Nowa moneta kolekcjonerska NBP „30. rocznica wycofania wojsk sowieckich z Polski”
Moneta o nominale 10 zł jest wykonana ze srebra o próbie Ag 925, ma średnicę 32,00 milimetry i masę 14,14 grama. Jej nakład wynosi do 12 000 sztuk.
Rewers monety przedstawia hasło pochodzące z demonstracji z 1989 r. „SOWIECI DO DOMU!” oraz wizerunek dłoni symbolicznie nakazującej wojskom sowieckim opuszczenie Polski.
Na monecie wykorzystano fragment zdjęcia z kolekcji NAF Dementi (autorzy: Tomasz Kizny, Anna Łoś, Andrzej Łuca, Henryk Prykiel/Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”).
Na rewersie umieszczono także datę „17 IX 1993 r.”, kiedy ostatnie oddziały sowieckie zostały wycofane z Polski.
Srebrną monetę „30. rocznica wycofania wojsk sowieckich z Polski” będzie można kupić w Oddziałach Okręgowych NBP i sklepie internetowym NBP Kolekcjoner w cenie 190 zł.
Więcej informacji można znaleźć w folderze emisyjnym.
Kolejna emisja jest zaplanowana na 26 września 2023 r. Tego dnia Narodowy Bank Polski wprowadzi do obiegu monetę kolekcjonerską o nominale 10 zł – „Marsz Niepodległości”.
Czytaj także: „Ochrona polskiej granicy wschodniej” ‒ Narodowy Bank Polski wprowadza do obiegu nowy banknot kolekcjonerski
Stacjonowanie żołnierzy Armii Czerwonej na terenie Polski 1945-1993
Od zakończenia II wojny światowej na terytorium Polski stacjonowało kilkadziesiąt tysięcy żołnierzy Armii Czerwonej, tworzących tzw. Północną Grupę Wojsk Armii Czerwonej. Ich jednostki znajdowały się w ponad 70 miejscowościach zlokalizowanych głównie w zachodniej i północnej części kraju, a dowództwo ulokowano w Legnicy.
Do czasu podpisania porozumienia między władzami ZSRR i PRL w 1956 r. wojska te przebywały na polskim terytorium bez jakichkolwiek uregulowań prawnych.
Dopiero szczegółowe ustalenia nawiązujące do ogólnego porozumienia z 1956 r. określiły stan osobowy wojsk sowieckich na 62–66 tys. żołnierzy, w tym w wojskach lądowych – 40 tys., w lotnictwie – 17 tys. i w marynarce wojennej – 7 tys.
Szacuje się, że wskutek wypadków komunikacyjnych, a także przypadkowych lub celowych postrzałów trwająca blisko pół wieku obecność tych oddziałów doprowadziła do śmierci ponad 600 polskich obywateli.
Czytaj także: Nowa srebrna moneta kolekcjonerska NBP: „Ochrona polskiej granicy wschodniej”
Wycofanie z Polski w latach 1991–1993 wojsk sowieckich
Pierwsze oddziały opuściły terytorium RP jeszcze w kwietniu 1991 r.
Ponad rok później, 22 maja 1992 r. podpisano „protokół o uregulowaniu majątkowych, finansowych i innych spraw związanych z wycofywaniem wojsk Federacji Rosyjskiej z terytorium Polski”.
Na jego mocy Rosjanie do października 1992 r. wycofali wszystkie jednostki bojowe, a 17 września 1993 r. ostatnie swoje oddziały.
Cały proces transportu wojsk, będący wielką operacją logistyczną, w ramach której ewakuowano m.in. ponad 1500 czołgów i wozów bojowych, odbywał się głównie drogą kolejową.
