Autor: Stanisław Gomułka

Realizowana od kilku miesięcy  przez Radę Polityki Pieniężnej polityka obniżek podstawowej stopy procentowej NBP, tzw. stopy referencyjnej, jest zgodna z moimi dotychczasowymi oczekiwaniami: obniżki o 50 punktów bazowych w drugim półroczu 2012 r., o 100 punktów bazowych w roku bieżącym i o 50 punktów w pierwszym półroczu 2014 r. Obniżki są realizowane w sposób stopniowy.

Dzisiaj GUS podał swój szacunek wstępny PKB w 2012 r.  Ta informacja oraz podane dotąd dane za pierwsze 3 kwartały pozwalają na policzenie wyników w IV kw., (sam GUS tych wyników nie podał). Wyniki za IV kw. są bardzo ważne, bo pokazują, że spowolnienie gospodarcze obserwowane w pierwszych trzech kwartałach było kontynuowane także w ostatnim kwartale 2012 r. Dla oceny sytuacji gospodarczej ważna  jest   także  szybkość   tego  spowolnienia  oraz   rola  spadającego  popytu krajowego w tym spowolnieniu.

… W kwartałach IV 2012 oraz I 2013 r. oczekiwałbym ciągle dodatniego tempa wzrostu PKB…
… Maleje inflacja oraz nadwyżka importu nad eksportem – w niektórych miesiącach pojawił się nawet dodatni bilans handlowy…
… Prognozy na rok 2013 sugerują, że także w roku przyszłym nie nastąpi ani wyraźne polepszenie, ani też wyraźne pogorszenie tej relatywnej pozycji Polski w Europie…

Zachęcam RPP do poważnego potraktowania ostatniej projekcji NBP w odniesieniu do inflacji (spadek z około 2,5% na początku roku 2013 do około 1,5 % na koniec tego roku i dalszy spadek do około 1% w trakcie roku 2014) oraz skali spowolnienia gospodarczego w roku 2013 (tempo wzrostu 1,5%) i 2014 (kontynuacji wzrostu w tempie znacznie poniżej poziomu potrzebnego do zatrzymania rosnącej stopy bezrobocia). Ostatni komunikat GUS-u dotyczący III. kwartału br. tę projekcję uwiarygodnia.

Przychodzi czas, aby w odpowiedzi na znaczne i już dość długotrwałe zacieśnianie polityki fiskalnej rozpocząć łagodzenie polityki monetarnej. Rada Polityki Pieniężnej musi rozważyć jutro swój wkład w to łagodzenie. Oczekuję obniżki stóp o 25 punktów bazowych już na najbliższym posiedzeniu Rady i prawdopodobnie obniżki o dalsze 50-75 pb w najbliższych 3 kwartałach.

Najbardziej kontrowersyjne, i dla finansów publicznych potencjalnie najbardziej niebezpieczne, są propozycje dotyczące przebudowy systemy emerytalnego poprzez referenda.

Trzeba zakładać wzrost PKB w 2013 r. w okolicy 1%, może nawet 0%, oraz wzrost stopy bezrobocia o około 2 pp., do blisko 15% pod koniec roku. Oznacza to znaczne pogorszenie sytuacji materialnej dla około 2% rodzin i utrzymanie bez poprawy tej sytuacji dla pozostałych 98% rodzin. W takiej sytuacji, tym bardziej trzeba zabiegać o działania liberalizujące rynek pracy, ograniczające przywileje w transferach socjalnych i zmniejszające koszt biurokracji dla przedsiębiorców. W obszarze finansów publicznych powraca nietknięta dotąd kwestia ogromnego udziału wydatków sztywnych, paraliżujących możliwości elastycznego reagowania na spadki dochodów budżetowych – pisze główny ekonomista BCC prof. Stanisław Gomułka.

Niemcy nie zgodzą się na udzielenie zagrożonej bankructwem Grecji większego wsparcia, niż to, które już obiecano w ramach programów pomocowych – poinformował niemiecki dziennik „Sueddeutsche Zeitung”. W trakcie ostatniej kampanii wyborczej zaniechano wielu reform, których wdrożenie jest warunkiem otrzymania pomocy finansowej od strefy euro oraz Międzynarodowego Funduszu Walutowego. Bankructwo Grecji wydaje się coraz bardziej prawdopodobne.

Podzielam ostatnie prognozy głównych międzynarodowych instytucji: Komisji Europejskiej, OECD oraz MFW, które mówią, że to, co jest wysoce prawdopodobne w krajach wysokorozwiniętych w 2012 r., to nie duża recesja, lecz spowolnienie gospodarcze czy wręcz (niemal) stagnacja, a następnie powrót do umiarkowanego tempa wzrostu w roku 2013 i później. Jeżeli w 2012 r. wzrost gospodarczy w UE będzie w obszarze między -1 a +1 proc., oczekiwałbym, że wzrost PKB w Polsce wyniesie około 2 do 3 proc, może nawet bliżej 2 niż 3 proc. Wariant recesyjny ministra Rostowskiego jest, jak sądzę, bardzo mało prawdopodobny.

Podobnie jak Aleksander Smolar i niektórzy inni polscy oraz zagraniczni politolodzy i komentatorzy, uważam berlińskie wystąpienie naszego ministra spraw zagranicznych za wyjątkowo cenne, niewątpliwie najważniejsze – jak dotąd – w okresie polskiej prezydencji i bodaj najważniejsze w odniesieniu do relacji polsko-europejskich od czasu wstąpienia Polski do UE. Tylko w okresie kryzysu politycy i państwa maja szansę na wykazanie się strategicznym talentem. Ani prezydent Bronisław Komorowski, ani inni politycy tej szansy jednak dotąd nie wykorzystali.

Środowa decyzja Rady Polityki Pieniężnej była zgodna z oczekiwaniami analityków rynków finansowych. Rada postanowiła utrzymać główną stopę procentową na niezmienionym poziomie. Wynosi ona obecnie 4,5 proc. Ostatnia zmiana miała miejsce w czerwcu, kiedy RPP podniosła poziom stóp procentowych o 25 punktów bazowych. Od początku roku główna stopa procentowa w Polsce wzrosła (także w styczniu, kwietniu i maju) w sumie o 100 pb.

Można mieć wątpliwości, czy przyjęty dzisiaj rano przez szefów państw i rządów strefy euro pakiet, chociaż to już około połowa tego co wydaje się potrzebne, wystarczy do permanentnego ustabilizowania sytuacji na europejskich rynkach finansowych, w szczególności w strefie euro. Powinien on mieć jednak silnie stabilizujący wpływ przez przynajmniej kilka miesięcy – uważa główny ekonomista BCC, prof. Stanisław Gomułka.

fot. Business Centre Club

Bankructwo Grecji jest możliwe. Choć wydaje się, że rynki finansowe w dużym stopniu już je zdyskontowały, to obecną nerwowość wśród inwestorów powoduje prawdopodobnie duża niepewność, co do jego skutków dla europejskich banków i samej strefy euro. Do tej pory nie jest znany publicznie żaden oficjalny scenariusz następstw ewentualnego bankructwa Grecji. Zbliżamy się jednak do punktu, kiedy taki publiczny i wiarygodny plan działań osłaniających może być potrzebny.