Forum Finansowania Mikro, Małych i Średnich Przedsiębiorców (MMŚP) 2023 o technologii w służbie współpracy banku z przedsiębiorcą
Udział w Debacie wzięli: Piotr Alicki, prezes zarządu Krajowej Izby Rozliczeniowej; Joanna Erdman, prezes Fundacji Polska Bezgotówkowa; Wojciech Kostrzewa, prezes Polskiej Rady Biznesu; Paweł Lewandowski, podsekretarz stanu w Ministerstwie Cyfryzacji; Ewa Łuniewska, wiceprezes zarządu ING Banku Śląskiego; Dariusz Marcjasz, Country Manager, Euronet Polska oraz Dariusz Mazurkiewicz, prezes Polskiego Standardu Płatności, operatora BLIK.
Paweł Lewandowski zwrócił uwagę, że 90% naszej legislacji ma źródło w UE. Dla przedsiębiorców ważny jest spokój legislacyjny. Edukacja jest najbardziej potrzebnym elementem, bo przedsiębiorcy nie wiedzą o możliwościach, jakie dają cyfrowe rozwiązania. Nie wszyscy muszą też od razu zwiększyć stopień swojej cyfryzacji. Na przykład 13% ankietowanych podaje, że nie używa chmury, a przecież znacznie więcej korzysta np. z programu Microsoft 360, a ten działa w chmurze.
Ekspert mówił także o braku kompetencji cyfrowych i braku specjalistów w tym obszarze i o wprowadzeniu stopni kwalifikacji. Brak takich specjalistów może być hamulcem przy wdrażaniu nowych technologii. Wspomniał o notebookach dla uczniów klas czwartych, dzięki którym mają zwiększać się kompetencje cyfrowe dzieci i młodzieży. Według dostępnych badań, 60% z nich będzie pracować w zawodach, które nawet jeszcze nie istnieją.
Jak stwierdziła Ewa Łuniewska, banki od wielu lat przodują w digitalizacji i stosują nowoczesne technologie w takim kierunku, żeby firmy mogły się rozwijać i z nich korzystać. Jest wiele procesów, które kojarzą się z bankowością, a które kilka lat temu nie były zdigitalizowane. Wiele procesów wygląda dziś inaczej, na przykład wniosek o kredyt można złożyć zdalnie. Nie ma banku bez aplikacji mobilnej, a dostęp do finansów firmy jest możliwy z każdej lokalizacji. Banki wspierają to i pokazują, jak jest to wygodne.
Czytaj także: Prezes ZBP o kredytach inwestycyjnych dla MMŚP
Joanna Erdman podkreśliła, że przedsiębiorcy to osoby bardzo zajęte i praktyczne, które nie robią tego, czego nie potrzebuje ich biznes. Przypomniała, że przedsiębiorcy, którzy otrzymują terminal, mogą przez dwanaście miesięcy sami doświadczyć tego, jak taki terminal finansowany w tym czasie przez Fundację działa i wpływa na ich biznes. Jak się okazuje, 90% z nich poleca go kolejnym. Decydują się też dalej korzystać z terminala. Zauważają np. zwiększenie liczby klientów, co ma przełożenie na biznes.
Joanna Erdman zwróciła również uwagę, że obecnie przedsiębiorcy nie mają już finansowania z Tarczy, które miało dla nich duże znaczenie. Zgodnie z badaniem przeprowadzonym w sierpniu 2023 roku przedsiębiorcy odczuwają spadek wydatków klientów, a 110 tys. z nich zawiesiło działalność w pierwszej połowie tego roku, żeby przeczekać ten niekorzystny czas. Niektórzy albo rozwijają swoją działalność, „uciekając” do przodu, albo ją optymalizują – i tu niektóre rozwiązania technologiczne, cyfryzacja, przechodzenie do e-commerce i poszukiwanie nowych kanałów dystrybucji to coś, co bezpośrednio przekłada się na rozwój małej firmy.
Jak stwierdził Dariusz Mazurkiewicz, ważna jest obecnie aplikacja mobilna precyzyjnie zaofertowana dla małego przedsiębiorcy. Dzisiaj przedsiębiorcy akceptują płatności natychmiastowe. Rewolucja płatności natychmiastowych zaczyna bardzo szybko obejmować sektor małych działalności gospodarczych.
