Temat Numeru | Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa | Przedsiębiorca w regulacyjnym gąszczu

Drobna przedsiębiorczość, ze szczególnym uwzględnieniem segmentu mikro, stanowi podstawę funkcjonowania sfery realnej polskiej gospodarki. Same tylko mikrofirmy stanowią 97,2% wszystkich firm, zarejestrowanych w Polsce – dowiadujemy się z tegorocznej edycji „Raportu o stanie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce”, przygotowanego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Równocześnie to właśnie polski small biznes jest najbardziej narażony na szoki, spowodowane aktualną sytuacją geopolityczną i ekonomiczną. Analitycy PARP wykazali, iż miniony rok przyniósł rekordowe pogorszenie nastrojów w sektorze MŚP. „Odsetek przedsiębiorców, którzy w ostatnim roku obawiają się utraty płynności finansowej w 2023 r. wyniósł 51%, blisko o 20 pkt. proc. więcej niż w 2022 r. Jest to wartość nie tylko istotnie statystycznie większa od zeszłorocznej, ale również najgorszy wynik na tym wskaźniku od 2013 r.” – wskazano w opracowaniu.

Jego autorzy zauważyli, iż pesymizm nie udzielił się podmiotom dużym, żadna z nich nie wskazywała na możliwość utraty płynności finansowej w nadchodzących miesiącach. Wizja taka jest tymczasem bardzo realna dla ponad połowy (51,1%) właścicieli mikrofirm i ok. 40% małych i średnich przedsiębiorców. „Głównym powodem zagrożenia utraty płynności finansowej była inflacja (73,4%), wzrost kosztów energii (64,5%) i wzrost kosztów zatrudnienia (58,8%)” – wskazuje opracowanie PARP. Ankietowani przedsiębiorcy pozytywnie postrzegają natomiast współpracę z sektorem finansowym – jedynie co dziesiąty z uczestników ankiety PARP twierdził, że problemy w tym obszarze mogą przyczynić się do spadku płynności finansowej jego firmy.

Biurokracja i niejasne przepisy

Choć aspekty prawnopodatkowe nie były wskazywane przez przedsiębiorców, biorących udział w badaniu PARP, jako jedno z głównych ryzyk dla utrzymania płynności finansowej, to są one bez wątpienia hamulcem rozwoju polskiego small biznesu. Do takich wniosków prowadzą kolejne cztery edycje „Raportu o sytuacji mikro, średnich i małych firm”, przygotowywanego corocznie przez zespół ekspercki Banku Pekao. Wysokie podatki, niestabilne prawo i wszechwładna biurokracja to, obok rosnących kosztów pracy (które notabene również pompowane są przez kolejne regulacje odnośnie płacy minimalnej) podstawowe przyczyny, dla których polski sektor MŚP nie rozwija się na miarę swych możliwości. Większe obawy właścicieli firm budziła tylko pandemia COVID-19 (należy jednak pamiętać, iż ankieta obejmuje lata 2020–21, kiedy to pandemiczne obostrzenia przekładały się wprost na wyniki finansowe przedsiębiorstw) i brak rąk do pracy. Na dalszych pozycjach wskazywano takie ryzyka, jak konkurencja innych legalnie działających podmiotów czy presja ze strony szarej strefy i zatory płatnicze.

Nawet czynniki makroekonomiczne, jak inflacja czy podwyżki stóp procentowych, nie były przez polski small biznes postrzegane tak negatywnie jak otoczenie prawne i biurokracja, choć przez ostatnich kilkanaście miesięcy to właśnie te elementy kładły się cieniem na kondycji polskiej gospodarki. Dr Maciej Gajewski, ekspert Policy & Action Group Uniconsult, przypomina, iż sama inflacja również po części generowana jest przez politykę fiskalną, a konkretnie transfery finansowe stymulujące wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych, które idą niejako pod prąd zacieśnianiu polityki monetarnej przez bank centralny. – Scenariusz, który wydaje się najbardziej prawdopodobny to zbliżająca się recesja, na którą przedsiębiorcy muszą się przygotować – przestrzega ekspert, a słowa te nabierają szczególnego wymiaru w obliczu zbliżają...