Dyrektywa EPBD czyli o nadchodzącej fali renowacji budynków w Polsce

Nowelizacja dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków zwanej „dyrektywą budynkową” (EPBD) ma na celu znaczne ograniczenie emisji gazów cieplarnianych i zużycia energii przez budynki w Unii Europejskiej poprzez modernizację wszystkich istniejących zabudowań (zarówno mieszkalnych, jak i użyteczności publicznej).

Projekt nowelizacji dyrektywy EPBD aktualnie jest w fazie uzgodnień trójstronnych (między Parlamentem UE, Radą UE i Komisją Europejską), publikacja ostatecznego kształtu dyrektywy jest spodziewana w I połowie 2024 roku, a jej wejście w życie nastąpi w 2026 roku.

Zgodnie z wytycznymi dyrektywy EPBD, już niedługo każdy budynek w Polsce będzie miał nadaną własną klasę energetyczną, analogicznie jak to ma miejsce w przypadku sprzętów AGD i RTV.

Klasa energetyczna budynku będzie określać, ile energii zużywa budynek w ciągu roku (na ogrzewanie, wentylację, przygotowanie ciepłej wody użytkowej, chłodzenie i oświetlenie) oraz ile kosztuje jego utrzymanie.

EPBD wprowadza podział budynków mieszkalnych na klasy od najlepszej A+ do najgorszej G, w której ma się znaleźć 15% budynków z najgorszą charakterystyką energetyczną w kraju (tzw. „wampiry energetyczne”).

Ministerstwo Rozwoju i Technologii planuje wprowadzić taki system podziału budynków już w 2024 roku.

RYSUNEK 1. KLASY ENERGETYCZNE BUDYNKÓW ZAPROPONOWANE PRZEZ KRAJOWĄ AGENCJĘ POSZANOWANIA ENERGII DLA BUDYNKÓW JEDNORODZINNYCH I WIELORODZINNYCH (WEDŁUG WSKAŹNIKA EP W kWh/M² ROCZNIE):

Czytaj także: List otwarty Build Europe nt. nowelizacji Dyrektywy o efektywności energetycznej budynków

Co zapewni system klas energetycznych?

Wprowadzenie klasyfikacji energetycznej budynków zapewni szereg korzyści dla właścicieli domów i mieszkań. Przede wszystkim pozwoli to na poznanie rzeczywistego stanu energetycznego budynków i zaplanowanie renowacji, które przełożą się na lepszą jakość życia, oszczędność energii i obniżenie kosztów utrzymania nieruchomości.

Zgodnie z zapisami dyrektywy klasa charakterystyki energetycznej budynku będzie podawana w każdym ogłoszeniu o sprzedaży lub wynajmie, dzięki czemu potencjalny nabywca czy najemca będzie świadomy jakie będą comiesięczne rachunki za energię i jakie koszty ewentualnego remontu poniesie w przyszłości.

Koszt ogrzewania budynku o klasie energetycznej A może być nawet 6-krotnie niższy w porównaniu z budynkiem o klasie energetycznej F czy G, zatem znajomość klasy energetycznej będzie mieć znaczny wpływ na cenę transakcyjną nieruchomości lub czynsz najmu oraz na czas ekspozycji nieruchomości na rynku.

Ponadto, w przypadku najwyższych klas energetycznych można będzie uzyskać lepsze oprocentowanie kredytu hipotecznego. System klas energetycznych z powodzeniem działa już w większości krajów europejskich, m.in. w Belgii, Holandii, Irlandii, Francji, Niemczech, Norwegii, Danii, we Włoszech czy w Wielkiej Brytanii.

Jednak celem nowelizacji dyrektywy nie jest samo wprowadzenie klas energetycznych budynków, ale ich systematyczna poprawa, tak żeby wyeliminować tkankę budowlaną o najgorszej charakterystyce energetycznej. W związku z tym w dyrektywie zawarto wymóg, aby budynki niemieszkalne i budynki użyteczności publicznej do 2027 roku osiągnęły co najmniej klasę efektywności energetycznej E, a do 2030 roku klasę D.

Budynki mieszkalne będą musiały osiągnąć te same klasy odpowiednio do 2030 i 2033 roku. W kolejnych latach poszczególne budynki powinny osiągać coraz wyższe klasy, aby docelowo w 2050 roku całe krajowe zasoby budowlane były bezemisyjne i neutralne klimatycznie, co w praktyce oznacza konieczność renowacji w tej perspektywie niemal wszystkich istniejących budynków (z wyjątkiem tych, które już spełniają najwyższe standardy).

Poszczególne państwa członkowskie będą mogły wyłączyć spod działania dyrektywy pewne grupy budynków m.in. zabytki i inne budynki chronione, budynki o powierzchni użytkowej mniejszej niż 50 mkw., budynki mieszkalne użytkowane przez mniej niż cztery miesiące w roku czy mieszkania z zasobu socjalnego, w których renowacje oznaczałyby wzrosty czynszów niemożliwe do zrekompensowania przez niższe rachunki za energię.

Czytaj także: Uwaga na wysokie kary za brak świadectwa energetycznego posiadanej nieruchomości mieszkalnej

Nowelizacja dyrektywy EPBD a sprzedaż i wynajem

Mimo to przymusowe remonty czekają kilka milionów Polaków.

Co więcej, budynki będą musiały spełniać określone w dyrektywie minimalne normy charakterystyki energetycznej w momencie ich sprzedaży lub wynajmu, zatem domy i mieszkania w budynkach wielorodzinnych z najniższych klas nie będą mogły być sprzedane lub wynajęte bez przeprowadzenia wcześniej ich modernizacji pod względem energetycznym.

W ciągu najbliższych 10 lat będzie to dotyczyło budynków z klasy E, F oraz D. Właściciel planujący sprzedaż lub wynajem takiej nieruchomości będzie miał dwa wyjścia: sprzedaż przed dniem wejścia w życie nowelizacji unijnej dyrektywy lub inwestycja podnosząca klasę energetyczną budynku np. termomodernizacja.

Obiekty wybudowane w XXI wieku mają relatywnie wysoką efektywność energetyczną, ale starsze budynki charakteryzują się bardzo wysokimi wskaźnikami zapotrzebowania na energię i wymagają termomodernizacji.

W szczególności dotyczy to domów jednorodzinnych, gdzie podstawowym źródłem ciepła są kotły na paliwa stałe.

Obecnie ok. 70% z 6,870 mln polskich budynków mieszkalnych (domów jednorodzinnych i budynków wielorodzinnych) wymaga modernizacji, a ok. 16% z nich, czyli 1,1 mln (w  których znajduje się ponad 2 mln mieszkań), to tzw. wampiry energetyczne, kwalifikujące się do najniższych klas energetycznych, które odpowiadają za zużycie jednej trzeciej całkowitej energii zużywanej we wszystkich polskich budynkach

To właśnie te nieruchomości zostaną pozbawione możliwości sprzedaży lub wynajmu, jeżeli wcześniej nie zostaną zmodernizowane do wyższej klasy energetycznej.

TABELA 1. STRUKTURA WIEKOWA ZASOBÓW MIESZKANIOWYCH W POLSCE ZBUDOWANYCH PRZED 2002 ROKIEM ORAZ ICH WSKAŹNIKI ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ: