Prof. Claudia Goldin laureatką Nagrody Nobla 2023 z ekonomii

Goldin urodziła się w 1946 roku w Nowym Jorku. Doktorat uzyskała w 1972 roku na Uniwersytecie w Chicago. Jest ona również współdyrektorką grupy badawczej Narodowego Biura Badań Ekonomicznych ds. równości płci w gospodarce.

Laureatka tegorocznej nagrody zdobyła rozgłos głównie dzięki skupieniu się na roli kobiet w gospodarce, różnicach w zarobkach płci, nierówności dochodów, ale także zmianach technologicznych, edukacji i imigracji. Jej badania charakteryzują się często interpretacją teraźniejszości przez pryzmat przeszłości i badaniom źródeł wybranych problemów.

Szwedzką akademię musiała zainspirować szczególnie ostatnia praca naukowa Goldin, pt. „Kariera i rodzina: stuletnia podróż kobiet w kierunku równości”, którą opublikowano w październiku 2021 roku.To wyjątkowa praca badawcza nad rynkiem pracy kobiet.

Czytaj także: Nagroda Nobla ważna dla bankowców

Dane z 200 lat

Szwedzi uzasadniając przyznanie nagrody dostrzegli, że Claudia Goldin przeszukała archiwa i zebrała dane z USA pochodzące z ponad 200 lat. Dzięki temu wykazała, w jaki sposób i dlaczego różnice między płciami w dochodach i wskaźnikach zatrudnienia zmieniały się na przestrzeni czasu.

Jej praca to faktycznie kompleksowy opis zarobków kobiet i ich udziału w rynku pracy. Badania ujawniają przyczyny zmian, jak i główne źródła utrzymującej się różnicy między płciami.

Według samej laureatki nagrody „kobiety są zdecydowanie niedostatecznie reprezentowane na światowym rynku pracy, a pracując zarabiają mniej niż mężczyźni”.

Jej zdaniem ​​udział kobiet w rynku pracy nie wykazywał tendencji wzrostowej, lecz tworzył raczej krzywą w kształcie litery U. 

Udział zamężnych kobiet zmniejszył się wraz z przejściem ze społeczeństwa rolniczego do przemysłowego na początku XIX wieku, ale następnie zaczęła rosnąć wraz z rozwojem sektora usług na początku XX wieku.

Goldin wyjaśnia ten wzór jako wynik zmian strukturalnych i ewoluujących norm społecznych dotyczących obowiązków kobiet w domu i rodzinie.

Czytaj także: Nagroda Nobla z ekonomii 2022 za badania dotyczące banków i kryzysów finansowych

Lepiej wykształcone, ale gorzej uposażone

Z kolei w XX wieku poziom wykształcenia kobiet stale rósł i w większości krajów o wysokich dochodach jest obecnie znacznie wyższy niż w przypadku mężczyzn. 

Prof. Goldin wykazała też, że np. ​​dostęp do pigułek antykoncepcyjnych odegrał ważną rolę w przyspieszeniu tej rewolucyjnej zmiany, oferując nowe możliwości planowania kariery.

Jednak pomimo modernizacji, wzrostu gospodarczego i wzrostu odsetka pracujących kobiet w XX wieku, przez długi czas różnica w wynagrodzeniach kobiet i mężczyzn ledwo się zmniejszyła.

Według laureatki nagrody częściowo można to wytłumaczyć faktem, że decyzje edukacyjne, które wpływają na możliwości kariery zawodowe, podejmowane są w stosunkowo młodym wieku. Jeśli oczekiwania młodych kobiet zostaną ukształtowane na podstawie doświadczeń poprzednich pokoleń, wówczas rozwój będzie powolny.

Historycznie znaczną część różnic w zarobkach kobiet i mężczyzn można – jej zdaniem – tłumaczyć różnicami w wyborze wykształcenia i zawodu. Laureatka wykazała jednak, że większość tej różnicy w dochodach występuje obecnie między kobietami wykonującymi ten sam zawód i że powstaje głównie w momencie urodzenia pierwszego dziecka.

Jak podkreślił Jakob Svensson, przewodniczący Komitetu Nagrody Nauk Ekonomicznych, „zrozumienie roli kobiet w pracy jest ważne dla społeczeństwa, a dzięki przełomowym badaniom Claudii Goldin wiemy teraz znacznie więcej o podstawowych czynnikach i przeszkodach, którymi być może trzeba będzie się zająć w przyszłości” – podkreślił.

Wysokość nagrody wynosi 11 milionów koron szwedzkich.