Ekspert wspomniał również o rozwijaniu e-commerce i budowaniu własnego kanału dystrybucji w Internecie. Tym, czym różnimy się od innych krajów, jeśli chodzi o płatności, to własne systemy. Jak stwierdził, przyjęcie dziś płatności BLIK jest proste i tanie. BLIK wywiera ogromny wpływ na codzienne życie przedsiębiorców. Stwierdził, że małe i średnie przedsiębiorstwa w naszym kraju są bardzo innowacyjne.
Czytaj także: Ile znaczą MMŚP w gospodarce Unii Europejskiej?
Piotr Alicki podkreślił gotowość przedsiębiorców do korzystania z technologii i innowacji. Zwrócił uwagę na znaczenie kwalifikowanego podpisu elektronicznego, jeśli chce się odejść od dokumentów papierowych. Przedsiębiorcy są gotowi i nie są wcale mniej mobilni, mniej zdalni czy zdigitalizowani niż osoby fizyczne, którymi też są. Ważna jest edukacja i głównie pokazywanie jak można wykorzystać to, co już się ma, co się umie i czym się dysponuje.
Dariusz Marcjasz mówił o przywiązaniu do gotówki w sektorze MŚP. Jak podaje NBP, w ostatnim kwartale transakcji gotówkowych było 94 mld, a pięć lat wcześniej było to 80 mld (przed pandemią i wojną w Ukrainie). Jeśli chodzi o wpłaty gotówkowe, to dziś kwartalnie jest ich łącznie na kwotę 53 mld zł, a pięć lat temu było to 20 mld zł. To pokazuje, że gotówka jest nadal w powszechnej świadomości społeczeństwa i MŚP. Mówił o koegzystencji gotówki z płatnościami bezgotówkowymi. Zwrócił uwagę, że bankomaty w 75% stoją w lokalizacjach, w których są MŚP, a firmy coraz częściej zwracają się do Euronetu o umieszczenie tych urządzeń w ich siedzibach. Podkreślił, że gotówka nadal jest w obrocie i ma się dobrze.
Z kolei Wojciech Kostrzewa zwrócił uwagę na sposób wdrożenia rozwiązań cyfrowych w polskiej bankowości, który jest imponujący. Również dzięki temu, że banki miały mniejszy bagaż z przeszłości. Liczy się tu też wartość edukacyjna, a firmy MŚP uczyły się korzystać z tych rozwiązań na prywatnych rachunkach online i przenoszono te umiejętności do firm.
Drugi czynnik to pandemia, która zwiększyła poziom akceptacji bankowości cyfrowej. Nie było też przypadku złamania ich zabezpieczeń. Kolejny element związany z pandemią to powszechna akceptacja płatności bezgotówkowych również przy mikropłatnościach. Jak stwierdził, małe przedsiębiorstwa są „zwinnymi” przedsiębiorstwami i co tydzień walczą o to, żeby utrzymać swoją płynność.
To, co może sprawiać im trudność w przyszłości to spełnienie wymagań stawianych przez prawodawstwo UE i ustawodawstwo krajowe. Tu też jest miejsce dla technologii, bo tylko ona w rozwiązaniu typu plug-in może zaoferować zgodne z przepisami prawa rozwiązania, które są tanie i umożliwią działanie zgodne z nimi.
Czytaj także: Forum Finansowania MMŚP 2023: otoczenie regulacyjne a dostęp przedsiębiorców do usług finansowych
Paweł Lewandowski przypomniał o wprowadzeniu razem z bankami projektu 500+, co bez ich udziału byłoby dużo trudniejsze. To w pełni, od początku do końca, cyfrowy projekt administracyjny, jaki powstał w Polsce. Jak stwierdził, banki mogłyby wspierać pewne usługi dla przedsiębiorców np. związane z kontaktem z urzędami skarbowymi. Przedsiębiorcy muszą widzieć korzyść i wygodę z oferowanych im rozwiązań. Zwrócił też uwagę na świadomość cyberbezpieczeństwa. Mówił o zwiększeniu bezpieczeństwa dzięki ustawie o zastrzeżonym numerze PESEL.
