Kredyty Frankowe: Przewalutowanie za wszelką cenę?

Najwcześniejsza i zarazem najbardziej radykalna jest propozycja przygotowana przez parlamentarzystów z klubu Kukiz’15. Jej podstawą jest uznanie, że wszystkie kredyty walutowe w istocie stanowiły zobowiązania o charakterze złotowym, czego konsekwencją byłoby przewalutowanie kredytu na żądanie klienta po kursie z dnia zawarcia umowy. Stanowisko wnioskodawców nie znajduje potwierdzenia ani w orzecznictwie sądów polskich, ani też w wyrokach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który niejednokrotnie dopuszczał funkcjonowanie tego rodzaju umów kredytowych, również na rynku konsumenckim. Nieco łagodniejsza koncepcja przewalutowania pojawia się w projekcie wniesionym przez klub Platformy Obywatelskiej, natomiast dwie ostatnie propozycje pochodzą z Kancelarii Prezydenta.

Pierwsza z nich, złożona ponad dwa lata temu, przewiduje zwrot środków wpłaconych przez kredytobiorców tytułem różnic pomiędzy kursem waluty przyjętym przez bank a kursem Narodowego Banku Polskiego (tzw. spreadów). Następny dokument powraca do koncepcji przewalutowania, choć wyrażonej w bardziej skomplikowany sposób, niż ma to miejsce w propozycjach poselskich. Instrumentem pozwalającym na przeprowadzenie całego procesu stałby się specjalny Fundusz Restrukturyzacji, funkcjonujący w ramach Funduszu Wsparcia Kredytobiorców i utrzymywany ze składek banków posiadających portfele walutowe. Zgromadzone w ten sposób środki miałyby posłużyć do wyrównywania różnic bilansowych powstałych w wyniku przewalutowania kredytów przez banki. Głowa państwa proponuje także złagodzenie kryteriów pozwalających na uzyskanie pomocy z Funduszu Wsparcia Kredytobiorców. Dwukrotnemu wydłużeniu, z 18 do 36 miesięcy, uległby czas wypłaty zapomogi, o 500 zł podwyższona zostałaby również miesięczna rata wsparcia. Co więcej, kredytobiorca miałby aż 12 lat na spłatę nieoprocentowanej pożyczki bez jakichkolwiek dodatkowych kosztów, podczas gdy w obecnym stanie prawnym okres ten jest o cztery lata krótszy.

Wsparcie? Tak, ale w granicach rozsądku

Spośród powyższych postulatów najmniej kontrowersji wzbudza ułatwienie przyznawania pomocy osobom, które z niezawinionych przyczyn znalazły się w sytuacji uniemożliwiającej terminowe regulowanie rat. Mec. Jerzy Bańka, wiceprezes Związku Banków Polskich, przypomniał, że powołanie Funduszu Wsparcia Kredytobiorców stanowi realizację propozycji wysuniętej przez ZBP 11 marca 2015 r., a więc niedługo po sławetnej decyzji Szwajcarskiego Banku Narodowego o uwolnieniu kursu franka. – Sektor bankowy wyasygnował na ten cel kwotę 600 mld zł, która do chwili obecnej została wykorzystana w stosunkowo niewielkim stopniu – podkreślił. Nikłe zainteresowanie istniejącym już instrumentem wsparcia świadczy o dobrej sytuacji finansowej polskich kredytobiorców hipotecznych, również tych posiadających zobowiązania denominowane lub indeksowane do waluty szwajcarskiej. – Według danych Biura Informacji Kredytowej wskaźnik NPL dla portfela frankowego kształtuje się na poziomie pomiędzy 2,8 a 3%, a więc możemy mówić o wyjątkowo wysokiej jakości tych kredytów – zauważył mec. Jerzy Bańka.

Równocześnie jednak bankowcy uwzględniają możliwość zmian w zasadach funkcjonowania funduszu, tak by wszystkie osoby faktycznie znajdujące się w kryzysowej sytuacji mogły bez większych przeszkód otrzymać stosowną pomoc. – Skoro dysponujemy tak dużym i zarazem niewykorzystanym kapitałem, to zasadne wydaje się poluzowanie niektórych warunków przyznawania wsparcia, aby można było część tych środków przeznaczyć na procesy restrukturyzacyjne, nie wykluczając nawet konwersji długu w najcięższych przypadkach losowych. Zaznaczam jednak, iż proces ten powinien być determinowany nie tylko sytuacją materialną kredytobiorcy, ale również jego wiarygodnością płatniczą w okresie poprzedzającym sytuację kryzysową – wskazał wiceprezes ZBP.

Pojawia się pytanie, czy obciążenie kredytobiorcy hipotecznego ratą w wysokości 50% jego dochodów powinno stanowić przesłankę do udzielenia wsparcia, co przewiduje prezydencki projekt. „Oznaczałoby to, że dziś udzielane kredyty będą mogły od razu stanowić podstawę do ...