Projekt resortu sprawiedliwości zamiast pomóc dłużnikom zaszkodzi im?

W swoich uwagach bankowcy stwierdzają między innymi: „Projekt ustawy wprowadza niejasne definicje legalne (czynności windykacyjnej, działalności windykacyjnej), które bez dopracowania i dalszej dyskusji nad kształtem tych definicji, a także wyłączeń spod tej ustawy wprowadzą jedynie chaos w obrocie prawnym i gospodarczym.”

Zmiany bezpośrednio nie dotyczą banków

Katarzyna Urbańska Dyrektor Zespołu Prawno-Legislacyjnego ZBP uważa, że po wejściu w życie ustawy w proponowanym kształcie rynek windykacyjny będzie zupełnie inny niż obecnie.

Zaznaczyła jednak, że w toku dyskusji, która odbyła się na forum Parlamentarnego Zespołu ds. Ochrony Konsumentów i Przedsiębiorców, przedstawiciele Ministerstwa Sprawiedliwości wyjaśnili, że zmiany proponowane w projekcie ustawy nie dotyczą bezpośrednio banków i ich pracowników.

To oznacza, że banki, ani ich pracownicy zajmujący się na co dzień windykacją nie będą musieli uzyskiwać odpowiednich zezwoleń na prowadzenie działalności windykacyjnej, czy też starać się o umieszczanie w specjalnych rejestrach.

Banki, jako wierzyciele pierwotni mogą zatem podejmować czynności windykacyjne wobec swoich dłużników na dotychczasowych zasadach, a zasady określone w projekcie mają dotyczyć tylko profesjonalnych firm windykacyjnych i mają regulować ich relacje z dłużnikami.

Jednak pośrednio zmiany dotyczą banków i ich klientów

Projekt ustawy przewiduje, że sama działalność windykacyjna będzie regulowana.  Jej prowadzenie będzie wymagało więc uzyskania zezwolenia oraz wpisu do specjalnego rejestru –  Rejestru Przedsiębiorstw Windykacyjnych i Windykatorów. Pracownicy zatrudnieni w tych  firmach będą musieli posiadać  licencje windykatora. 

W ocenie ZBP „O ile – co do zasady – uzasadnione wydaje się ogólne uregulowanie rynku firm windykacyjnych (licencjonowanie, nadzór, zapewnienie zaplecza finansowego), o tyle obecnie projektowana ustawa w wielu miejscach przewiduje zbyt daleko idące, radykalne lub nadmiarowe rozwiązania i zmiany dotychczasowego stanu prawnego, które spowodują w szczególności znaczny wzrost kosztów obsługi po stronie banków, który ostatecznie (wbrew intencjom projektodawców) poniosą klienci banków – albo przez obciążenie tymi kosztami, albo przez wzrost cen/marży nowoudzielanych kredytów.”

Jak wyjaśnia Katarzyna Urbańska sektor bankowy często korzysta z usług firm windykacyjnych.

Banki bowiem albo sprzedają swoje wierzytelności, albo poddają outsourcingowi usługi windykacyjne i kierują je do wyspecjalizowanych podmiotów – jakimi są właśnie firmy windykacyjne.

Większa bezkarność dłużnika

Skoro firmy windykacyjne będą musiały stosować przepisy zawarte w projekcie ustawy, w tym także przepis, który umożliwia  dłużnikom złożenie sprzeciwu wobec podejmowanych przeciwko niemu czynności windykacyjnych, to w praktyce oznacza, że należy wstrzymać wszystkie działania windykacyjne wobec takiego dłużnika.

W nowych realiach, wiele wierzytelności będzie praktycznie nie do odzyskania

Nieefektywne staje się bowiem dochodzenie wierzytelności za pośrednictwem firm windykacyjnych, gdyż zmusza się w ten sposób wierzycieli do kierowania wszystkich spraw do sądów.

„Jeżeli rzeczywiście większość tych spraw, które można do tej pory załatwić na etapie przedsądowym teraz trafi do sądów, to proces odzyskiwania wierzytelności znacznie się wydłuży – biorąc pod uwagę obecne przeciążenie sądów ogromną liczbą prowadzonych spraw” – mówi dyrektor Katarzyna Urbańska.

Jak zaznacza przewidziane w projekcie skrócenie okresu przedawnienia wierzytelności oznacza w tych realiach, że wiele wierzytelności będzie praktycznie nie do odzyskania. Jest to więc kolejny projekt, który de facto pogarsza sytuację prawną wierzycieli i umożliwia bezkarność dłużnikom.

Podsumowując, w opinii ZBP projektowane przepisy budzą poważne wątpliwości systemowe i interpretacyjne.

Wprowadzenie projektowanych w życie rozwiązań spowoduje pogorszenie sytuacji wierzycieli, zwiększenie kosztów dochodzenia wierzytelności, zwiększenie zatorów płatniczych, zwiększenie zatorów w sądach, spadek moralności płatniczej dłużników.