Raport Specjalny | IT@BANK 2022 – Accenture | Banki w Polsce w drodze do osiągnięcia zeroemisyjności

Tomasz Bilczyński,
Sustainable Banking Services Lead
Accenture

Maja Skwarzec
Sustainable Banking Contents Lead
Accenture

W dobie dynamicznie zachodzących zmian, w tym zwłaszcza intensywnego rozwoju nowoczesnych technologii, można przypuszczać, że świat w roku 2050 będzie diametralnie różnić się od znanej nam współcześnie rzeczywistości. Czy jednak będzie to świat bardziej zrównoważony, któremu nie będzie już grozić klimatyczna katastrofa? Wpływ na to mają wszystkie dziedziny gospodarki, jednak znaczenie sektora bankowego jest szczególne. To właśnie banki, m.in. poprzez dekarbonizację portfeli kredytowych i inwestycyjnych, będą odgrywały kluczową rolę w osiągnięciu zeroemisyjności europejskich gospodarek. Dlatego wdrożenie odpowiednich działań jest pilnie potrzebne, tym bardziej że do granicznej daty – zakładanej przez Komisję Europejską na osiągnięcie zeroemisyjności Europy – zostały niecałe trzy dekady. Raport „ESG: Sektor bankowy w poszukiwaniu drogi do zeroemisyjności” podsumowuje prace grupy roboczej przy Forum Technologii Bankowych oceniającej poziom zaawansowania, wyzwania i dobre praktyki w tym zakresie. Premiera raportu odbędzie się w tym miesiącu.

Raport powstał w pierwszej połowie roku na podstawie ankiety wśród uczestników grupy roboczej przy Forum Technologii Bankowych, które jest unikalną przestrzenią spotkań instytucji finansowych oraz firm IT i umożliwia im współpracę nad kluczowymi zagadnieniami dla branży. Grupa robocza liczyła osiem banków (w tym kilka państwowych) oraz pięć firm technologicznych. Raport jest podsumowaniem dotychczasowych prac grupy związanych z obliczaniem i ograniczaniem emisji banków z zakresów 1, 2 i 3, a także ich własnych dobrych praktyk i największych wyzwań sektora. W raporcie podsumowano także wpływ architektury IT na poziom emisji oraz przygotowano przegląd narzędzi IT wspierających zarządzanie emisjami na podstawie badań i zaangażowania uczestniczących w pracach firm technologicznych. Accenture było koordynatorem prac tej grupy.

Banki w gotowości, firmy jeszcze pracują…

Dojście banków do zeroemisyjności, przez którą można rozumieć, że działania w łańcuchu wartości organizacji nie mają żadnego wpływu na klimat wynikającego z emisji gazów cieplarnianych, to dziś jeden z priorytetów sektora. Realizacja celów związanych z osiągnięciem zeroemisyjności dla branży bankowości ma ogromne znaczenie, ponieważ to banki partycypują w finansowaniu przedsięwzięć firm z sektorów wysokoemisyjnych. Dodatkowo cyfryzacja całego sektora intensyfikuje potrzebę zarządzania emisjami IT.

Dzięki przygotowaniu raportu „ESG: Sektor bankowy w poszukiwaniu drogi do zeroemisyjności” mamy wyjątkową możliwość wglądu w dotychczasowe prace banków w ramach grupy roboczej przy Forum Technologii Bankowych, które związane są z obliczaniem i ograniczaniem emisji z zakresów 1, 2 i 3. To także możliwość zapoznania się z dobrymi praktykami banków oraz analiza wyzwań w osiąganiu celu zeroemisyjności.

Z odpowiedzi w ankiecie przeprowadzonej wśród uczestników grupy roboczej wynika, że 88% zapytanych banków ustanowiło cele osiągnięcia zeroemisyjności z zakresów 1 i 2, wyliczyły już swoje emisje i podejmują działania obniżające lub kompensujące je, ale tylko dwa z nich mają jasno zdefiniowany plan ich osiągnięcia. Przykładami dobrych praktyk banków są zmiany w placówkach i oddziałach (różnego rodzaju modernizacje budynków, klimatyzacji, wentylacji, systemów ogrzewania, optymalizacje wykorzystania powierzchni, audyty energetyczne, stosowanie pracy hybrydowej czy floty samochodowej elektrycznej i hybrydowej).

Okazuje się także, że w momencie przeprowadzenia ankiety żaden z banków jeszcze nie wypracował sposobu estymacji dla wszystkich kategorii emisji z zakresu 3, ale jednocześnie banki stosują dobre praktyki w tym zakresie, np. zmieniając oferty produktowe i sposoby współpracy z dostawcami, klientami i pracownikami (są to np. tworzenie produktów uwzględniających kwestie środowiskowe, określenie wewnętrznych zasad finansowania projektów węglowych, rozszerzenie kryteriów wyboru dostawców o dodatkowe aspekty środowiskowe, weryfikacja klientów pod kątem wpływu inwestycji na środowisko, edukowanie klientów, promowanie zrównoważonych form transportu w dojazdach pracowników do pracy i ograniczanie podróży służbowych, szczególnie lotniczych).

