający zasady komunikacji banków i różnych instytucji płatniczych. Obecnie otwarta bankowość to czas nawiązywania wielu partnerstw na rynku finansowym i budowy lepszego doświadczenia klienta tzw. fazy Open X.
Uczestnicy Forum dyskutowali też o bezpieczeństwie, które jest podstawą usług finansowych. Poruszano problemy polskiej bankowości w czasie, w którym spotykamy się z takimi zjawiskami jak: mobile-first, mobile-only i challenger banków.
75 procent Polaków zadowolonych z poziomu usług płatniczych
Otwierając debatę, Włodzimierz Kiciński wiceprezes ZBP omówił stan usług płatniczych na naszym rynku. Jak stwierdził, dziś 75% klientów jest zadowolonych z dostępnej oferty usług płatniczych. Świat wyraźnie kieruje się w stronę mobilności, co wynika też z tego, że na świecie korzysta się z 6,1 mld smartfonów z dostępem do internetu.
Jak podał, powołując się na dane zebrane przez Deloitte, przeciętnie użytkownik zagląda do swojego smartfona 74 razy każdego dnia, a osoby z pokolenia Millennialsów robią to nawet 300 razy.
Jak podkreślił, od sektora finansowego klienci oczekują bezpiecznego, uczciwego i pełnego zaufania kontaktu. Musi temu również towarzyszyć wiarygodność rzetelność i stabilność tego, co się oferuje.
Mamy najniższy w Europie poziom fraudów w płatnościach elektronicznych
W kolejnym wystąpieniu Emil Radziszewski dyrektor Departamentu Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych i Instytucji Płatniczych w UKNF, porównał system finansowy w tym płatniczy do tętnic i żył dostarczają krew do wszystkich organów ciała. Bo podobnie usługi płatnicze dostarczają środki pieniężne do wszystkich uczestników realnej gospodarki.
Jak stwierdził, gotówka jest dziś wypierana z obrotu płatniczego, ale też w najbliższych latach nie ulegnie całkowitej eliminacji. Jeśli chodzi o zastosowanie nowoczesnych technologii, to polski rynek wyróżnia się na tle innych krajów Unii Europejskiej np. zaawansowaniem technologicznym. Trzy sesje ELIXIR co pozwala transferować środki nawet w kilka godzin.
Wyróżniają nas też najniższe w Europie wskaźniki fraudów w płatnościach elektronicznych. Dziś trudno ocenić jeszcze wpływ dyrektywy PSD2 na rynek, bo nie ma jak ocenić popytu na nowe usługi i tego, czy faktycznie są one potrzebne. Podkreślił, że względy finansowe nie mogą być ważniejsze od bezpieczeństwa świadczonych usług i przetwarzania wrażliwych danych klientów.
Polski rynek płatności jest bezpieczny
Prof. Andrzej Kaźmierczak członek zarządu NBP przypomniał, że jest to już ósma edycja FUP. Dyrektywa PSD2 otworzyła prawne ramy do otwartej bankowości. Wspomniał o powstaniu i wprowadzeniu standardu Polish API. Dzięki temu jest możliwe zwiększenie bezpieczeństwa po wprowadzeniu zapisów dyrektywy.
Obecnie nie ma wg NBP zagrożeń bezpieczeństwa dla naszego rynku płatności. Przypomniał o decyzji prezesa NBP, o zgodzie na zwiększenie limitu płatności zbliżeniowych bez konieczności podania kodu PIN co zapewne będzie wprowadzane już w przyszłym roku.
Zwrócił uwagę na wchodzenie na nasz rynek dostawców kart przedpłaconych działających transgranicznie, które nie muszą np. informować NBP o swoim działaniu oraz o poziomie środków zgromadzonych na oferowanych przez nich kartach.
Wspomniał o walutach cyfrowych takich jak Libra tworzona pod auspicjami Facebooka. Jak stwierdził, są koncepcje wprowadzenia pieniądza cyfrowego przez banki centralne, ale NBP nie widzi obecnie potrzeby tworzenia własnego pieniądza cyfrowego.
Gościem specjalnym tegorocznego Forum był Chris Skinner specjalista i autor bestselerowych książek o nowoczesnych usługach bankowych. W swoim wystąpieniu pt. „Kids creating the future bank” stwierdził, że Bill Gates mylił się, twierdząc pod koniec lat 90. ubiegłego wieku, że banki nie będą już potrzebne.
Zwrócił uwagę na zmiany, jakie obserwujemy dziś na światowym rynku płatności. Amerykański fintech płatniczy Stripe (ogłosił we wrześniu wejście do Polski) założony w 2010 r. przez dwóch braci, w październiku 2016 r. był wart 9,2 mld dolarów i zatrudniał 400 osób, a już w październiku 2018 r. było to 20 mld dolarów i 1000 osób. Natomiast w tym samym czasie Barclays — globalny dostawca usług finansowych w 2016 r. to 30 mld dolarów i 130 tys. pracowników, a w 2018 r. 40 mld dolarów i 83,5 tys. zatrudnionych. To pokazuje, jak wiele dziś się zmienia dzięki nowym technologiom i podejściu do budowanie firm i usług finansowych.
