Kongres Edukacji Finansowej i Przedsiębiorczości, rośnie wiedza ekonomiczna Polaków

– W tle wystąpień, prezentacji, dyskusji i debat warto uwzględnić kilka danych, pokazujących jak wiele mamy do zrobienia w okresie edukacji – stwierdził Michał Polak, podając kilka danych z raportu z piątej edycji badania  „Poziom wiedzy finansowej Polaków 2022”.

Aż 51% respondentów twierdziło, że ich wiedza w zakresie cyberbezpieczeństwa wymaga uzupełnienia, a 47% badanych wyraziło błędne przekonanie, jakoby zmiana stóp procentowych miała wpłynąć na wysokość rat kredytu hipotecznego o stałym oprocentowaniu.  

Poziom wiedzy finansowej Polaków rośnie

W badaniu nie zabrakło również sygnałów optymistycznych. Polacy coraz uważniej czytają umowy zawierane z instytucjami finansowymi, wiedzą, co to procent składany i jakie kwoty zdeponowane w banku podlegają gwarancjom BFG.

– Najważniejszy wniosek z tegorocznego badania jest taki, że poziom wiedzy finansowej Polaków rośnie. Być może proces ten postępuje zbyt powoli i nie we wszystkich obszarach, ale jednak poprawa jest zauważalna – zauważył wiceprezes WIB, dodając, iż taka sytuacja stanowi efekt działań podejmowanych przez wiele osób i instytucji, także z sektora finansowego.

To zarazem namacalny przykład tego, jak dobre efekty można osiągnąć kiedy współpraca zastępuje konkurencję, a dyskusja monolog.

– Dziś spotykamy się po to by współpracować, rozmawiać, tworzyć i budować. Reprezentujemy różne instytucje, środowiska i punkty widzenia – dodał wiceszef WIB.

O tym, jak istotne znaczenie dla obecnych i przyszłych pokoleń ma edukacja finansowa, wspominał też Piotr Krygiel, prezes Fundacji GPW.

– Mam nadzieję, że kongres będzie przestrzenią do refleksji, do dyskusji, do inspiracji. (…) Mam nadzieję, że nie zabraknie też wymiany informacji praktycznych, będziemy się wsłuchiwać w te wszystkie głosy z uwagą, licząc na to, że pozwoli to jeszcze lepiej realizować zadania w zakresie edukowania Polaków w dziedzinie finansów, tak, byśmy wszyscy mogli cieszyć się coraz lepszymi rezultatami kolejnych badań – zadeklarował szef Fundacji GPW, wspominając, iż w niedawnych badaniach aż kilkadziesiąt procent respondentów podkreśliło rolę oświaty szkolnej w kształtowaniu postaw ekonomicznych i świadomości ekonomicznej.

– Dlatego cieszę się, że fundacja współpracuje z uczniami, z nauczycielami, pomagając budować tę wiedzę – zauważył Piotr Krygiel.

Unijne strategie w zakresie kompetencji finansowych

Gościem specjalnym tegorocznego Kongresu była Chiara Monticone, Senior Policy Analyst w OECD. Przypomniała ona o działaniach, podjętych przez tę organizację, w celu oszacowania kompetencji finansowych przedstawicieli różnych grup społecznych, poczynając do osób młodych aż po seniorów, jak również przedsiębiorców z segmentu MŚP.

Polska wzięła udział w tych badaniach, zwłaszcza jeśli chodzi o ocenę wiedzy dorosłych. Jaki wniosek płynie z przeprowadzonych analiz?

– Edukacja finansowa w większości państw jest na niskim poziomie – oceniła przedstawicielka OECD. Z tego powodu pod egidą organizacji zostały stworzone rekomendacje dotyczące kształtowania kompetencji finansowych, które w roku 2020 przyjęły poszczególne kraje OECD, w tym Polska.

– Stanowią one podsumowanie wszystkich wniosków, do których doszliśmy na przestrzeni ostatnich 20 lat – dodała  Chiara Monticone, wskazując, iż jednym z głównych obszarów tych rekomendacji są krajowe strategie w zakresie kompetencji finansowych.

Około 130 inicjatyw realizowanych w całej Polsce to znacznie więcej, niż z reguły spotykamy w innych państwach

Większość państw Unii Europejskiej  opracowała już takie strategie. Także i w  Polsce udało się zebrać szereg danych dotyczących kompetencji finansowych, które mogą stanowić podstawę do opracowania strategii krajowej. –

Zbieranie danych jest kluczowe do określenia potrzeb, pozwala to stwierdzić, do jakiego stopnia istniejące potrzeby zostały zaspokojone, ale również określić, gdzie znajdują się obszary do poprawy, czyli te, na których powinna koncentrować się strategia – zaznaczyła przedstawicielka OECD.

