Raport Specjalny | Bankowość Spółdzielcza | Wspólny system informatyczny – tańszy i bezpieczniejszy

Stefan Cieśla
Radca prawny w Kancelarii Prawnej Cieśla & Cieśla sp.k., specjalizującej się w pomocy prawnej dla banków spółdzielczych.

Zdzisław Kupczyk
Długoletni prezes zarządu Banku Polskiej Spółdzielczości, wykładowca Strategicznej Szkoły Polskiego Sektora Bankowości Spółdzielczej.

Media co i rusz informują o znacznym wzroście dochodów platform e-commerce. Amazon w Polsce raportuje, iż na jego platformie aż o 50% wzrosła sprzedaż wyrobów polskich producentów. Wszyscy eksperci stwierdzają zgodnie, że stoimy u progu rewolucji cyfrowej w handlu, ponieważ ludzie będą znacznie częściej kupować przez internet, aniżeli przed wybuchem pandemii. Wiele branż i sklepów może długofalowo wypracować nowe internetowe nawyki zakupowe.

Pandemia odpowiada wprawdzie za straty bardzo licznych przedsiębiorstw, można jednak wskazać także jej beneficjentów, do których bez wątpienia należy branża e-commerce. Czasowe zamknięcie licznych placówek handlowych oraz wprowadzone ograniczenia w możliwości przemieszczania się ludzi na całym niemal świecie spowodowały przesunięcie handlu ze sfery offline do online. W Polsce wzrosty w e-commerce według różnych wyliczeń mają wynieść nawet do 30%, natomiast w znacznie bardziej dotkniętych pandemią Włoszech zakupy konsumenckie przez internet odnotowały od jej początku wzrost o ponad 80%.

Po prostu konieczność

Do tych zmian musi dostosować się wiele branż, w tym także i banki. Ich platformy dostępu elektronicznego powinny być przygotowane na wielokrotnie zwiększony wzrost transakcji. Przygotowanie to musi objąć zarówno techniczne możliwości teletransmisji w czasie rzeczywistym, jak i odporność mechanizmów zabezpieczających przed różnego rodzaju cyberprzestępczością.

W mniejszym stopniu problem ten dotyczy dużych banków, które już w toku tworzenia elektronicznych kanałów komunikacji z klientem przeskalowały możliwości dostępu w sposób przewidujący nawet kilkudziesięcioprocentowy wzrost ruchu za pośrednictwem tychże kanałów. W większym banków spółdzielczych, których znacząca część nie posiada kapitałów wystarczających, aby zbudować system umożliwiający utrzymanie zwiększonego ruchu w kanałach elektronicznych i gwarantujący pełne ich bezpieczeństwo. To zaś jest ogromnie istotne, bowiem wraz ze wzrostem internetowego handlu zwiększa się również aktywność cyberprzestępców. Banki muszą zatem zapewnić sobie systemy teleinformatyczne zabezpieczone zarówno przed obecnie znanymi metodami działania cyberprzestępców, jak też przed takimi sposobami ataku, jakich e-banking jeszcze nie doświadczał.

W przypadku banków spółdzielczych tak osiągnięcie należytego poziomu cyberbezpieczeństwa, jak i odpowiednio wyskalowanego systemu teleinformatycznego możliwe jest jedynie poprzez stworzenie odpowiednio prężnego systemu centralnego. Inwestycja taka wymaga znacznych środków finansowych, niejednokrotnie przekraczających możliwości kapitałowe poszczególnych banków spółdzielczych. I tu wielką rolę do odegrania mają zrzeszenia. Jednak czy one same są w stanie rozwiązać tak poważny problem?

Wcale nie skazane na marginalizację

Od kilku lat SGB-Bank umożliwia członkom zrzeszenia korzystanie z systemu DEF 3000 – nowoczesnej platformy „Core banking”. Niestety nie została ona powszechnie zaaprobowana. I tak, SGB-Bank wydał wiele milionów złotych, zbudował nowoczesną platformę informatyczną, która nie zrealizowała zaplanowanego dla banków spółdzielczych celu, a samemu zrzeszeniu de facto przyniosła straty.

Z kolei Bank BPS, po nieudanej próbie wdrożenia systemu centralnego w latach 2010-2012, kilkukrotnie proponował bankom spółdzielczym utworzenie wspólnego systemu, ale żadna propozycja nie została przyjęta przez wystarczającą większość członków zrzeszenia.

Czy to oznacza, że banki lokalne stoją przed nieuniknioną w kontekście rozwoju technologii marginalizacją społeczną i biznesową? Czy spółdzielczość bankowa w XXI w. nie ma perspektyw? Nie, po wielokroć nie!