Najnowsze wydanie miesięcznika BANK 
Dziesięcioprocentowy wzrost liczby udzielonych kredytów w porównaniu z wcześniejszym kwartałem i o przeszło 12 proc. wyższa wartość akcji kredytowej na cele mieszkaniowe – takie wyniki przyniosło drugie półrocze 2016 roku. To nie jedyny optymistyczny sygnał, płynący z najnowszej edycji raportu o kredytach mieszkaniowych i cenach transakcyjnych nieruchomości AMRON-SARFiN.
Na rynku mieszkaniowym od dawna obserwuje się popyt na mieszkania o niewielkiej powierzchni. Kawalerki cieszą się dużą popularnością wśród osób młodych, które kupują je jako swoje pierwsze mieszkania. Inwestorzy również interesują się takimi lokalami, ponieważ są to idealne nieruchomości pod wynajem. Rynek mieszkaniowy już od jakiegoś czasu stanowi dobrą alternatywę dla lokat bankowych, funduszy inwestycyjnych czy giełdy. Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa zainicjowało zmiany w limitach powierzchniowych, jakie nakładano do tej pory na lokale mieszkalne. Zmiany te pozwolą na budowę większej ilości mieszkań, które będą bardziej dostosowane do potrzeb nabywców.
Posiadanie dachu nad głową jest jednym z podstawowych i jednocześnie koniecznych do podjęcia wyzwań konsumpcyjnych. Wymaga nieustannego ponoszenia wydatków stanowiących nierzadko zasadniczą część domowego budżetu, niezależnie od tego, czy jest to comiesięczna rata kredytu hipotecznego, opłaty związane z najmem czy bieżące koszty związane z użytkowanym lokum. Jest to potrzeba powszechna, niezależnie od posiadanych środków finansowych. Specyfika nieruchomości mieszkaniowych, postrzeganie ich w kategorii dóbr podstawowych oraz ich wysoka kapitałochłonność, nakłada na władze publiczne obowiązek prowadzenia polityki mającej na celu wsparcie obywateli w rozwiązywaniu problemów mieszkaniowych.
Rynek krótkotrwałego najmu mieszkań i apartamentów jest obecnie zjawiskiem dość rozpowszechnionym w Polsce. Mamy ogromny wybór miejsc i rodzajów nieruchomości – zarówno luksusowe apartamenty w prestiżowych lokalizacjach, jak i zwykłe mieszkania są udostępniane turystom w wielu miastach.
Ryzyko występowało, występuje i będzie występować w życiu codziennym każdego człowieka, a spektrum jego definicji jest bardzo szeroki. Odnosząc się do ryzyka, zwykle przyjmuje się jego negatywny wydźwięk, choć niepewność przyszłości, której skutkiem jest ryzyko, może przynosić wydarzenia zarówno korzystne, jak i niekorzystne. Również działalność gospodarcza, także ta prowadzona przez banki, nie jest wolna od ryzyka, które występuje w związku z każdą przeprowadzaną transakcją bankową. Nieprzewidziane okoliczności (a w przypadku ryzyka transakcji bankowych również przyjmujemy, że będą to raczej wydarzenia negatywne) mające wpływ na przebieg tej transakcji mogą wystąpić w każdym momencie jej trwania, narażając na negatywne konsekwencje zarówno bank, jak i klientów. W dodatku nabierają one szczególnego znaczenia, gdy mamy do czynienia z możliwością ich wystąpienia w długim okresie czasu, jak ma to miejsce w przypadku kredytów hipotecznych.
Popyt na grunty pod zabudowę jednorodzinną w bezpośredniej bliskości największych miast napędzany jest przede wszystkim migracjami, zarówno tymi z zewnątrz aglomeracji, jak i przez osoby chcące wyprowadzić się z miasta i zamieszkać w domu jednorodzinnym w jego bezpośredniej bliskości. Co prawda według niektórych źródeł proces ten w ostatnich latach nieco spowolnił, jednak wnikliwa analiza danych, zarówno demograficznych, jak i tych pochodzących z rynku nieruchomości, nie wskazuje na wyhamowywanie tego zjawiska.
W połowie lipca br. weszła w życie ustawa z dnia 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (Dz.U. 2016 nr 0 poz. 961), zwana ustawą odległościową, mająca istotne znaczenie nie tylko dla branży OZE, ale również dla deweloperów mieszkaniowych. Akt prawny, szeroko w ostatnich miesiącach komentowany, określa warunki budowy oraz lokalizacji elektrowni wiatrowych w sąsiedztwie istniejącej albo planowanej zabudowy mieszkaniowej.
