Najnowsze wydanie miesięcznika BANK 
Bank Rozliczeń Międzynarodowych w Bazylei opublikował dane dotyczące zadłużenia różnych podmiotów w połowie ubiegłego roku. BIS przedstawił informacje dotyczące 43 krajów. Dane o zadłużeniu gospodarstw domowych mogą zaskoczyć. Z reguły w bogatszych krajach gospodarstwa domowe są bardziej zadłużone niż w biedniejszych, pisze Witold Gadomski.
Sąd Najwyższy Indii podtrzymał decyzję premiera Narendry Modi z 2016 r. o unieważnieniu banknotów o wysokich nominałach. W poniedziałek, 2 stycznia pięciu sędziów uznało, że posunięcie rządu spełniało test „proporcjonalności”, a sąd nie może zastąpić władzy wykonawczej w tej sprawie. Jeden z sędziów wyraził lekki sprzeciw, uznając decyzję o wycofaniu banknotów 500 i 1000 rupii za sprzeczną z prawem, aczkolwiek przeprowadzoną w dobrych intencjach, pisze Witold Gadomski.
W czwartek 15 grudnia odbędzie się ostatnie w roku 2022 posiedzenie 25-osobowej Rady Zarządzającej Europejskiego Banku Centralnego. Po dwóch kolejnych podwyżkach stóp procentowych o 75 punktów bazowych rynki analitycy bankowi przewidują, że tym razem podwyżka stóp będzie mniejsza i wyniesie 50 punktów bazowych. Powodem bardziej ostrożnych działań EBC będzie groźba recesji w Unii Europejskiej, pisze Witold Gadomski.
Rząd brytyjski zapowiedział wprowadzenie największych od 1986 roku zmian w regulacjach banków i innych instytucji finansowych. Plany deregulacji uzasadnia się koniecznością dostosowania gospodarki i finansów Wielkiej Brytanii do sytuacji po brexicie. Mają zostać zniesione niektóre przepisy, wprowadzone przez Unię Europejską w zakresie usług finansowych i zastąpione nowymi, dostosowanymi do potrzeb Wielkiej Brytanii, pisze Witold Gadomski.
Firma konsultingowa McKinsey opublikowała coroczny raport, dotyczący sytuacji banków w świecie w 2022 roku, komentarz Witolda Gadomskiego.
Bank Japonii (BOJ) przeprowadzi od kwietnia eksperyment pilotażowy „cyfrowego jena”. Chociaż BOJ nie określił harmonogramu wprowadzenia cyfrowej waluty do szerszego obiegu, wielu ekspertów uważa, że program pilotażowy zapowiada dramatyczne przejście Japonii na gospodarkę bezgotówkową. W czasie pandemii transakcje bezgotówkowe w Japonii, podobnie jak w większości krajów świata bardzo wzrosły, pisze Witold Gadomski.
Narodowy Bank Ukrainy zapowiedział całkowite wstrzymanie finansowania deficytu budżetu państwa, który uruchomił na początku rosyjskiej inwazji. Poinformowało o tym biuro prasowe NBU po oficjalnym spotkaniu szefa banku Andrija Pysznego i jego zastępcy Siergieja Nikołajczuka z ambasadorem USA w Ukrainie Brygidą Brink, pisze Witold Gadomski.
Osoby, które ulokowały swoje oszczędności w funduszach inwestycyjnych mają dylemat – czekać na koniec inflacji i serię obniżek stóp procentowych, która pozwoli odrobić część strat, czy zabierać z funduszy pieniądze i szukać innych sposobów ucieczki od inflacji, pisze Witold Gadomski.
Według ekonomistów S&P Global Ratings średni wzrost PKB w sześciu krajach Europy Środkowo-Wschodniej objętych raportem, czyli Bułgarii, Czech, Węgier, Polski, Rumunii i Słowacji spadnie w 2023 roku do 1,4%. W roku bieżącym oczekuje się wzrostu 4%, pisze Witold Gadomski.
Gdy państwa członkowskie nie podejmą skutecznych działań w celu skorygowania nadmiernego deficytu, finansowanie unijne będzie mogło zostać zawieszone, pisze Witold Gadomski.