Open X – nowa faza otwartej bankowości
Urszula Wysocka Senior Advisor w organizacji Efma przedstawiła dane z opracowania World Fintech Report 2019. Jej zdaniem ważne jest posiadanie danych o swoich klientach, bo to pozwala rozwijać się na rynku. Mówiła też o współpracy przy tworzeniu interfejsów i modelu monetyzacji API.
Wspomniała o obawach związanych z otwartą bankowością. Zmieniają się tez role podmiotów działających na rynkach finansowych, nie będzie już tradycyjnych banków i wymaga to zmiany modeli biznesowych.
Warto zwrócić uwagę na współpracę banków z fintechami i gdzie warto łączyć swoje siły. Czasem trudno znaleźć bankom i fintechom wzajemne zrozumienie, bo obie strony reprezentują zupełnie inne rodzaje organizacji biznesowych. Jej zdaniem, potrzebni są tzw. orchestratorzy, czyli łącznicy.
Na horyzoncie Big Techy
W kolejnym wystąpieniu o ekonomii współpracy (sharing economy) w erze open banking mówił Bartosz Sawicki Managing Director, Banking & Fintech w firmie The Heart. Rośnie świadomość własnych potrzeb wśród polskich klientów i pokazuje to np. zainteresowanie ofertą firmy Revolut oferującej kartę płatniczą wielowalutową o atrakcyjnych parametrach.
BigTechy oferują dziś pełne ekosystemy usług i dzięki temu mogą przejmować klientów banków. Jego zdaniem odpowiedzią może być np. ekosystem VAS Introducer we współpracy z Mastercard, w którym dzięki efektowi skali bank może zaoferować atrakcyjny dla jego klientów zestaw usług zamiast za 50 euro tylko 8 euro.
W dyskusji panelowej, o nowym otwarciu w bankowości i związanej z tym większej liczbie partnerstw, większych bazach danych i o lepszym doświadczeniu klienta rozmawiali Michał Nowakowski Counsel w Citi Bank Handlowy, Małgorzata Domagała dyrektor polskiego oddziału Mastercard Europe, Mateusz Blocher Associate SK&S Legal oraz Michał Pierzgalski ekspert, Obszar Rozwoju Systemów i Sektor Publiczny w KIR. Dyskusję moderował Maciej Kostro doradca zarządu w ZBP.
Jak stwierdził Mateusz Blocher – konflikt przyćmiewa dobrodziejstwo ze wdrożenia regulacji PSD2. Problemem jest brak szczegółowych regulacji np. dotyczących rozpatrywaniu reklamacji. Nie jest wcale oczywiste, kto i za co odpowiada i kto ma rozwiązywać problemy zgłaszane przez klientów.
Michał Pierzgalski zwrócił uwagę na nowy model współpracy i konserwatywne podejście sektora bankowego do fintechów oraz brak zachęt, by zacieśniać współpracę pomiędzy bankami i fintechami.
Z kolei Małgorzata Domagała przypomniała, że banki również mogą występować w roli TPP. Michał Pierzgalski wspomniał też o hubie PSD2 oferowany przez KIR.
Płatności a społeczne innowacje
Raport „Lokalne uwarunkowania akceptacji i stosowania płatności bezgotówkowych w Polsce” przedstawiła dr Agnieszka Huterska z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Badanie zostało przeprowadzone ze wsparciem Warszawskiego Instytut Bankowości. Jest powtórzeniem podobnego badania prowadzonego w minionym roku.
Zaobserwowano poprawę w zakresie dostępności do płatności bezgotówkowych i zmniejszenie się luki akceptacji w stosunku do minionego roku. Nadal są tzw. białe plamy, czyli miejsca, w których nie można skorzystać z takiego sposobu regulacji płatności, ale jest ich mniej.
Potencjalni akceptanci niechęć do przyjmowania płatności bezgotówkowych tłumaczą zbyt małą liczbą klientów, by je akceptować i zbyt wysokimi kosztami z tym związanymi, ale zapytani jak duże są to koszty, nie potrafią tego podać. Badania przedstawione w Raporcie przeprowadzono we wrześniu tego roku.
Rynek turecki
W kolejnym wystąpieniu Mustafa Baltaci, Co-Founder KOOPHub przedstawił specyfikę rynku płatności w Turcji. Warto przypomnieć, że jest to 82 mln kraj z dużą populacją ludzi młodych (mediana wieku 30 lat), a 30% stanowi generacja Z.