W ostatnich latach w Polsce coraz większy nacisk kładzie się na informatyzację i zwiększenie dostępności informacji, zarówno dla administracji, jak i osób fizycznych. Jak dotąd rynek nieruchomości nie doczekał się spójnego systemu informacji, choć są pewne inicjatywy przybliżające dążenie do cyfryzacji informacji o nieruchomościach. Najbardziej jaskrawy sukces na tym polu odniosło Ministerstwo Sprawiedliwości poprzez uruchomienie Centralnej Informacji Ksiąg Wieczystych. Kolejna modernizacja funkcjonowania sądów wieczystoksięgowych rozpoczyna nowy rozdział w szybkości obiegu informacji o zmianach dokonanych na prawach do nieruchomości.
Decyzja Brytyjczyków z 23 czerwca 2016 roku o opuszczeniu Unii Europejskiej wywołała panikę na rynkach kapitałowych i gwałtowny spadek wartości funta brytyjskiego. Inwestorzy przenieśli kapitał na bezpieczniejsze dolary, franki szwajcarskie i złoto, dlatego ich kursy gwałtownie wzrosły. Kredytobiorcy frankowi z niepokojem spoglądali na notowania kursu franka szwajcarskiego, który 24 czerwca poszybował do 4,23 zł, co było najwyższym kursem od stycznia 2015 roku, czyli od „uwolnienia” kursu franka przez tamtejszy bank centralny, jednak dużo niższym niż prognozy na wypadek Brexitu, które oscylowały w granicach 4,40 – 4,70 zł. W kolejnych dniach sytuacja się ustabilizowała i aktualnie kurs waha się w zakresie 4,05 – 4,10 zł.
Na koniec 2015 roku w portfelach banków znajdowało się ponad 1,9 mln czynnych umów o kredyt mieszkaniowy. Dane Związku Banków Polskich publikowane w Raporcie AMRON-SARFiN wskazują, iż liczba nowych umów kredytowych w 2015 roku wzrosła o 4,16% względem roku 2014 i wyniosła 181 325 sztuk.
W Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa zainicjowano prace nad projektem zmian prawa użytkowania wieczystego. Nowe przepisy dotyczyć będą tylko gruntów, na których zlokalizowane są budynki wielorodzinne. Z dniem 1 stycznia 2017 roku wszystkie udziały w prawie użytkowania wieczystego z mocy ustawy mają przejść na własność.
Ogłoszony w piątek Narodowy Program Mieszkaniowy „Mieszkanie Plus” to nowa inicjatywa rządu, która ma być elementem kompleksowego programu wsparcia polskich rodzin. Program opiera się na trzech podstawowych filarach – powołaniu Narodowego Funduszu Mieszkaniowego, którego celem byłaby budowa mieszkań na wynajem o ograniczonym czynszu z możliwością dojścia do własności, wspieraniu budownictwa komunalnego, a także zmianach zasad działania spółdzielni mieszkaniowych i wprowadzeniu Indywidualnych Kont Mieszkaniowych.
15 marca 2016 roku Bank Gospodarstwa Krajowego wydał komunikat o wstrzymaniu przyjmowania wniosków o dofinansowanie wkładu własnego w związku z nabyciem pierwszego mieszkania. Wraz z ubiegłoroczną nowelizacją ustawy rozszerzającą zakres programu między innymi na nieruchomości z rynku wtórnego oraz zwiększającą dofinansowanie dla rodzin wielodzietnych, liczba składanych do BGK wniosków rosła w lawinowym tempie. Już w połowie marca zostało zarezerwowanych 95% środków przeznaczonych na ten rok, a tym samym nabór kolejnych wniosków został zawieszony. Zgodnie z zapisami ustawy, pozostałe 5% funduszy ma być przeznaczone dla beneficjentów, którym urodziło się lub zostało przysposobione trzecie dziecko. W obliczu pustej kasy nasuwa się pytanie o sens kontunuowania programu w bieżącym roku oraz o sens publikowania nowych wskaźników przeliczeniowych i maksymalnych cen, które będą obowiązywały przez kolejnych sześć miesięcy? Kto najbardziej na tym straci?
Mimo iż polski rynek finansowy od lat 90. ubiegłego stulecia intensywnie nasyca się instytucjami finansowymi, a transformacja gospodarcza stworzyła podatny grunt do ich działalności i rozwoju, politycy, reprezentanci izb gospodarczych sektora bankowego, deweloperów, przedstawiciele spółdzielni mieszkaniowych oraz organizacji zajmujących się problematyką społeczną są zgodni co do potrzeby utworzenia w Polsce nowego rodzaju banku – kas oszczędnościowo-budowlanych.
