Bank i Klient: Czy indywidualne konta mieszkaniowe skłonią Polaków do oszczędzania?

Kamil Maciążek

Czy koncepcja indywidualnych kont mieszkaniowych, zaproponowana przez rząd w ramach Narodowego Programu Mieszkaniowego, ma szanse wygenerować porównywalną skłonność do oszczędzania u naszych rodaków? W jaki sposób powinno być adresowane wsparcie z funduszy publicznych dla gromadzących środki w tego rodzaju instrumentach? Zagadnienia te były tematem sesji, wieńczącej XIII Kongres Finansowania Nieruchomości Mieszkaniowych. Gospodarz panelu, prezes zarządu Centrum Prawa Bankowego i Informacji dr Jacek Furga do dyskusji zaprosił: Jana Jenička, prezesa European Federation of Building Societes, Norberta Konarzewskiego, dyrektora ds. programowych Fundacji Kronenberga, Stanisława Kudronia, dyrektora Departamentu Mieszkalnictwa w Ministerstwie Infrastruktury i Budownictwa oraz dr. Piotra Jacka Szpunara, zastępcę dyrektora Departamentu Stabilności Finansowej NBP.

Porozumienie ponad podziałami, czyli kasy po czesku

W jaki sposób Czesi, startujący wszak z poziomu porównywalnego do Polski, zbudowali tak skuteczne narzędzie realizacji polityki mieszkaniowej? Jan Jeniček przypomniał, iż przesłanką dla uruchomienia kas w 1993 r. był poważny deficyt lokali mieszkalnych. – Wzorowaliśmy się na rozwiązaniu zastosowanym w Niemczech i Austrii, które sprawdziło się w odbudowie tych państw po drugiej wojnie światowej – podkreślił. Koncepcja wysunięta przez rządzącą wówczas w Czechach konserwatywną partię ODS spotkała się z aprobatą praktycznie całej sceny politycznej. Efektem 23 lat funkcjonowania kas jest dziś około 15 mln umów systematycznego oszczędzania i blisko 2 mln udzielonych kredytów na łączną kwotę 745 mld koron. Aż 46% kredytów przeznaczono na remonty i modernizację istniejących nieruchomości, a 37% na zakup mieszkań i domów – w ciągu minionej dekady sfinansowano w ten sposób zakup 300 tys. lokali mieszkalnych i budowę 117 tys. nowych domów. Warto zaznaczyć, że kredyty oferowane przez kasy są oprocentowane znacznie niżej aniżeli analogiczne produkty udzielane przez banki komercyjne. – W systemie kas klienci najpierw oszczędzają, dzięki temu instytucja zna ich historię i może zaoferować pożyczkę na lepszych warunkach – zaznaczył Jan Jeniček.

Istotnym bodźcem dla gromadzenia pieniędzy na cele mieszkaniowe jest również system premii z budżetu. Istnienie tego instrumentu wsparcia jest kolejnym efektem politycznego konsensusu w dziedzinie finansowania mieszkalnictwa; pomysł premii wysunięty został przez socjaldemokratów i zaakceptowany przez prawicową większość. – Do dziś toczą się dyskusje, czy ten system jest korzystny dla państwa i obywateli; my wychodzimy z założenia, że wydatki poniesione na dopł...