Forum Liderów Banków Spółdzielczych. Wyzwania biznesowe bankowości spółdzielczej w dobie rosnącej konkurencji na rynku usług finansowych
Martwi środowisko to, że cześć banków spółdzielczych nie przystąpiła do systemów ochrony instytucjonalnej IPS. Wiąże się to z ewentualnymi zagrożeniami dotyczącymi ich stabilności finansowej. Dla pozostałych banków nawet kłopoty jednego z nich mogłyby się wiązać ze stratami wizerunkowymi dla całego sektora. Przypomniał o inicjatywie, jaką była Konferencja Kadry Kierowniczej Bankowości Spółdzielczej w Józefowie i zapowiedział podobne spotkanie w styczniu przyszłego roku.
Wysoki stopień zaufania do banków spółdzielczych
W wystąpieniu otwierającym Anna Trzecińska, wiceprezes Narodowego Banku Polskiego zwróciła uwagę na wysoki stopień zaufania ze strony deponentów do banków z sektora spółdzielczego. Mają one też duży udział na poziomie 56% w kredytowaniu rolników. Dysponują w pełni polskim kapitałem. Jej zdaniem „lokalność” powinna zyskiwać dziś na znaczeniu. Zaznaczyła, że 1/3 placówek bankowych w naszym kraju należy obecnie do banków spółdzielczych, a ich liczba zmniejsza się wolniej niż w przypadku banków komercyjnych. Zwróciła uwagę, że banki spółdzielcze pełnią istotną funkcję na rynku finansowym, ale są bardzo wrażliwe na niskie stopy procentowe. Choć trzeba podkreślić, że ich wyniki odsetkowe stopniowo się poprawiają.
Anna Trzecińska wymieniła strukturalne słabości banków spółdzielczych i trudność w utrzymaniu ich dotychczasowych modeli biznesowych. Jest to na przykład związane z erą otwartej bankowości. Namawiała do szybkiego wyboru drogi biznesowej przez 50 banków pozostających poza strukturami IPS.
KNF zaniepokojona odpływem udziałowców z banków spółdzielczych
W kolejnej prezentacji Paweł Rudolf, dyrektor Departamentu Bankowości Spółdzielczej Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego stwierdził, że Urząd niepokoi odpływ udziałowców z banków spółdzielczych. Dlatego też jest luzowana polityka dotycząca wypłacania dywidendy. Zwrócił uwagę, na ryzyko reputacji i to, że problem jednego podmiotu może „rozlać” się na pozostałe. Jego zdaniem działania IPS mogą wesprzeć banki. Zwrócił uwagę na często niską jakość informacji biznesowych docierających do zarządów. Jego zdaniem ważna jest konsolidacja banków spółdzielczych poprzez budowę wspólnych systemów i narzędzi informatycznych, by mogły efektywnie konkurować na rynku.
Czytaj także: Forum Liderów Banków Spółdzielczych. Czas na tworzenie strategii dla sektora >>>
Niski udział w kredytach
Raporty IPS o sytuacji sektora bankowości spółdzielczej w zrzeszeniach przedstawili dr Sławomir Czopur, prezes zarządu Systemu Ochrony Zrzeszenia BPS i dr Adam Skowroński, prezes zarządu Spółdzielczego Systemu Ochrony SGB. Dr Sławomir Czopur przypomniał, że w Polsce dopiero po transformacji gospodarczej mógł zostać odbudowany sektor bankowości spółdzielczej. Jego zdaniem, martwi niski udział w kredytach. W ciągu prawie trzech lat funkcjonowania System Ochrony BPS zgromadzono fundusze, które pozwolą zapobiec zagrożeniom nawet przy najgorszym scenariuszu. Z płynnością banki spółdzielcze nie mają obecnie żadnego problemu. Jak stwierdził, jest jeszcze problem z rentownością i stale pogarszającym się portfelem kredytowym. Zapowiedział wzmocnienie banków w zakresie windykacji. Natomiast dr Adam Skowroński zwrócił uwagę na dynamikę kredytów, która jest wyższa niż w bankach komercyjnych i wyraził wątpliwość czy nie jest z tym związany wyższy apetyt na ryzyko. Banki mają coraz większe problemy z pozyskaniem i utrzymaniem wykwalifikowanej kadry pracowniczej i będą musiały na ten cel wydawać coraz więcej.
