Najnowsze wydanie miesięcznika BANK 
Jak wynika z ostatnich danych Eurostat, poziom inwestycji w 2024 roku w Polsce zmniejszył się z poziomu 17,7% w 2023 roku do 17,4% w 2024 roku, pisze dr Tomasz Pawlonka, dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
Liczne dyskusje toczące się podczas Europejskiego Forum Finansowania Agrobiznesu, jak również wystąpienia wielu ekspertów, kolejny raz pokazały, jak ważne jest finansowanie tego sektora, wspieranie jego innowacyjności, zachęcanie do inwestycji, modernizacji czy wręcz transformacji.
Według najświeższych danych Eurostatu produkcja w strefie euro w styczniu 2025 roku wzrosła o 0,8% m/m. W tym samym okresie całkowita produkcja przemysłowa w krajach UE-27 zwiększyła się o 0,3% m/m. Wyższe tempo wzrostu całkowitej produkcji przemysłowej w strefie euro niż w UE-27, to rzadkość, szczególnie w ostatnich miesiącach, a nawet kwartałach, pisze dr Tomasz Pawlonka.
W polskim sektorze bankowym od wielu lat widoczny jest silny trend, zgodnie z którym depozyty wzrastają znacznie mocniej niż kredyty. O ile w latach 2011-2019 spadek wartości relacji kredytów dla sektora niefinansowego do depozytów sektora niefinansowego przebiegał stopniowo i z perspektywy kolejnych lat dość powolnie (z poziomu ok. 110% w 2011 roku do ok. 85% na koniec 2019 roku), o tyle w kolejnych latach trend ten przybrał na sile, pisze dr Tomasz Pawlonka, dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
W ostatnich tygodniach w przestrzeni publicznej pojawiło się sporo artykułów, postów i wpisów, ilustrowanych alarmistycznymi mapami, wskazującymi na ponad dwukrotnie wyższą niż w większości europejskich państw marżę kredytową. W rzeczywistości jednak, gdy czytelnik zapoznał się z drobnym druczkiem pod ilustracjami, okazywało się, że przedstawione dane nie opisywały marży kredytowej w tradycyjnym jej rozumieniu (jak zapewne zrozumiała większość czytelników), a różnicę między oprocentowaniem nowych kredytów mieszkaniowych a średnim ważonym oprocentowaniem depozytów gospodarstw domowych. Nie jest to zatem marża rozumiana tradycyjnie jako „WIBOR + marża = oprocentowanie”. Według danych NBP, marża kredytowa w 2024 r. utrzymywała się na poziomie 1,5% – 2,08%, zaś na koniec grudnia 2024 r. osiągnęła poziom 1,7% – a zatem ponad 2-krotnie niższym niż w żyjących już własnym życiem „mapach grozy”, pisze dr Tomasz Pawlonka, dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
Gdy nie opadły jeszcze emocje (i zapewne słusznie) emocje po wrześniowym (2024) raporcie Mario Draghiego dotyczącym konkurencyjności Europy, pojawiające się dane dotyczące produkcji przemysłowej w Europie potwierdzają negatywne scenariusze. Według danych Eurostatu, całkowita produkcja przemysłowa w Europie w 2024 r. zmniejszyła się r/r o 2,02%. W tym samym czasie produkcja przemysłowa w strefie euro skurczyła się o 2,51%. Z pewnością niepokoić mogą głębokie spadki produkcji przemysłowej w Austrii i we Włoszech (odpowiednio -9,54% r/r oraz -6,93% r/r), ale również największych unijnych gospodarek (Niemcy -3,98%, Francja -1,83%), pisze dr Tomasz Pawlonka, dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
W ostatnim czasie dużo mówi się o polskiej demografii, która niestety nie wygląda optymistycznie. Z ostatnich, wstępnych danych Głównego Urzędy Statystycznego wynika, że liczba żywych urodzeń w 2024 r. osiągnęła poziom 252 tys., a zatem o ponad 20 tys. mniejszy niż w 2023 r. i jednocześnie najmniejszy od czasów II wojny światowej. W konsekwencji liczba ludności w Polsce zmniejszyła się do poziomu 37,49 mln osób. Przypomnijmy, że w momencie naszego powojennego maksimum, w 2011 r. liczba ludności w Polsce wynosiła 38,54 mln ludzi. W ciągu 13 lat ubyło 1,05 mln ludności. To tak jakbyśmy zmniejszyli się o mieszkańców Poznania i Gdańska łącznie, pisze dr Tomasz Pawlonka, dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