Zwróciła ona też uwagę na to, by w proces organizowania edukacji finansowej i zarządzania nią obok instytucji administracji i podmiotów sektora komercyjnego były włączone również organizacje pozarządowe. Należy też pamiętać o możliwych konfliktach interesów, mogących zachodzić miedzy poszczególnymi interesariuszami, wywodzącymi się z sektora prywatnego.

Z kolei spośród NGO powinny być dobierane podmioty wiarygodne i przestrzegające standardów. Pod tym względem przedstawicielka OECD ocenia sytuację w Polsce nader pozytywnie.

– Byliśmy zadowoleni, wręcz pozytywnie zaskoczeni tym, że w Polsce wykonano tak dużo dobrej roboty. Około 130 inicjatyw realizowanych w całej Polsce to znacznie więcej, niż z reguły spotykamy w innych państwach. Mamy solidne fundamenty, na których będziemy rozwijać naszą strategię – podsumowała Chiara Monticone.

Stosunek Polaków do oszczędzania i inwestowania

O tym, jak aktualna sytuacja międzynarodowa, a także wysoki poziom inflacji, przekładają się na stosunek Polaków do oszczędzania i inwestowania, mówili uczestnicy debaty, moderowanej przez Andrzeja Steca, redaktora naczelnego Gazety Giełdy Parkiet.

– Jestem zbudowany postawą inwestorów indywidualnych. Widać, jak rośnie odsetek tych, którzy dysponują wystarczającą wiedzą i doświadczeniem, by uciec od emocji i opierać się na tym, jak rynki sobie radziły w konkretnych momentach – stwierdził Jarosław Dominiak, prezes zarządu Stowarzyszenia Inwestorów Indywidualnych.

Przestrzegł on też przed zbytnią panika w obliczu działań zbrojnych w Ukrainie.

– Jak rynki zachowywały się w ostatnich latach podczas głośnych konfliktów zbrojnych? Po gwałtownej reakcji po wybuchu potrafiły odrabiać ten spadek w okresie od 13 do 200 dni. Docierało do nas wiele głosów, że jest to sytuacja w której nie wolno panikować. Historia pokazuje, ze inwestorzy szukali okazji, i to nie żeby zarobić spekulacyjnie, ale by zainwestować w spółki dywidendowe. To świadczy, że mamy do czynienia z coraz bardziej dojrzałym rynkiem, zwłaszcza w tej sferze – sugerował prezes Stowarzyszenia Inwestorów Indywidualnych.

Bartosz Marczuk, wiceprezes zarządu Polskiego Funduszu Rozwoju, wyraził optymizm odnośnie zachowań Polaków w tak niepewnych czasach.

– Emocje grają dużą rolę, ale z perspektywy oglądu rzeczywistości Polacy zachowują się racjonalnie – stwierdził reprezentant PFR.

Zwrócił on uwagę, iż polskie firmy doskonale odnalazły się choćby po rosyjskiej agresji na Krym w 2014 roku, kiedy to ]po nałożeniu embarga na Rosję Polacy znaleźli szybko inne rynki zbytu.

Polska ma najwyższy poziom przechowywania oszczędności w gotówce spośród wszystkich w krajów UE

– Polacy są odporni na wiele trudności. Gen polskiej przedsiębiorczości jest bardzo widoczny – dodał Bartosz Marczuk, zwracając równocześnie uwagę na niski poziom wiedzy ekonomicznej w takich obszarach, jak długoterminowe oszczędzanie.

– Gdzie Polacy trzymają oszczędności? 328 mld zł w gotówce, i to w czasie bardzo niskich stóp procentowych i wyższej inflacji. To najwyższy poziom przechowywania gotówki w krajach UE – ok. 13% PKB. Dodatkowo 860 mld zł przechowujemy na bieżących depozytach, oprocentowanych na poziomie zerowym. Tracimy na tym realnie – dodał przedstawiciel PFR.

Odnosząc się do tej kwestii, prezes Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie dr Marek Dietl wskazał, iż najskuteczniejsza jest nauka przez doświadczenie.

– Dlatego rekomenduję, by w ostatnich klasach szkoły podstawowej lub w początku liceum uczniowie mieli obowiązek uczestniczyć w internetowej grze giełdowej. Jak się nauczymy w przestrzeni wirtualnej potem nam będzie łatwiej dysponować swoimi pieniędzmi w świecie rzeczywistym – powiedział  Marek Dietl.