Paweł Lewandowski wspomniał również o programie wyposażenia uczniów klas czwartych szkół podstawowych w laptopy i dofinansowaniu laptopów dla nauczycieli, w czym będą mogli uczestniczyć też przedsiębiorcy, sprzedając je, po zarejestrowaniu się w programie. Mówił także o integrowaniu usług.
Czytaj także: Przedsiębiorcy wybierają rozwiązania cyfrowe
Jak stwierdziła Ewa Łuniewska – przedsiębiorstwa, rząd, prawodawstwo i instytucje rozliczeniowe, razem tworzą infrastrukturę kraju, która pozwala odnosić sukcesy gospodarcze i społeczne. Chodzi o to, żeby była tu kolaboracja i wzajemna inspiracja. Przypomniała, że Tarcze w okresie pandemii były dużym przedsięwzięciem logistyczno-finansowym, w które zaangażowane było wiele instytucji.
Jak dodała, świat się upraszcza, jeśli chodzi o procesy biznesowe, intuicyjność oraz przewidywalność. BLIK jest bardzo dobrym rozwiązaniem, ale dopiero połączony z systemami e-commerce pozwala się im rozwijać. Chciałaby, żeby umowę leasingową można było podpisać elektronicznie, co jeszcze nie jest możliwe.
Z kolei Agnieszka Wachnicka wspomniała tu o wekslach i ich elektronizacji oraz o upraszczaniu obrotu gospodarczego.
Natomiast Joanna Erdman nawiązała do przeprowadzonego badania, z którego wynikało, że 20% przedsiębiorców, którzy nie zawiesili swojej działalności, będzie starało się przeczekać, a pozostali jednak próbują coś robić.
Po pierwsze, uruchamiają swoje oszczędności i kierują je na rozwój biznesu. To jeden kierunek. Drugi to szukanie oszczędności, na przykład poprzez upraszczanie swoich procesów. To może też być redukcja personelu, ale ktoś nadal musi ten biznes realizować. Może to być także wejście w e-commerce, ale nie każdy może to zrobić. Jak wynika z badania, aktywny przedsiębiorca poświęca od dwóch do pięciu godzin tygodniowo na poszukiwanie różnych informacji dotyczących rozwoju swojego biznesu. Chodzi tu o kursy, szkolenia i webinary.
Ekspertka podkreśliła, że Fundacja przygotowuje także bezpłatne materiały szkoleniowe dla przedsiębiorców, żeby im pokazywać, np. co należy zrobić, jeśli chce się rozpocząć działalność w Internecie. Przypomniała o programie Akademia Przedsiębiorcy.
Czytaj także: CBM Indicator o spadającym popycie firm MMŚP na kredyty inwestycyjne
W trakcie dyskusji zwrócono uwagę, że przedsiębiorcy boją się kredytowania. Najpierw wykorzystują swoje oszczędności, potem sięgają po pożyczki od przyjaciół i dopiero w trzeciej kolejności po kredyt bankowy.
Leasing jest znakomitym produktem edukującym przy pożyczaniu, bo jest to też trochę bardziej wynajem niż pożyczka i występuje tu obsługa raty oraz trzeba zapewnić sobie płynność.
Inwestycje w innowacje są prowadzone w fazie boomu, a nie wtedy, gdy jesteśmy w fazie stagnacji. Dziś nie jest to dobry czas, żeby inwestować w technologie. Jednak niekoniecznie zwiększone wykorzystanie technologii zawsze musi być związane z dużymi inwestycjami.
Polskie MŚP są gotowe na nowe technologie i je wykorzystują, a nawet bardziej są w tym zaawansowane niż przeciętny obywatel. Uczestnicy Debaty podkreślili, że sztuczna inteligencja zmieni nasze życie i jest to przed nami.
Stwierdzili także, że będzie coraz więcej gotówki w obrocie na rynku. Zwrócono uwagę na coraz więcej oszustw w obrocie bezgotówkowym i konieczność edukacji również w tym zakresie.
Przypomniano również, że Senat uchwalił rok 2024, rokiem edukacji ekonomicznej, a inicjatywa ta wyszła od Warszawskiego Instytutu Bankowości.