Wrocław plasuje się w czołówce polskich miast pod względem oferty deweloperskiej, ceny nieruchomości podlegają jedynie nieznacznych wahaniom, a dzielnicowe zróżnicowanie świadczy o dojrzałości rynku. Preferencje nabywców są dosyć stabilne, a oferta na rynku pierwotnym jest do nich dobrze dopasowana. Najbardziej popularne są mieszkania dwu- i trzypokojowe o powierzchni użytkowej od 40 do 60 m2 – takie lokale stanowią ponad 50% wszystkich zawartych transakcji. Natomiast najmniejsze lokale o powierzchni poniżej 40 m2 w ostatnich trzech latach stanowiły ok. 15% obrotu.
Decyzja o zaciągnięciu kredytu hipotecznego to jedna z najpoważniejszych decyzji życiowych. Świadomość kredytowa jest w społeczeństwie coraz większa. Osoby obecnie zaciągające kredyty nie mają już dylematu jaką walutę wybrać, ponieważ w obecnym stanie prawnym kredytów walutowych praktycznie już nie ma. Ale czy wszystko w dziedzinie kredytów jest jasne? Czy wiadomym jest, czym jest nieruchomość w procesie kredytowym? Niejednokrotnie w rozmowach pada pojęcie wartości nieruchomości lub jej ceny. Czy te dwa pojęcia należy utożsamiać? Co to jest wartość nieruchomości i czy jest tylko jeden rodzaj wartości?
Już 21 marca 2016 r. mija termin implementacji przepisów Dyrektywy (MCD) 2014/17/UE w sprawie konsumenckich umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi i zmieniająca dyrektywy 2008/48/WE i 2013/36/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 1093/2010.
Zapoczątkowany przemianami ustrojowymi rozwój systemu bankowego w Polsce oraz dążenie Polaków do posiadania własnego mieszkania to najistotniejsze przyczyny rozwoju polskiego rynku kredytów mieszkaniowych. Biorąc pod uwagę wartość i liczbę kredytów hipotecznych udzielonych osobom fizycznym w minionych latach (z 945 484 czynnych umów kredytowych i stanie zadłużenia 77,706 mld zł w 2006r. do 1 994 677 czynnych umów i zadłużeniu 374,082 mld zł na koniec 2015r. – wg Raportu AMRON-SARFiN 4/2015), to wzrost zarówno liczby czynnych umów kredytowych, jaki ich wartości jest bardzo wyraźny, niezależnie od spadków lub wzrostów ich sprzedaży w poszczególnych kwartałach, a także pomimo różnych zawirowań rynkowych w kraju i za granicą.
Do Sejmu trafił projekt ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, w którym pojawiły się zapisy chroniące nabywców mieszkań przed upadłością banków, w których deweloperzy prowadzą swoje rachunki powiernicze. W dotychczasowych przepisach prawnych przewidziane było prowadzenie przez dewelopera otwartego lub zamkniętego rachunku powierniczego.
Według danych przedstawianych przez Agencje Nieruchomości Rolnych, notującej na bieżąco średnie wartości gruntów rolnych, ziemia rolna w Polsce drożeje nieprzerwanie od 10 lat. Na wzrosty cen istotnego wpływu nie miał nawet kryzys finansowy, który zatrząsł innymi segmentami rynku nieruchomości. Inwestorzy i firmy pośredniczące w obrocie ziemią rolną zacierali ręce, ciesząc się z wysokiego zysku.
15 stycznia 2016 roku Sejm przyjął ustawę o podatku od niektórych instytucji finansowych. W myśl tej ustawy, od lutego bieżącego roku banki krajowe, oddziały banków zagranicznych, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, zakłady ubezpieczeń i reasekuracji oraz firmy pożyczkowe zostaną obłożone tak zwanym „podatkiem bankowym” wynoszącym 0,44% wartości ich aktywów. Podstawa opodatkowania będzie się różniła dla poszczególnych grup podatników. Tym samym banki i kasy oszczędnościowo-kredytowe zapłacą podatek od nadwyżki aktywów ponad 4 miliardów złotych, ubezpieczyciele powyżej 2 miliardów złotych, a dla firm pożyczkowych kwotą wolną od tego podatku będą aktywa o wartości do 200 milionów złotych.
