Tarcza antykryzysowa 4.0 w Sejmie: co dalej z kontrowersyjnymi przepisami?

Rządowy projekt zakłada dopłaty do oprocentowania, a także wsparcie dla samorządów i zmiany w przetargach publicznych. Za zgłoszonym w trakcie pierwszego czytania wniosku o odrzucenie projektu ustawy opowiedziało się 181 posłów, przeciw było 233 posłów, a 8 wstrzymało się od głosu.

Jak poinformowała wicepremier i minister rozwoju Jadwiga Emilewicz, pomoc udzielona przedsiębiorcom w ramach dotychczasowych tarcz sięgnęła już 46 mld zł.

Zobacz więcej najnowszych wiadomości o pandemii koronawirusa >>>

Gorąca debata w Sejmie

W trakcie pierwszego czytania Wiesław Janczyk (PiS) przypomniał, że obecny pakiet dotyczy kilkudziesięciu zmian. „Dzięki dopłatom do kredytów obrotowych odnawialnych i nieodnawialnych, pozwoli utrzymać własność wielu podmiotów. Nie nastąpi proces zbędnego wydziedziczania właścicieli z ich aktywów poprzez utratę płynności” – zaznaczył.

Projekt skrytykował Dariusz Rosati (KO). „To jest po prostu łatanie dziur, a nie przychodzenie z pomocą. Tym bardziej, jak spojrzymy na wymiar finansowy tej tarczy, to jest bardzo rozczarowujące. Skala pomocy jest rzędu 580 mln zł […] – to jest po prostu kropla w morzu potrzeb” – powiedział.

„Na jakiej podstawie uważacie, że ten projekt o dopłatach rzeczywiście przyniesie korzyść i ulgę przedsiębiorcom. Gdzie mamy analizę skuteczności i efektywności działania poprzednich tarcz?” – pytał.

Bądź na bieżąco z tematem koronawirusa – zapisz się na nasz newsletter >>>

Adrian Zandberg (Lewica) twierdził, że wszystkie prawdziwe związki zawodowe protestują przeciw tej tarczy. „Większość związkowców ma w tej sprawie jednoznaczną opinię, to jest ustawa antypracownicza. […] Ta nowa moralność to jest po prostu trwałe obniżenie płac” – oznajmił. Według niego, projekt ten oznacza zachęcanie firm do traktowania zwolnień jako głównego sposobu radzenia sobie z kryzysem.

Krytycznie do propozycji odniósł się także Władysław Kosiniak-Kamysz (Koalicja Polska). „Dzisiaj przychodzicie z kolejną odsłoną tarczy […] Wy ciągle zmieniacie i dokładacie więcej biurokracji. 35 ustaw – od ustawy o miarach do kodeksu postępowania karnego. Kto się ma w tym wyznać, właściciel zakładu blacharskiego, fryzjerka?” – pytał. Postulował uwolnienie handlu w niedzielę do końca roku, szybszy zwrot VAT-u, wprowadzenie bonów inwestycyjnych dla samorządów.

Krzysztof Bosak (Konfederacja) miał zastrzeżenia do tego, że dopłaty udzielane będą na wniosek. „Nie ma żadnych przepisów, gwarantujących w sposób automatyczny prawa konsumentów, tylko pomoc na wniosek. Banki będą teraz powoływać komisje, obywatele i przedsiębiorcy będą musieli udowadniać swój spadek dochodów. Banki będą teraz udowadniać i analizować czy spadek dochodów nastąpił i czy jest wyraźny i niewyraźny” – mówił.

Najważniejsze rozwiązania proponowane w ustawie

Projekt ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19  przygotowało MR, we współpracy z m.in. KPRM, MAP, MF, MRPiPS, MSWiA, BGK, UOKiK, UKNF, ZUS i UZP.

Wśród najważniejszych proponowanych rozwiązań znalazły się:

* ·czasowe przepisy antyprzejęciowe dla ochrony polskich firm przed wykupem przez inwestorów spoza UE;

*· wsparcie budżetów samorządów;

*· ułatwienia dot. przetargów;

*· dopłaty z budżetu państwa do oprocentowania kredytów bankowych dla firm;

*· wakacje kredytowe dla tych, którzy w marcu stracili główne źródło dochodu;

*· wsparcie utrzymania miejsc pracy poprzez dostosowanie rynku pracy do wyzwań spowodowanych przez COVID-19;

* ·ułatwienia podatkowe, w tym prawo do odliczania darowizn na rzecz m.in. domów samotnej matki, noclegowni, schronisk dla osób bezdomnych, czy domów pomocy społecznej.

