Nauka i Edukacja Ekonomiczna | Raport PAB-WIB | Błędy w implementacji PSD2 okazały się kosztowne

Jacek Ramotowski

Autorami opracowania, powstałego na zlecenie Warszawskiego Instytutu Bankowości, są dr Dominik Sadłakowski, ekspert branży fintech, dr Mateusz Blocher, adwokat w kancelarii SK&S, dr Wojciech Iwański, partner i adwokat w kancelarii SK&S oraz Marta Stanisławska, radca prawny w kancelarii Bird & Bird.

Wnikliwie analizują w nim bezprecedensową głębokość zmian, do jakich doprowadziła PSD2, m.in. w zakresie obowiązków informacyjnych dostawców usług płatniczych, metod wykonywania transakcji, odpowiedzialności za powierzone pieniądze, pobieranych opłat i ich dopuszczalności. Wskazują, w jaki sposób unijne prawo od podstaw uregulowało obszar otwartej bankowości (open banking) i jakie są skutki wprowadzenia zupełnie nowych kategorii usług płatniczych: dostępu do informacji o rachunku (account information service; AIS) oraz inicjowania transakcji płatniczej (payment initation service; PIS).

Ocena polskiej implementacji

Autorzy dokonali oceny polskiej implementacji PSD2 w kilku wybranych aspektach. Pierwszy to ocena samych zasad transpozycji i stosowania dyrektyw unijnych. Dokonali przeglądu zakresu przedmiotowego polskiej nowelizacji ustawy o usługach płatniczych, wyłączeń, a w końcu szczegółowych regulacji niektórych konkretnych usług. Najwięcej miejsca poświęcili przepisom, mającym bezpośredni wpływ na banki.

Ich celem – jak to zastrzegają – nie było dokonanie kompleksowej ewaluacji PSD2 jako takiej. Choć raport formułuje uwagi dotyczące pożądanych zmian prawnych w materii usług płatniczych oraz rewizji samej PSD2, to wiążą się one z oceną dokonanej w Polsce transpozycji, a nie unijnego prawa. Ocena tejże generalnie wypada korzystnie, jednak nienaprawiony od kilku już lat błąd w tłumaczeniu powoduje niepotrzebnie negatywne konsekwencje dla całego polskiego sektora bankowego.

Raport pojawia się, gdy od wejścia w życie PSD2 w Polsce minęło pięć lat. Przypomnijmy terminarz – państwa członkowskie zostały zobowiązane do przyjęcia i stosowania środków niezbędnych do wykonania tej dyrektywy najpóźniej od 13 stycznia 2018 r. Od tej zasady przewidziano wyjątki, choć w niewielkim zakresie, a kraje Unii miały zapewnić stosowanie wszystkich przepisów nie później niż po osiemnastu miesiącach od daty wejścia w życie regulacyjnych standardów technicznych wydanych na podstawie PSD2 przez Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EBA).

Fundamentalny charakter dyrektywy spowodował, że proces legislacyjny nie był łatwy, także w Polsce, a konsultacje publiczne, obfitujące w mnóstwo uwag, były długotrwałe. Transpozycja została dokonana w drodze nowelizacji ustawy o usługach płatniczych z 10 maja 2018 r. Zmienione prawo weszło w życie 20 czerwca 2018 r., po czym obowiązywały jeszcze okresy przejściowe.

Co bardzo ważne, europejski prawodawca ukształtował PSD2 jako dyrektywę pełnej harmonizacji. To znaczy, że poza wyraźnie określonymi, wynegocjowanymi wcześniej odstępstwami (tzw. opcje narodowe), państwa członkowskie nie mogą utrzymywać ani dodawać innych przepisów niż ustanowione w dyrektywie. Chodziło o to, żeby usługi płatnicze efektywnie wspierały funkcjonowanie rynku wewnętrznego Unii, w tym jego fundament – swobodę przepływu towarów i usług – zamiast stanowić dla niej barierę.

Trudny do osiągnięcia cel

Z tego punktu widzenia dyrektywa na pewno ...