Rada Europejska i Parlament Europejski zdecydowały o utworzeniu AMLA
W maju 2015 roku została uchwalona Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej nr 2015/849 w sprawie zapobiegania wykorzystywania systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu ( AML). Artykuł 1 Dyrektywy za pranie pieniędzy uznaje się następujące czyny popełnione umyślne:
- konwersję lub przekazywanie mienia, ze świadomością, że pochodzi ono z działalności przestępczej lub z udziału w takiej działalności, w celu ukrywania lub zatajania nielegalnego pochodzenia tego mienia albo udzielenia pomocy osobie, która bierze udział w takiej działalności, dla umożliwienia jej uniknięcia konsekwencji prawnych takiego działania;
- ukrycie lub zatajenie prawdziwego charakteru mienia, jego źródła, miejsca położenia, rozporządzania nim, przemieszczania, własności lub praw do mienia, ze świadomością, że mienie to pochodzi z działalności przestępczej lub z udziału w takiej działalności;
- nabycie, posiadanie lub korzystanie z mienia, ze świadomością w momencie jego otrzymania, że mienie to pochodzi z działalności o charakterze przestępczym lub z udziału w takiej działalności;
- udział lub współdziałanie w popełnieniu, usiłowanie popełnienia, jak też pomocnictwo, podżeganie, ułatwianie oraz doradzanie przy popełnieniu czynów określonych w powyższych punktach.
Na początek pod nadzorem AMLA 40 podmiotów
Nowy organ unijny, Anty-Money Laundering Authority, przejmie zadania niektórych istniejących agencji, takich jak Europejski Urząd Nadzoru Bankowego, a także krajowych instytucji odpowiedzialnych za przeciwdziałanie praniu pieniędzy i zwalczanie finansowania terroryzmu.
Do jego obowiązków będzie należeć bezpośredni nadzór nad znaczącymi podmiotami o podwyższonym ryzyku, które są szczególnie narażone na ryzyko prania pieniędzy. Europejski Urząd Nadzoru Bankowego ma mandat do zwalczania procederu prania pieniędzy, ale AMLA będzie miała szersze kompetencje.
Według wstępnego porozumienia AMLA będzie bezpośrednio nadzorowała do 40 podmiotów. Będą to ważne instytucje finansowe o dużym zasięgu, obsługujące zróżnicowanych klientów międzynarodowych.
Nie jest jeszcze jasne, według jakich kryteriów podmioty te, w tym banki, zostaną wybrane. UE planuje uwzględnić także instytucje pozabankowe, takie jak duże grupy ubezpieczeniowe czy podmioty zarządzające aktywami.
Lista kontrolowanych przez AMLA instytucji będzie poddawana przeglądowi co trzy lata.
Uprawnienia urzędu AMLA
AMLA będzie uprawniona do bezpośredniego regulowania tych instytucji, w tym do sprawdzania i wydawania poleceń, przeprowadzania audytów i inspekcji oraz nakładania i egzekwowania kar w wysokości do 10 mln euro lub 10% rocznego obrotu podmiotu.
Grzywny mogą być nakładane bez działań ze strony odpowiedniego państwa członkowskiego i będą miały efekt nie tylko finansowy, ale także wizerunkowy.
Poza 40 wybranymi podmiotami nowy organ unijny będzie pośrednio nadzorował instytucje mniej narażone za pośrednictwem krajowych organów nadzoru. Może zwrócić się do władz krajowych o wzmocnienie stosowanych przez nią środków lub zmianę sposobu nadzoru.
Będzie też działać na rzecz wdrożenia wspólnych standardów i wspólnej polityki dotyczącej walki z praniem pieniędzy i finansowaniem terroru.
AMLA przejmie część kompetencji i zasobów (między innymi narzędzi informatycznych) od Europolu.
Nie zapadła jeszcze decyzja co do lokalizacji siedziby organu, ale nie wykluczone, że będzie to jeden z trzech małych krajów bałtyckich, w których z uwagi na bliskie do niedawna kontakty z Rosją proceder prania pieniędzy jest dużym problemem. Prawdopodobnie AMLA zacznie działać w 2027 roku.