„Hipoteczna bomba zegarowa tyka pod polskimi bankami” – pisze brytyjski dziennik Financial Times. „Konsekwencje rozwiązań prawnych kredytów mieszkaniowych we frankach szwajcarskich grożą zepchnięciem banków na dno i wstrząsają kruchą gospodarką” – dodaje FT.
W 2021 roku wydatki na świadczenia z tytułu ochrony socjalnej wzrosły we wszystkich państwach członkowskich UE, dla których dostępne są szacunki na 2021 roku, pisze Witold Gadomski.
Inflacja rok do roku w krajach OECD mierzona wskaźnikiem cen towarów i usług konsumenckich (CPI) wyniosła we wrześniu 2022 roku 10,5%. Miesiąc wcześniej wynosiła z 10,3%. Dwucyfrowa inflacja we wrześniu 2022 roku została odnotowana w 19 z 38 krajów OECD. Inflacja wyższa niż 20% wystąpiła w Estonii, na Węgrzech, Łotwie, Litwie i w Turcji. Ten ostatni kraj jest rekordzistą, z inflacją wynoszącą 83,5%. Najniższa inflacja wystąpiła w Japonii (3,0%), Szwajcarii (3,3%), w Izraelu (4,6%) oraz we Francji i Korei (5,6%).
W pierwszej połowie 2022 roku średnie ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych w UE wzrosły w porównaniu z tym samym okresem w 2021 roku, z 22,0 euro za 100 kWh do 25,3 euro za 100 kWh. Średnie ceny gazu również wzrosły w porównaniu z tym samym okresem w 2021 roku, z 6,4 euro za 100 kWh do 8,6 euro za 100 kWh.
Liz Truss przejdzie do historii jako najkrócej urzędujący premier Wielkiej Brytanii, choć w trzech kolejnych rządach Konserwatystów sprawowała funkcje ministerialne przez 8 lat. We wrześniu w wyborach na przewodniczącego Partii Konserwatywnej, a tym samym na premiera pokonała byłego kanclerza skarbu (czyli ministra finansów) Rishi Sunaka zdobywając poparcie 81 tys. głosów członków partii. Konkurent otrzymał 60 tys., przypomina Witold Gadomski.
12 października cena ropy naftowej benchmarku WTI spadła poniżej 90 USD za baryłkę, zaś ropy Brent poniżej 95 USD, mimo że kartel naftowy OPEC+ zapowiedział redukcję wydobycia ropy o 2 miliony baryłek dziennie. Spadek cen ropy wynika z prognoz, dotyczących globalnego popytu, który obniża się w wyniku spowolnienia światowej gospodarki i ryzyka recesji w Stanach Zjednoczonych, i Unii Europejskiej, a także z kłopotów gospodarki chińskiej, pisze Witold Gadomski.
20 września 2022 roku odbyła się debata o systemie podatkowym, zorganizowana przez Towarzystwo Ekonomistów Polskich i Centrum Myśli Podatkowej, działające przy Uczelni Łazarskiego w Warszawie. Ekonomiści i prawnicy zastanawiali się, czy system podatkowy może być sprawiedliwy, co w ogóle oznacza termin „sprawiedliwość podatkowa”, czy można ją połączyć z efektywnością i kiedy system podatkowy można uznać za efektywny.
W związku ze wzrostem inflacji w strefie euro Europejski Bank Centralny podniósł swoją referencyjną stopę procentową o 50 punktów bazowych i wprowadził nowy program zakupu aktywów – Instrument Ochrony Transmisji (Transmission Protection Instrument, TPI) – mający na celu ograniczenie różnic w rentownościach między obligacjami państw członkowskich.
Rosja po raz pierwszy od stu lat nie wywiązała się ze swoich zobowiązań w walucie obcej. W niedzielę 26 czerwca wygasł okres karencji na spłatę około 100 mln USD odsetek od obligacji, nominowanych w amerykańskiej walucie. Niewypłacalność jest na razie głównie symboliczna i nie ma większego znaczenia dla Rosjan, którzy borykają się z wieloma gospodarczymi kłopotami, wywołanymi przez zachodnie sankcje nałożone w odpowiedzi na rosyjską agresję na Ukrainie. Rosyjski agent płatniczy, Krajowy Depozyt Rozliczeniowy, został poddany unijnym sankcjom.