Ochrona polskich spółek przed wrogimi przejęciami

Celem projektu jest ochrona polskich spółek przed wrogimi przejęciami z powodu gorszej sytuacji gospodarczej wywołanej epidemią COVID-19. Celem przepisów antyprzejęciowych jest zatem ochrona polskich firm przed wykupem przez podmioty spoza UE w momencie, w którym – ze względu na epidemię – ich wycena może być szczególnie niska.

Nowe reguły kontroli przejęć spółek mają obowiązywać przez 2 lata. Transakcje nabycia znaczącej liczby udziałów w takich spółkach będą podlegały kontroli Prezesa UOKiK. Ochrona ma dotyczyć przedsiębiorstw, których przychód na terytorium RP przekroczył równowartość 10 mln euro w którymkolwiek z dwóch lat obrotowych poprzedzających chęć przejęcia.

Regulacja obejmuje branże kluczowe dla zachowania bezpieczeństwa, porządku i zdrowia publicznego m.in.:

*· spółki publiczne,

*· twórców oprogramowania wykorzystywanego w kluczowych sektorach, takich jak:

elektrownie, paliwa, zaopatrzenie w wodę, zaopatrzenie w gotówkę, płatności kartą, szpitale, sprzedaż leków na receptę, transport drogą powietrzną, kolejową, morską lub żeglugą śródlądową, transport drogowy i publiczny oraz zaopatrywanie w żywność;

*· działalności gospodarcze związane z: energią elektryczną, gazem, paliwami, telekomunikacją, przetwórstwem żywności, produkcją leków, chemikaliów i nawozów, materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami technologii o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym.

Projekt wprowadza rozwiązania osłonowe rozwiązania dla samorządów. W związku z pandemią COVID-19 odnotowują one obecnie spadek wpływów m.in. z tytułu podatków.

Przewiduje m.in.:

*· Podwojenie udziału powiatów, w tym miast prezydenckich, w dochodach z gospodarki nieruchomościami Skarbu Państwa już od 01.05.2020 r. Teraz będzie trafiała do nich co druga, nie co czwarta złotówka.

*· Wprowadzenie w 2020 r. możliwości nierównowagi strony bieżącej budżetu JST dodatkowo o wartość faktycznego ubytku w dochodach podatkowych (z PIT, CIT, podatków lokalnych: od nieruchomości, rolnego, leśnego, od środków transportowych, opłaty skarbowej, PCC, opłaty uzdrowiskowej i miejscowej) będącego skutkiem wystąpienia COVID-19.

*· Złagodzenie w 2020 r. reguły fiskalnej ograniczającej zadłużenie o kwotę faktycznego ubytku w dochodach podatkowych jednostki (katalog jak wyżej), wynikającego z wystąpienia epidemii COVID-19.

*· Wprowadzenie możliwości przesunięcia na kolejne miesiące wpłat do budżetu państwa dokonywanych przez jednostki o ponadprzeciętnych dochodach podatkowych – raty wpłat tzw. janosikowego przypadające w maju i czerwcu 2020 r. będzie można zapłacić w drugim półroczu 2020 r.

*· Uelastycznienie wydatkowania środków z tzw. funduszu korkowego w 2020 r. Pieniądze z tego funduszu będzie można przeznaczyć na przeciwdziałanie i łagodzenie skutków COVID-19.

Ułatwienia dot. przetargów w warunkach epidemii COVID-19

Projekt zakłada ułatwienia dot. przetargów w warunkach epidemii COVID-19, a także poprawiamy sytuację wykonawców zamówień publicznych.

Wprowadza zmiany w Prawie zamówień publicznych, które pozwolą na obniżenie kosztów udziału wykonawców w procedurach przetargowych, a także poprawę ich płynności finansowej na etapie realizacji umowy o udzielenie zamówienia publicznego. 

Mają temu służyć:

*· Zniesienie obowiązku żądania wadium w postępowaniach o szacunkowej wartości powyżej progów unijnych.

*· Wprowadzenie obowiązku zapłaty wynagrodzenia w częściach lub udzielania zaliczek w przypadku dłuższych umów o udzielenie zamówienia publicznego.

*· Obniżenie dopuszczalnej wysokości zabezpieczenia należytego wykonania umowy.

*· Ograniczenie dopuszczalności dokonywana potrąceń kar umownych z wynagrodzenia wykonawcy lub innej wierzytelności, a także dochodzenia przez zamawiających zaspokojenia z zabezpieczenia należytego wykonania umowy.

* ·Uzupełnienie przepisów dot. możliwości zmiany umów z wykonawcami w odpowiedzi na zdarzenia wywołane epidemią COVID-19. W sytuacji, w której COVID-19 wpłynął na prawidłowe wykonanie umowy, strony będą zobowiązane do dokonania odpowiednich zmian w umowach w sprawie zamówienia publicznego.