Kongres Obsługi Gotówki 2019. Obieg gotówki w Polsce rośnie, ale stabilizuje się

Podmiotami, które aktywnie uczestniczą w procesie obiegu gotówki w Polsce są Narodowy Bank Polski, PWPW, banki oraz firmy zajmujące się transportem, liczeniem i przechowywaniem gotówki.

Konferencję otworzył Jerzy Bańka, wiceprezes Związku Banków Polskich. Przypomniał, że jest to już piąty Kongres Obsługi Gotówki. Podkreślił, że konieczne jest zapewnienie innowacyjności banków. I wspominał, że koszt pieniądza nadal nie jest dobrze rozumiany. Wyraził też podziękowanie Radzie Programowej.

Następnie Paweł Szałamacha, członek zarządu Narodowego Banku Polskiego, omówił ostatnie zmiany związane z procesowaniem gotówki i poprawą bezpieczeństwa. Podkreślił, że podnosi się zaufanie do polskich monet i banknotów, a gotówka powinna być traktowana na równi z innymi systemami płatności, ponieważ ma duży potencjał rozwoju, i unowocześnianie procesowania gotówki nadal ma sens. Dodał także, że duży wpływ na popularność płatności gotówkowych ma obecność w naszym kraju dużej liczby obywateli Ukrainy i Białorusi. Polska staje się największym emitentem własnej waluty w UE. Dla NBP ważne jest bezpieczeństwo, akceptowalność i ostateczny koszt obsługi gotówki.

Coraz więcej gotówki w obiegu

Tematem przewodnim były obecne tendencje w obrocie gotówkowym. Barbara Jaroszek, dyrektor Departamentu Emisyjno-Skarbcowego NBP stwierdziła, że gotówka trzyma się dobrze w Polsce, ale będzie podlegała zmianom. Czy może zniknąć jako środek płatniczy?

− Obieg gotówki w Polsce rośnie, ale stabilizuje się. Nie zmienia się struktura banknotów w obiegu. Najwięcej jest banknotów o nominale 100 zł pełniących też znaczącą rolę tezauryzacyjną. NBP zamówi na przyszły rok produkcję miliarda monet powszechnego obiegu – powiedziała Barbara Jaroszek.

Prognozowany wzrost liczby banknotów w obiegu w 2019 r. to 8,4 proc. Rośnie rola tezauryzacyjna gotówki i wzrost popytu na wyższe nominały. Wskaźnik rotacji banknotów stabilizuje się na poziomie ok. 1 proc., a trwałość banknotów dzięki lakierowaniu zwiększyła się o 50 proc.

Czytaj także: Kongres Obsługi Gotówki 2019. Obsługa gotówki kosztuje banki 9 mld zł rocznie

Obniża się koszty monet średnich nominałów poprzez przejście na wykonane ze stali bez zmiany umieszczonych na nich wizerunków. Nadal trwają testy urządzeń do obsługi gotówki.

− Dążymy do ograniczenia ręcznego sortowania banknotów. Są kraje, w których pomimo dostępu społeczeństwa do nowych technologii gotówka jest preferowanym sposobem regulacji płatności, to np. Austria, Niemcy i Szwajcaria – podkreśliła Barbara Jaroszek.

Z kolei dr Joanna Kołodziej, zastępca dyrektora Departamentu Emisyjno-Skarbcowego NBP, przedstawiła zagadnienia związane z recyklingiem znaków pieniężnych i schemat cyklu obiegu gotówki w naszym kraju. Czy jest on ograniczeniem, czy też szansą? Banknoty o nominałach 50 i 20 zł najczęściej powracają do NBP. Przedstawiając politykę recyrkulacji banknotów w różnych krajach, dr Joanna Kołodziej zwróciła uwagę na konieczność zgodności z wymogami, zwłaszcza związanych z badaniem jakości banknotów pozostających w obiegu.

− Przybywa możliwości wypłaty banknotów poza siecią bankomatów, np. w placówkach handlowych (tzw. cash back). Spadek jakości banknotów to spadek efektywności przy przeliczaniu, jak też obniżenie bezpieczeństwa ich obrotu – przypomniała ekspertka.

Fałszerstwa coraz trudniejsze

Fałszerstwa oraz wymiana znaków pieniężnych to tematyka prelekcji Małgorzaty Dobczyńskiej, zastępcy dyrektora Departamentu Emisyjno-Skarbcowego w NBP. Jej zdaniem należy zachować czujność w stosunku do znaków pieniężnych, jeżeli mamy wątpliwości co do ich autentyczności.

− W pierwszej połowie tego roku do NBP wpłynęły cztery wnioski o stwierdzenie autentyczności banknotów ze strony policji, w przypadku jednego z nich okazało się, że były autentyczne. Liczba fałszywych banknotów jest z roku na rok coraz mniejsza – spadła w ciągu kilku lat o ponad 50 proc. – wyliczała Małgorzata Dobczyńska. Bezpieczeństwo wzrosło po wprowadzeniu nowych emisji banknotów. Również pokrywanie banknotów lakierem wpływa na czystość banknotów i łatwiej rozpoznać ich nieautentyczność. Ekspertka wspomniała też o pracach nad środkiem skutecznie barwiącym banknoty, np. w celu zabezpieczenia ich w bankomatach.

− Na rynku europejskim pojawiają się podrobione monety euro z Azji. U nas najczęściej fałszuje się banknoty o nominale 50 zł, a następnie 100 zł. Pojawił się też problem banknotów tzw. prezentowych lub firmowych – stwierdziła Małgorzata Dobczyńska. Zwróciła również uwagę na wpływające do NBP skargi związane z odmową wymiany uszkodzonych banknotów przez oddziały banków lub ograniczanie jej tylko do własnych klientów.

W tym roku odbyły się po raz pierwszy warsztaty, w trakcie których uczestnicy mogli poznać w praktyce różne aspekty związane z obsługą gotówki.

Warsztat dotyczący weryfikacji autentyczności i jakości obiegowej banknotów prowadzili przedstawiciele Narodowego Banku Polskiego. Firmy: Talemax, Giesecke+Devrient Currency Technology i CITy (KCM, ICS) przeprowadziły zajęcia pt. „Nowoczesne rozwiązania do obsługi gotówki w placówkach handlowych i sortowniach – wyższa efektywność i rentowność działalności.”