Mimo, że Unia Europejska jest obszarem wspólnego rynku, a pomiędzy państwami członkowskimi nie ma barier celnych, to poziomy cen towarów i usług konsumpcyjnych znacznie się różnią, pisze Witold Gadomski.
Według szacunków opublikowanych przez Eurostat w I kwartale 2022 r. PKB wyrównany sezonowo wzrósł o 0,7% w Unii Europejskiej i o 0,6% w strefie euro, w porównaniu z poprzednim kwartałem. W czwartym kwartale 2021 r. PKB wzrósł o 0,5% w UE i 0,2% w strefie euro, pisze Witold Gadomski.
Ministerstwo Rozwoju Gospodarczego Rosji opracowało prognozę makroekonomiczną na lata 2022‒2025. Prognoza ta będzie podstawą opracowania budżetów Federacji na następne lata.
Od wielu lat oczekiwana długość życia w chwili urodzenia w krajach Unii Europejskiej wzrastała. Według unijnych statystyk od lat ‘60 dwudziestego wieku urodzeni w kolejnych dekadach Europejczycy mieli szansę żyć dwa lata dłużej niż ich wcześniej urodzeni rodacy. Jednak według najnowszych danych obecnie średnia oczekiwana długość życia znalazła się w stagnacji, a w niektórych krajach nawet spadła.
Według raportu opublikowanego w ubiegłym tygodniu przez sztokholmski Międzynarodowy Instytut Badań nad Pokojem światowe wydatki zbrojeniowe po raz pierwszy przekroczyły 2 bln USD i wyniosły w 2021 roku 2113 mld USD. Wydatki te były w 2021 roku o 0,7% wyższe niż w 2020 roku i o 12% wyższe niż w 2012 roku. Udział wydatków zbrojeniowych w globalnym PKB nieznacznie się obniżył ‒ z 2,3% w roku 2020 do 2,2% w 2021. Średnie wydatki na wojsko jako udział w wydatkach rządowych wyniosły w 2021 roku 5,9%.
Japonia, mimo że jest uzależniona od importu surowców energetycznych nie odczuwa inflacji. Dlaczego? Wyjaśnia Witold Gadomski.
W 2021 roku wskaźnik zależności Unii Europejskiej od importu gazu ziemnego wyniósł 83%. To o 1 pkt proc. mniej niż w 2020 roku, gdy wynosił 84%. Na ten niewielki spadek zależności od importu istotny wpływ miał fakt, że większość państw członkowskich UE korzystała z zapasów gazu ziemnego importowanych w poprzednich latach. Z tego powodu spadek zapasów gazu ziemnego w 2021 roku był największy od 2008 roku, gdy Eurostat zaczął podawać te statystyki, podkreśla Witold Gadomski.
W 2021 roku średnie godzinowe koszty pracy w całej gospodarce wyniosły w Unii Europejskiej 29,1 euro, a w strefie euro 32,8 euro. W roku 2020 było to odpowiednio 28,6 euro i 32,4 euro, pisze Witold Gadomski.
Mający siedzibę w Monachium Instytut Ifo przedstawił prognozę gospodarczą dla Niemiec, uwzględniającą skutki wojny na Ukrainie, sankcji nałożonych na Rosję i zaburzeń na rynku surowców energetycznych. Ponieważ gospodarka polska jest mocno powiązana z niemiecką, prognoza Ifo w pewnym sensie dotyczy także Polski, podkreśla Witold Gadomski.
Dyrektor zarządzająca MFW Kristalina Georgieva powiedziała w niedzielę (13.03.) w telewizji CBS, że nie uważa już za niemożliwe, by Rosja stała się niewypłacalna. Według niej rosyjską gospodarkę czeka głęboka recesja z powodu nałożonych na nią sankcji.
Instrument Naprawy i Odporności (The Recovery and Resilience Facility, czyli RRF) jest największym elementem programu Next Generation EU, którego celem jest naprawa i strukturalna transformacja gospodarek Unii Europejskiej. Kraje UE muszą przedstawić Krajowe Plany Odbudowy, które są oceniane przez Komisję Europejską i zatwierdzane przez Radę, przypomina Witold Gadomski.