Mówił o tureckim podejściu do innowacji finansowych i roli rozwoju usług płatniczych w codziennym życiu Turków. W Turcji jest 61 mln mobilnych użytkowników internetu, a w 2018 r. było 42 mln użytkowników bankowości cyfrowej.
Terminal płatniczy w telefonie
Ciekawe rozwiązanie, jakim jest SoftPOS i o banku w erze 5G mówili w swoim wystąpieniu Mariusz Gąsiorek-Tatarski Training & Product Solutions Senior Expert w firmie Samsung i Wojciech Małaszewicz dyrektor ds. Produktów dla Instytucji Finansowych w firmie First Data.
Zmienia się świat, który nas otacza i telefon stał się podstawowym narzędziem, które zastąpiło wiele innych urządzeń takich jak komputer, budzik, aparat fotograficzny itp. W te zmiany wpisuje się zdigitalizowany terminal – SoftPOS – aplikacja do zainstalowania w telefonie, która zmienia smartfon lub tablet w prawdziwy POS, który akceptuje wszystkie karty i nie ma np. ograniczenia płatności tylko do 50 zł.
W panelu dyskusyjnym pt. „Czy to, jak płacimy, ma wpływ na to, jak żyjemy?” moderowanym przez Bartłomieja Godusławskiego z „Dziennika Gazeta Prawna” uczestniczyli Wojciech Pantkowski, Paweł Widawski wiceprezes zarządu w Fundacji Polska Bezgotówkowa, Tomasz Jakubczyk Strategic Business Development w Cashap i Mariusz Gąsiorek-Tatarski.
Jak stwierdził Paweł Widawski, komponent gotówkowy będzie nadal istniał, a świat płatności bezgotówkowych będzie dążył w kierunku świata bez płatności – nie będziemy myśleć o płatnościach. W trakcie dyskusji zwrócono uwagę, że należy zmienić pytanie na takie, w którym zastanowimy się, jak nasze życie zmienia dziś sposoby, jakimi regulujemy płatności. Warto też zwrócić uwagę, jaki sposób wykonywania płatności preferują dziś osoby z pokolenia Z. Pojawiają się też nowe rozwiązania np. waluta cyfrowa Libra promowana przez Facebook.
Bezpieczeństwo usług płatniczych
O tym, że bezpiecznie nie znaczy niewygodnie, przekonywał Aleksander Naganowski dyrektor ds. rozwoju rozwiązań cyfrowych Mastercard. Zapamiętywanie złożonych haseł i kodów PIN jest kłopotliwe i rozwiązaniem wydaje się tu zastosowanie biometrii behawioralnej. Nie zawsze też wymaganie silnego uwierzytelnienia za każdym razem nie jest sensowne.
Zwłaszcza wykorzystanie biometrii pasywnej np. rozpoznawanie sposobu korzystania z telefonu lub komputera przez użytkownika jest tu szczególnie przydatne. Mastercard zachęca do wykorzystania biometrii.
W tej części Forum o danych znanych, kontrolowanych i godnych zaufania, oraz o bezpieczeństwie danych jako elemencie Data Governance mówił Andrzej Burzyński doradca zarządu ds. Data Governance w firmie BI INSIGHT. Przypomniał, że dane są równie ważne, jak pieniądze i trzeba je: chronić, umiejętnie nimi gospodarować, rozumieć ich moc, mieć ludzi, którzy są ich świadomi oraz mieć narzędzia, które wspierają zarządzanie nimi. Przedstawił też kluczowe obszary Data Governance w tym profilowanie danych, katalog danych i Business Glossary.
Podsumowaniem Forum była debata, w której jej uczestnicy zastanawiali się na tym, jaka będzie polska bankowość w dobie usług mobile-first i challenger banków oraz nad digitalizacją usług płatniczych i bezpieczeństwem klienta.
W debacie, którą prowadził Bartłomiej Nocoń, ekspert Sektora Finansowego udział wzięli: Jowita Michalska prezes Fundacji Digital University, Joanna Erdman dyrektor ds. Projektów Strategicznych w mBank, Jaromir Pelczarski wiceprezes zarządu BNP Paribas Bank Polska, Edyta Tararuj dyrektor Biura Rozwoju Produktów w PKO Bank Polski oraz Aleksander Naganowski.
W dyskusji, jak stwierdzono, konkurencją i inspiracją dla banków są dziś duże firmy technologiczne, które patrzą szeroko na klienta. Czasem zapomina się, że najważniejszy jest klient i jego oczekiwania oraz potrzeby.
Jak się okazuje, np. dla ludzi młodych inne znaczenie ma termin „konto w banku” – zupełnie inaczej postrzegają oni bankowość. Wygoda jest dziś standardem, ale bezpieczeństwo dla ludzi młodych jest tak jak i dla innych klientów banków równie ważne. Transformacja nadchodzi tak szybko, że nie wszyscy za tym nadążają. Zwrócono też uwagę, że transformacja organizacji nigdy się nie skończy.
