Jaki będzie wpływ Krajowego Planu Odbudowy na PKB? Prognoza Credit Agricole

Kluczową zmianą w KPO jest rozszerzenie go o projekty realizowane z wykorzystaniem pożyczek – dotychczas dokument przedstawiał tylko sposób wydatkowania bezzwrotnych dotacji w ramach unijnego Funduszu Odbudowy. W rezultacie łączna kwota zagospodarowanych środków zwiększyła się do 35,97 mld EUR (12,1 mld EUR pożyczek i 23,9 mld EUR dotacji) wobec 23,9 mld EUR samych dotacji przewidzianych w poprzedniej wersji dokumentu.

Czytaj także: Krajowy Plan Odbudowy: przedsiębiorcy mogą liczyć na maksymalnie ok. 20 proc. środków?

Strategiczny cel KPO

Strategiczny cel KPO, jak również jego podział na mniejsze segmenty nie zmienił się względem lutowej wersji dokumentu. Głównym celem KPO jest „odbudowa potencjału rozwojowego gospodarki utraconego w wyniku pandemii oraz wsparcie budowy trwałej konkurencyjności gospodarki i wzrost poziomu życia społeczeństwa w dłuższym horyzoncie czasowym”. Cel ten będzie realizowany z wykorzystaniem pięciu komponentów:

Odporność i konkurencyjność gospodarki (4,5 mld EUR dotacji – 18,7% całości dotacji oraz 0,2 mld EUR pożyczek, 2,0% całości pożyczek), którego celem jest zapewnienie odporności gospodarki na kryzysy oraz tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy.

Zielona energia i zmniejszenie energochłonności (5,7 mld EUR, 23,9% całości dotacji oraz 8,6 mld EUR pożyczek – 71,1% całości) – ograniczenie negatywnego oddziaływania gospodarki na środowisko, przy jednoczesnym zapewnieniu konkurencyjności i bezpieczeństwa energetycznego oraz ekologicznego kraju.

Transformacja cyfrowa (2,8 mld EUR, 11,7% całości dotacji oraz 2,1 mld EUR pożyczek – 17,3% całości) – wzmocnienie przemian cyfrowych w sektorze publicznym, społeczeństwie i gospodarce.

Efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowia (4,1 mld EUR, 17,2% oraz 0,5 mld EUR, 3,7% całości) – sprawne funkcjonowanie systemu ochrony zdrowia oraz poprawa efektywności, dostępności oraz jakości świadczeń zdrowotnych.

Zielona, inteligentna mobilność (6,8 mld EUR, 28,6% oraz 0,7 mld EUR pożyczek 5,8% całości) – rozwój zrównoważonego, bezpiecznego i odpornego systemu transportowego, zapewniającego odpowiednią obsługę potrzeb gospodarki i społeczeństwa.

Struktura wydatkowania środków w ramach KPO

Struktura wydatkowania środków w ramach KPO jest zgodna z wytycznymi Komisji Europejskiej (KE), m.in. dotyczącymi udziału wydatków na cyfryzację wynoszących 21,5% (20,6% części grantowej KPO, 23,2% części pożyczkowej) wobec 20% wymaganych, a udział wydatków klimatycznych w KPO sięgnie 48,3% (18,2% części grantowej KPO i 68,3% części pożyczkowej) wobec wymaganych 37%.

Największą zmianą względem poprzedniej wersji programu KPO jest zwiększenie kwoty środków przeznaczonych na komponent „Zielona energia i zmniejszenie energochłonności” o 8,0 mld EUR z wykorzystaniem pożyczek.

W ramach tego komponentu dodano m.in. 3,25 mld EUR na wsparcie rozwoju morskich farm wiatrowych, 667 mln EUR na inwestycję dotyczącą zwiększenia potencjału zrównoważonej gospodarki wodnej na obszarach wiejskich, korzystając z części pożyczkowej rozszerzono do 2,8 mld EUR zakres interwencji dotyczących zielonych miast, przewidziano również 1,2 mld EUR na wsparcie budownictwa mieszkaniowego. Dodanie ostatniej pozycji do KPO jest efektem negocjacji pomiędzy Lewicą i Prawem i Sprawiedliwością, które miały miejsce w ostatnich tygodniach. Również pozostałe komponenty KPO zyskały na wprowadzeniu części pożyczkowej, jednak w mniejszym stopniu. Komponent „Transformacja cyfrowa zwiększył się łącznie o 1,9 mld EUR (efekt nowych inwestycji dotyczących rozwoju sieci komórkowej 5G), „Zielona, inteligentna mobilność” o 1,4 mld (rozszerzenie inwestycji przeznaczonych na różne środki transportu), a pozostałe dwa komponenty zwiększyły się łącznie o mniej niż 1 mld EUR.