Rekomendacje systemów ochrony instytucjonalnej
Rekomendacje systemów ochrony instytucjonalnej dla banków spółdzielczych w zakresie zarządzania ryzykiem bankowym w świetle dotychczasowych doświadczeń przedstawili Wiesław Żółtkowski, wiceprezes zarządu Systemu Ochrony Zrzeszenia BPS oraz Michał Ołdakowski, wiceprezes zarządu Spółdzielczego Systemu Ochrony SGB. Wiesław Żółtkowski zwrócił uwagę na brak kompetencji po stronie regulatorów, jeśli chodzi o zrozumienie specyfiki działania banków spółdzielczych. Obecnie nie zawsze odpowiednia jest wymiana informacji pomiędzy instytucjami nadzorującymi i także między bankami spółdzielczymi. Warto również zbudować systemy, które mogłyby tworzyć raporty o sytuacji ekonomicznej danego banku.
Michał Ołdakowski zwrócił uwagę na depozyty administracji lokalnej nieobjęte zabezpieczeniami BFG. W razie wystąpienia zaburzeń na rynku i kłopotów nawet jednego banku spółdzielczego może to spowodować masowe wycofywanie depozytów przez takich klientów. Trzeba uważać na kredyty udzielane dla obszarów, których się dobrze nie zna i warto dywersyfikować swój portfel kredytowy. Przekonywał słuchaczy o potrzebie sensownej relokacji kapitału w ramach systemu IPS. Jak wynika z przeprowadzonych audytów, konieczne jest między innymi podniesienie bezpieczeństwa IT w bankach. Jego zdaniem konieczna jest automatyzacja procesów w tym procesów obsługi klientów. Zwrócił uwagę na kwestię budowania planów awaryjnych i wskaźników ostrzegawczych.
Wchodzenie niektórych banków w obsługę kryptowalut
W tej szczęści, dyskutowano o wnioskach, jakie sformułowano w trakcie Konferencji Kadry Kierowniczej Bankowości Spółdzielczej w Józefowie i stanu ich wdrożenia na koniec sierpnia 2018 r. Dyskusję moderował Krzysztof Pietraszkiewicz, prezes ZBP. Poinformował, kto brał udział w tym spotkaniu. Wspomniał, że rozmawiano o aktualnych i najważniejszych dla sektora sprawach. Na przykład o wchodzeniu niektórych banków w obsługę kryptowalut. W swoim wystąpieniu Krystyna Majerczyk-Żabówka, prezes zarządu Krajowego Związku Banków Spółdzielczych podkreślała, że razem można więcej. Sektor spółdzielczy w całym sektorze bankowym to ok. 10%, ale jeśli chodzi o zatrudnienie stanowi już 20%. To dziś duży problem. W bankach spółdzielczych wydaje się dużo środków na technologie, czasem już przestarzałe i niekompatybilne. Mówiła o problemach związanych np. ze wspólnym promowaniem przez banki spółdzielcze produktów kredytowych dla klientów. Zwróciła uwagę na usprawnienie zarządzania i możliwość podziału ról pomiędzy bankami i strukturami nadrzędnymi.
Prof. dr hab. Lech Kurkliński, dyrektor ALTERUM Ośrodka Badań i Analiz Systemu Finansowego, omówił raport, który był prezentowany już w Józefowie. Sektor w takim stanie jak obecnie może nadal trwać, ale jest pytaniem, jak długo. Przybywa depozytów, ale problemem jest sprzedaż kredytów. Coraz więcej klientów banków spółdzielczych jest nielojalnych i korzysta równocześnie z ofert innych instytucji finansowych. To niestety gorsi, bardziej ryzykowni klienci dla banku.
Czytaj także: Forum Liderów Banków Spółdzielczych. Przełomowe porozumienie pomiędzy BPS a CPBiI >>>
W trakcie dyskusji o ocenie efektów realizacji wniosków wystąpili również Edward Tybor, prezes zarządu Tatrzańskiego Banku Spółdzielczego i Bartosz Kublik, prezes zarządu Banku Spółdzielczego w Ostrowi Mazowieckiej. Prezes Edward Tybor omówił problemy obu IPS oraz działania, jakie podejmują grupy banków. Dotyczy to na przykład banków wchodzących razem w sprzedaż ubezpieczeń lub budowę kantorów wymiany walut itp. Prezes Bartosz Kublik podał przykład z rynku niemieckiego, z którego w latach 2004-2017 ubyło wiele banków spółdzielczych. To wynik konieczności koncentracji, by skutecznie rywalizować na rynku. Jak stwierdził, konieczne jest dziś budowanie wspólnych rozwiązań. Postulował zmianę umowy zrzeszeń, by zyskały one skuteczniejsze narzędzia do egzekwowania od członków realizacji podjętych wspólnie decyzji.
