PPK – pieniądze zamrożone na emeryturę, ale są wyjątki

Zasady, na jakich możliwa będzie wypłata oszczędności zgromadzonych w PPK szczegółowo określają przepisy przedstawionego przez rząd projektu ustawy o pracowniczych planach kapitałowych. Zgodnie z nimi ma to być możliwe m.in. na wniosek uczestnika:

po osiągnięciu przez niego 60 roku życia;

w celu w celu pokrycia wkładu własnego w związku z zaciągnięciem przez  uczestnika kredytu udzielonego na sfinansowanie budowy budynku mieszkalnego lub nabycia mieszkania w różnych formach prawnych, funkcjonujących na rynku nieruchomości;

w przypadku poważnego zachorowania jego albo współmałżonka lub dziecka;

jako świadczenie małżeńskie (wniosek złożyć musi wtedy również współmałżonek uczestnika).

Dodatkowa emerytura po sześćdziesiątce

Wypłata na wniosek uczestnika po ukończeniu przez niego 60 roku życia to realizacja podstawowego celu ustawy o PPK, czyli oszczędzania na emeryturę. Zgodnie z wymogami unijnymi wiek 60 lat uprawniający do wnioskowania o wypłatę zgromadzonych środków dotyczy zarówno kobiet jak i mężczyzn. Przy czym zgodnie z projektem ustawy 25% tych środków wypłacanych ma być jednorazowo, chyba, że uczestnik złoży wniosek o ich wypłatę w ratach. A pozostałych 75% środków w 120 ratach miesięcznych. Chyba, że uczestnik, po otrzymaniu informacji o skutkach podatkowych takiego żądania, zażąda wypłaty w mniejszej liczbie rat (wyższe wypłaty). W takim, bowiem przypadku będzie on zobowiązany do zapłaty podatku od dochodów kapitałowych od kwoty wypłaty przekraczającej 25% wartości aktywów zgromadzonych w PPK.

Te wypłaty ratalne stanowić będą, więc coś w rodzaju dodatkowej emerytury, niewypłacanej jednak dożywotnio jak emerytura z ZUS a tylko przez wskazany w ustawie okres czasu.

Wspólne świadczenie dla żony i męża

Osoby będące w związku małżeńskim po osiągnięciu przez każdą z nich wymaganych 60 lat zamiast indywidualnych wypłat będą mogły zdecydować się na korzystanie z tzw. świadczenia małżeńskiego, które wypłacane będzie przez 120 miesięcy, a jego wysokość ustalana przez podzielenie łącznej wysokości środków zgromadzonych w PPK przez oboje małżonków przez taką liczbę rat. Świadczenie małżeńskie będzie wypłacane małżonkom wspólnie aż do wyczerpania środków. Wypłaty aż do wyczerpania środków będą kontynuowane i to w niezmienionej wysokości nawet w przypadku śmierci jednego z nich.

Pieniądze na mieszkanie

Uczestnik PPK ma mieć też możliwość skorzystania ze swoich oszczędności w PPK przed 60. rokiem życia bez konieczności zwracania otrzymanych od państwa dopłat i zwolnień podatkowych związanych z oszczędzaniem w PPK w dwóch sytuacjach: na zakup mieszkania oraz w razie poważnej choroby jego samego lub członka najbliższej rodziny.

Na pierwszy z tych celów przeznaczonych może zostać nawet 100 % środków zgromadzonych w PPK. Art. 88 projektu ustawy stanowi, bowiem, że na podstawie umowy zawartej z wybraną instytucją finansową, uczestnik może jednorazowo dokonać wypłaty do 100% wartości środków zgromadzonych w PPK w celu pokrycia wkładu własnego w związku z zaciągnięciem przez siebie kredytu udzielonego na sfinansowanie inwestycji polegającej na:

budowie budynku mieszkalnego;

nabyciu prawa własności domu jednorodzinnego lub prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego czy prawa odrębnej własności lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej.