Profil wykorzystania środków z KPO

Na podstawie lutowej wersji KPO niemożliwe było ustalenie precyzyjnego tempa wykorzystania środków unijnych. W nowej wersji dokumentu podany został natomiast dokładny profil wykorzystania środków (por. wykres). Jest on kluczowy z punktu widzenia oceny skali wpływu KPO na polską gospodarkę w poszczególnych latach. Potwierdziło się nasze wcześniejsze założenie o niskim wykorzystaniu środków w 2021 r. (tylko 2,7% całości). W 2022 r. zwiększa się ono wyraźnie do 14,6% całości środków. W 2023 r. będzie ono jeszcze większe i utrzyma się na podobnym poziomie również w latach 2024-2025 (ok. 22-23% całości środków rocznie). W 2026 r. absorpcja zmniejszy się do 15,9% całości środków.

W dokumencie przedstawiony został również szacowany przez rząd wpływ KPO na kształtowanie się warunków makroekonomicznych w Polsce w średnim i długim okresie. Zgodnie z szacunkami opracowanymi na podstawie strukturalnego modelu ekonometrycznego Ministerstwa Finansów, w pierwszych trzech latach wykorzystania funduszy, tempo realnego wzrostu gospodarczego podniesie się średnio o 0,56 pkt. proc. w stosunku do scenariusza bazowego (tj. bez uruchomienia KPO). W rezultacie realizacja KPO przyczyni się w 2022 r. do zwiększenia realnego PKB o 1,2% i zatrudnienia o 0,3% w porównaniu do scenariusza bez KPO. W 2025 r. te efekty (względem scenariusza bazowego) wyniosą odpowiednio 1,3% i 0,4%. W dokumencie przedstawiono również długookresowe skutki KPO mierzone na postawie szacunków potencjalnego PKB. Zgodnie z przedstawionymi wynikami, realizacja KPO przyczyni się do zwiększenia PKB o 1,9% i zatrudnienia o 1,3% w 2040 r.

Szacunki średnioterminowych efektów KPO

Przedstawione przez MF szacunki średnioterminowych efektów KPO są zbliżone do naszych. W naszej analizie skupiliśmy się jedynie na analizie wpływu części grantowej KPO na tempo wzrostu gospodarczego w najbliższych latach, gdyż wykorzystanie kredytów może zmaterializować się w mniejszej skali niż przewiduje KPO. W obliczeniach wpływu grantów z Funduszu Odbudowy na wzrost gospodarczy w latach 2021-2027 posłużyliśmy się wynikami badań Picka (2020), który dla poszczególnych krajów UE oszacował mnożniki grantów programu Next Generation EU. Zgodnie z wynikami jego badań wartość mnożnika dla Polski wynosi 2,2. Oznacza to, że każde euro grantów wydanych w ramach KPO powiększa skumulowany PKB Polski w latach 2021-2027 o 2,2 euro (w cenach z 2020 r.). W konsekwencji szacujemy, że środki z grantów przyczynią się do zwiększenia skumulowanego wzrostu PKB Polski w latach 2021-2027 o 66 mld EUR, co stanowi 1,5% prognozowanego przez nas skumulowanego wzrostu PKB w Polsce w tym okresie.

Czytaj także: Samorządowcy o nowej wersji Krajowego Planu Odbudowy >>>

Biorąc pod uwagę przedstawiony w KPO profil wykorzystania środków (por. wykres), fundusze unijne będą w największym stopniu dynamizowały wzrost gospodarczy w 2022 r. i 2023 r. Stanowi to wsparcie dla naszego scenariusza, w którym tempo wzrostu PKB zwiększy się z 4,6% r/r w 2021 r. do 4,9% w 2022 r. i wyniesie 4,4% w 2023 r.