Zgodnie z grudniowymi pomiarami „Monitora Bankowego” przeprowadzonymi przez TNS Polska SA na zlecenie Związku Banków Polskich, koniec roku 2015 minął pod znakiem ożywienia na rynku kredytów hipotecznych. Wobec zapowiedzi podwyżek marż spowodowanych wprowadzeniem podatku bankowego oraz podwyższenia wymaganego wkładu własnego przez banki od 1 stycznia 2016 r., a także rekordowej liczby wniosków złożonych o dotację w Programie „Mieszkanie dla Młodych”, odnotowano wzrost bieżącego popytu na kredyty. Do zakupów mieszkań, w tym w celach inwestycyjnych, skłaniały także niskie stopy procentowe, rosnące średnie wynagrodzenie oraz stabilizacja cen mieszkań na rynku.
Zgodnie z obwieszczeniem Ministra Finansów z dnia 5 sierpnia 2015 roku w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych w 2016 roku nowe maksymalne wartości podatku od nieruchomości wynoszą odpowiednio:
Ostatni rok przyniósł kilka ważnych zmian na rynku nieruchomości, mimo to poziom cen w większości miast pozostał stabilny. Jedynie w większych miastach Polski miały miejsce wahania średnich cen transakcyjnych, jednak popyt równoważył się z podażą. Seria obniżek stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej doprowadziła do spadku oprocentowania kredytów hipotecznych oraz do znaczącej poprawy zdolności kredytowej Polaków. Mimo to można było zaobserwować systematyczny spadek liczby udzielanych kredytów hipotecznych. Dopiero II kwartał bieżącego roku zatrzymał falę spadków i przyniósł wzrost liczby nowo udzielonych kredytów o 10,28% względem I kw. br. Wyniki akcji kredytowej z trzech kwartałów 2015 roku pozwalają sądzić, iż wyniki całego roku będą trochę lepsze w stosunku do roku poprzedniego.
Na 15 grudnia 2015 r. zaplanowany został termin zakończenia projektu Zintegrowanego Systemu Informacji o Nieruchomościach – Faza I, za którego realizację odpowiada Główny Geodeta Kraju. Porozumienie o dofinansowaniu projektu ZSIN – Faza I zostało podpisane w 2013 r.
Listopad był kolejnym, trzecim już miesiącem, w którym funkcjonowały nowe zasady Programu „Mieszkanie dla Młodych”. Od września bieżącego roku, kiedy to pula dostępnych w Programie mieszkań została rozszerzona między innymi o lokale z rynku wtórnego, popularność rządowych dopłat wzrosła niemal trzykrotnie. We wrześniu kredytobiorcy złożyli prawie cztery tysiące wniosków o dofinansowanie wkładu własnego, ponad pięć tysięcy w październiku, a w listopadzie – 5 524 wnioski. Łączna kwota dofinansowania w listopadzie opiewała na kwotę 143,12 mln złotych.
Najlepiej sprzedają się mieszkania średnie, na rynku wtórnym królują duże apartamenty.
Polska należy do tych krajów Unii Europejskiej, w których odsetek posiadaczy mieszkań jest jednym z najwyższych – wynika z najnowszego raportu Hypostat 2015 opublikowanego przez European Mortgage Federation. Aż 82,4% ogólnych zasobów mieszkaniowych stanowią mieszkania własnościowe, nabyte na rynku pierwotnym lub wtórnym albo wzniesione w ramach budownictwa indywidualnego.
Na comiesięczne konferencji prasowej w ostatnich dniach listopada przedstawiono zmiany Indeksu Koniunktury Bankowej PENGAB. O sytuacji na rynku nieruchomości w III kwartale tego roku mówił, dr Jacek Furga, prezes Centrum AMRON, który zaprezentował najnowszy raport AMRON-SARFiN.
Po lekkim odbiciu w segmencie kredytów mieszkaniowych w drugim kwartale tego roku pojawiły się oczekiwania co do możliwości utrzymania tej tendencji, szczególnie w obliczu stosunkowo korzystnych warunków rynkowych dla kredytobiorców. Wyniki odnotowane po III kwartale nie pozwalają jednak sądzić, że rynek kredytów mieszkaniowych powrócił na ścieżkę wzrostową. Banki udzieliły łącznie 43,9 tys. kredytów mieszkaniowych na kwotę 9,7 mld zł. Możemy mówić o pewnej stabilizacji popytu na poziomie istotnie niższym niż notowany jeszcze kilka lat temu i utrzymaniu dotychczasowej prognozy na koniec roku.