Z takiej opcji będą mogły skorzystać osoby, które w dniu składania wniosku o wykorzystanie środków z PPK na wkład własny do kredytu nie skończyły 45 lat. Pieniądze te jednak trzeba będzie zwrócić. Przy czym termin zwrotu nie będzie mógł rozpocząć się później niż 5 lat od dnia wypłaty środków i trwać dłużej niż 15 lat liczonych od tego dnia. Jeżeli uczestnik nie zwróci wypłaconych w ten sposób pieniędzy, zobowiązany będzie do zapłaty od niezwróconej w terminie kwoty podatku od dochodów kapitałowych.

W razie ciężkiej choroby

Wypłata części zgromadzonej kwoty będzie też możliwa w przypadku poważnego zachorowania uczestnika PPK, jego współmałżonka lub dziecka. Przy czym przez poważne zachorowanie rozumie się tu trwałą niezdolność do pracy uprawniającą do otrzymania renty z tytułu niezdolności do pracy na podstawie ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych lub: amputację kończyny, bakteryjne zapalenie mózgu lub opon mózgowordzeniowych, wirusowe zapalenie mózgu, chorobę Alzheimera, chorobę Leśniewskiego-Crohna, chorobę neuronu ruchowego (stwardnienie zanikowe boczne), chorobę Parkinsona, dystrofię mięśniową, gruźlicę, niewydolność nerek, stwardnienie rozsiane, chorobę wywołaną przez ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV), kardiomiopatię, nowotwór złośliwy, toczeń trzewny układowy, udar mózgu, utratę mowy, słuchu lub wzroku, wrzodziejące zapalenie jelita grubego lub zawał serca.

Jeśli proponowane rozwiązania wejdą w życie w takiej sytuacji uczestnik PPK będzie mógł wnioskować o wypłatę 25% środków, za pośrednictwem podmiotu zatrudniającego, który zawarł w imieniu i na jego rzecz umowę o prowadzenie PPK. Wypłata taka, w zależności od wniosku uczestnika będzie mogła być dokonana jednorazowo albo w ratach. W obu przypadkach do wypłaty (w przypadku rat- do wypłaty pierwszej raty) powinno dojść w ciągu 14 dni od dnia złożenia przez uczestnika wniosku o jej dokonanie oraz przedłożenia zaświadczenia lekarza o wystąpieniu poważnego zachorowania.

W przeciwieństwie do wypłaty w związku z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych, wypłaty związanej z poważną chorobą czy to uczestnika czy też członka jego najbliższej rodziny nie trzeba będzie zwracać.

Wycofanie środków

Każdy uczestnik będzie też mógł wycofać środki zgromadzone w PPK w formie pieniężnej, praktycznie w dowolnym momencie. W takiej sytuacji nie otrzyma jednak całej zgromadzonej kwoty, straci też otrzymane wcześniej od państwa zachęty finansowe. I tak 30% składek finansowanych przez podmiot zatrudniający zostanie przekazanych na rachunek bankowy wskazany przez ZUS i będzie stanowić przychód FUS. Informacja o tej kwocie będzie jednak ewidencjonowana na koncie osoby zatrudnionej, jako składka na ubezpieczenie emerytalne należna za miesiąc, w którym została ona przekazana do ZUS.

Na rachunek bankowy wskazany przez uczestnika trafi natomiast kwota odpowiadająca 70% składek finansowanych przez podmiot zatrudniający oraz kwota odpowiadająca składkom finansowanym przez niego samego. Obie po uprzednim pomniejszeniu ich o należną kwotę podatku dochodowego od osób fizycznych. Natomiast kwota odpowiadająca sumie składki powitalnej i dopłat rocznych będzie przekazywana na rachunek bankowy wskazany przez ministra właściwego do spraw pracy stanowiąc przychód Funduszu Pracy.

Pracownicze plany kapitałowe, zgodnie z projektem ustawy, mają wystartować od stycznia 2019 roku. Najpierw obejmą jednak tylko pracowników największych przedsiębiorstw (powyżej 250 osób), a potem, co pół roku obejmować będą ich kolejne grupy tak, aby od 1 lipca 2020 roku oszczędzać w nich mogli wszyscy zatrudnieni.