Większość banków deklaruje osiągnięcie zeroemisyjności w zakresie 3 do 2050 r., a jeden planuje osiągnąć ją szybciej, bo do 2030 r, jednak cel ten ma zostać poddany weryfikacji po oszacowaniu wielkości emisji. Droga do pełnej zeroemisyjności będzie wymagać jednak kompleksowego planu działania i strategii pracy z klientami i dostawcami. Jednym z elementów prac będą też działania mające kompensować emisje, jak zakładanie łąk kwietnych w miastach, w których znajdują się oddziały banku, posiadanie certyfikatów energii odnawialnej oraz gwarancji pochodzenia energii elektrycznej z OZE, tworzenie murali na budynkach pochłaniających CO2 czy tworzenie i pielęgnowanie drzewostanu.

O to, czy planowane jest wyznaczenie celów osiągnięcia zeroemisyjności dla wszystkich zakresów, zapytano także firmy technologiczne, które były uczestnikami grupy roboczej. Okazało się, że wiele z nich nie wyznaczyło jeszcze celów, natomiast w większości planują to zrobić. Co ciekawe, wszystkie firmy wskazały, że banki pytają je, czy posiadają strategie zrównoważonego rozwoju, kodeksy postępowania, działania ESG itp., co jest dobrym prognostykiem, bowiem może przełożyć się na przyspieszenie transformacji firm w kierunku zrównoważonego rozwoju.

Technologia w sukurs klimatowi

W zarządzaniu emisjami ogromną rolę odgrywają nowoczesne narzędzia wykorzystujące technologie, m.in. chmurę obliczeniową, których na rynku jest coraz więcej. Przegląd najważniejszych także znalazł się w raporcie „ESG: Sektor bankowy w poszukiwaniu drogi do zeroemisyjności”. Accenture, które koordynowało prace grupy roboczej przy Forum Technologii Bankowych, wyróżniło siedem grup takich narzędzi, które wspierają dążenie do zeroemisyjności, w tym kompleksowe i o ograniczonej funkcjonalności. W przypadku kompleksowych rozwiązań ich liczba na rynku jest stosunkowo niższa. Wdrożenie wybranego rozwiązania wiąże się z wymogiem parametryzacji i dostosowania narzędzia do potrzeb banku oraz zasilenia go w wymagane dane.

Istotnym efektem prac grupy roboczej jest identyfikacja najważniejszych wyzwań związanych z dążeniem do zeroemisyjności w bankowości w Polsce. Ich zaadresowanie będzie kluczowe dla osiągnięcia założonych przez banki celów oraz sprostania wymogom regulacyjnym. Największym zidentyfikowanym ograniczeniem dla kompleksowego podejścia do zeroemisyjności w bankach jest brak danych o emisjach pojedynczych firm. Z analiz Accenture wynika, że dostawcy danych ESG w Polsce obejmują tylko firmy zobowiązane do raportowania danych ESG lub oferują dane uśrednione.

Drugim wyzwaniem jest mnogość regulacji i standardów do mierzenia i raportowania emisji. Banki muszą dziś odnaleźć się w rzeczywistości, w której istnieje wiele globalnych standardów, z których mogą skorzystać w poszczególnych obszarach, a następnie zdecydować się na zastosowanie tych najbardziej optymalnych dla sektora.

Ostatnim wyzwaniem jest brak wspólnego podejścia banków do metodyki. Banki mogą wykonać obliczenia, korzystając z dostępnych standardów, estymacji czy uśrednionych danych. Jednakże podejście indywidualne wymaga od każdego z nich przeznaczenia większej ilości zasobów niż w przypadku wypracowania wspólnej metodyki w sektorze oraz może prowadzić do nieporównywalnych wyników czy wielokrotnego kontaktowania się z klientami w zakresie tych samych informacji.

Pełna treść raportu „ESG: Sektor bankowy w poszukiwaniu drogi do zeroemisyjności” będzie opublikowana na stronach Związku Banków Polskich, alebank.pl oraz na profilu Forum Technologii Bankowych na LinkedIn.

GHG Protocol, jeden z najpopularniejszych globalnych standardów, według którego organizacje obliczają swój ślad węglowy, definiuje emisje bezpośrednie i pośrednie i dzieli je na trzy zakresy. Zakres 1 obejmuje bezpośrednie emisje w placówkach własnych organizacji (np. spalanie paliw i gazu we własnych placówkach). Zakres 2 to pośrednie emisje z nabytej energii (np. zakup energii elektrycznej i cieplnej na potrzeby placówek własnych). Natomiast zakres 3 to pośrednie emisje powiązane z zakupami organizacji (w górę łańcucha wartości) i pośrednie emisje powiązane ze sprzedażą i finansowaniem (w dół łańcucha wartości).