Bankowość i Finanse | Gospodarka | Wywiad | Wiele dobrych rozwiązań dla Polaków i całej polskiej gospodarki

Polska bankowość w realiach społecznej gospodarki rynkowej funkcjonuje ponad trzy dekady. Co, zdaniem pana, jest źródłem potencjału sektora, a jakie czynniki najsilniej przyczyniają się do osłabienia pozycji banków?

– Spojrzenie na sektor bankowy w dużej mierze zależy od punktu widzenia, można jednak wskazać pewną uniwersalną perspektywę. W demokratycznym kraju, w społecznej gospodarce rynkowej, pełni on istotną rolę, będąc partnerem państwa i społeczeństwa w realizowaniu różnych aspiracji. Jego siła przekłada się w dużej mierze na siłę i stabilność państwa, kondycję finansową społeczeństwa, ale także zdolność przechodzenia gospodarki przez sytuacje kryzysowe. Bankowość może niekiedy bywa źródłem wyzwań społecznych i ekonomicznych, ale z reguły zapewnia wsparcie w przezwyciężaniu napięć gospodarczych, stymulując przemiany, zachodzące w poszczególnych krajach.

Widać to szczególnie na przykładzie Polski i całego naszego regionu, gdzie powodzenie transformacji ustrojowej było w znacznej mierze zdeterminowane jakością regulacji dla sektora bankowego, przygotowaniem kadr bankowych, a także realizowaną polityką fiskalną, monetarną i nadzorczą. Jeżeli te polityki są realizowane w sposób odpowiedzialny, wówczas sektor bankowy dobrze służy społeczeństwu i rozwojowi gospodarczemu, i odwrotnie – poważne zaburzenia w realizacji polityki fiskalnej czy monetarnej, czy też nadzorczej, mogą skutkować poważnymi problemami.

W każdym kraju, który poważnie myśli o rozwoju, posiadanie sprawnego systemu bankowego jest ważną wartością, i zarówno rządzący, jak i całe społeczeństwo powinni mieć tego świadomość. Ogromne znaczenie ma zdywersyfikowanie systemu bankowego, zwłaszcza w krajach na dorobku, które potrzebują inwestycji, i których wzrost w dużej mierze zależy od obecności na rynkach międzynarodowych. Sektor bankowy powinien być zróżnicowany organizacyjnie i własnościowo, by promować kontakty międzynarodowe, a równocześnie konsekwentnie wspierać lokalną przedsiębiorczość.

Co decyduje o harmonijnym i zrównoważonym rozwoju instytucji finansowych?

– W każdej branży można wskazać liderów i podmioty o charakterze niszowym bądź specjalistycznym. Gospodarka średniego i dużego kraju potrzebuje różnorakich instytucji finansowych, dlatego na rynku jest miejsce dla banków, sektora shadow banking czy fintech, podmiotów rynku kapitałowego, a także zakładów ubezpieczeń. System bankowy tworzony jest przez pewną sieć połączeń gospodarczych, ale składa się nań też sieć bezpieczeństwa. W jej skład wchodzą zazwyczaj banki centralne, instytucje nadzoru bankowego, w zależności od państwa umiejscowione w banku centralnym bądź oddzielnie. Do tego dochodzą fundusze gwarancyjne i restrukturyzacyjne, a także resorty odpowiedzialne za funkcjonowanie finansów publicznych.

Partnerami tych instytucji po stronie rynku finansowego jest silny samorząd bankowy, który monitoruje przebieg procesów gospodarczych z udziałem sektora i praktyki na rynku finansowym, aby nie stwarzały one zagrożenia dla rozwoju gospodarczego, dba o bezpieczeństwo depozytów, a także adekwatność produktów i usług na rynku finansowym. Przede wszystkim należy pamiętać, że bankowość to bardzo restrykcyjnie regulowana, licencjonowana dziedzina, w której kadra kierownicza musi dawać rękojmię bezpiecznego prowadzenia biznesu.

Mówi się, że polska bankowość dynamicznie rozwijała się w ostatnich dekadach, gdyż zaczynała 30 lat temu niemalże od podstaw. Czy to trafna diagnoza?

– Instytucje bankowe funkcjonowały na ziemiach polskich w różnych formach od kilkuset lat. Przejawem świadomości roli pieniądza była debata na temat unii walutowej polsko-pruskiej, do udziału w której zaproszono Mikołaja Kopernika. Jego rozważania na temat pieniądza i prawo Kopernika-Greshama nie wzięły się znikąd, to był efekt dociekań i przemyśleń. W formie zinstytucjonalizowanej bankowość spółdzielcza pojawiła się na ziemiach polskich ok. 160 lat temu, a jeśli chodzi o część komercyjną sektora, to najstarsza do dziś istniejąca instytucja, Bank Handlowy, obchodzi właśnie 150-lecie.

Jeszcze w pierwszych latach po II wojnie światowej w gospodarce działało wielu bankowców z okresu międzywojennego, którzy próbowali przenieść kulturę i wiedzę bankową do kraju tworzącego nową gospodarkę. To zostało udaremnione w jakimś stopniu w latach 50. ub.w., jednak po roku 1980 profesorowie Władysław Baka i Zdzisław Sadowski doszli do wniosku, że trzeba przywrócić rolę pienią...