Po słabym wzroście gospodarczym w II i III kw. 2024 roku, IV kwartał przyniósł wreszcie wzrost gospodarczy w Polsce na miarę kraju aspirującego do bycia w gronie 20 największych światowych gospodarek, pisze dr Tomasz Pawlonka, dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
W 2024 roku, tradycyjnie, analogicznie jak we wcześniejszych latach, podaż kredytów w ostatnich miesiącach roku wzrosła. Podaż kredytów dla sektora niefinansowego w grudniu 2024 roku osiągnęła poziom 41,9 mld zł, a zatem 4,4% wyższa r/r. Przez większą część 2024 roku podaż kredytów dla sektora niefinansowego utrzymywała się na poziomie wyższym niż w 2023 roku (w szczególności w I kwartale 2024 roku), pisze dr Tomasz Pawlonka, dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
Wraz z początkiem kolejnego tygodnia lutego słowo „inwestycje” odmieniane jest przez wszystkie przypadki. Zapowiedziany przez Premiera RP Donalda Tuska skok inwestycyjny w 2025 roku na poziomie blisko 650-700 mld zł stanowi olbrzymią szansę dla polskiej gospodarki. Z drugiej jednak strony, inwestycje na poziomie 700 mld zł przy przewidywanym PKB na koniec 2025 roku na poziomie 3,9 bln zł stanowią mniej niż 18% PKB. To zdecydowanie mniej niż średnia dla UE-27 (wynosząca ok 22%), pisze dr Tomasz Pawlonka, dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
Wstępne dane Eurostat wskazują, że skorygowany o czynniki sezonowe i kalendarzowe PKB gospodarki UE-27 wzrósł o 0,8% r/r, zaś w strefie euro o 0,7%. Dwie największe europejskie gospodarki, tj. niemiecka i francuska, odnotowały w IV kw. 2024 roku spadki PKB w stosunku do poprzedniego kwartału (odpowiednio o 0,2% i 0,1%), pisze dr Tomasz Pawlonka, dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
Marginalizacja roli sektora bankowego, wzmacniana nakładaniem licznych obciążeń podatkowych i parapodatkowych (w tym destrukcyjnie działająca formuła podatku bankowego) prowadzą do deformacji struktury aktywów w polskim sektorze bankowym, pisze dr Tomasz Pawlonka, dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
Jak wynika z najświeższych danych Narodowego Banku Polskiego (dane po 11 miesiącach 2024 r.), podaż kredytów dla przedsiębiorstw w 2024 r. utrzymuje się na poziomach niższych niż w 2022 i 2023 roku, pisze dr Tomasz Pawlonka, dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
Przełom lat to dobry czas na podsumowania, ale również myślenia o tym co przed nami – co przyniesie kolejny rok. Jakim czasem był zatem 2024 r. dla polskiego sektora bankowego w Polsce? W najkrótszych słowach – nie aż tak zły jak 2022 i 2023 r., ale nadal z wieloma trudnościami i wyzwaniami.
Eurostat opublikował najnowsze dane dotyczące wzrostu cen nieruchomości mieszkaniowych w krajach UE-27 w III kwartale 2024 roku. Zgodnie z przedstawionymi danymi, ceny nieruchomości w Polsce wzrosły średnio o 14,4% r/r, co oznacza drugi najwyższy wzrost cen nieruchomości spośród wszystkich krajów UE-27. Wyższy wzrost cen nieruchomości odnotowano wyłącznie w Bułgarii (16,5% r/r). W krajach UE-27 w analogicznym okresie ceny nieruchomości mieszkaniowych wzrosły o 6,5% r/r, zaś w strefie euro o 4,1% r/r, pisze dr Tomasz Pawlonka, dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
Banki spółdzielcze stanowią ważną część sektora bankowego. Bliskość lokalnych społeczności, adaptacja do ich potrzeb oraz relacyjność w działaniu sprawiają, że rola banków spółdzielczych w kontekście finansowania projektów inwestycyjnych (których zdecydowany wzrost przewidywany jest w 2025 r.) jest niezwykle istotna, pisze dr Tomasz Pawlonka, dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
Po bardzo słabym 2023 roku, w którym dynamika wzrostu realnego PKB wyniosła zaledwie 0,1% r/r oczekiwano, że w 2024 roku nastąpi długo oczekiwane odbicie gospodarcze. Pierwotnie wskazywano na możliwość osiągnięcia realnego wzrostu gospodarczego na poziomie 3,5%, a niektóre prognozy wskazywały nawet na 3,7% r/r. W trakcie 2024 r. dane te były wielokrotnie korygowane – niestety in minus, pisze dr Tomasz Pawlonka, dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
20 grudnia ’24 Eurostat opublikował najnowsze dane (za 2023) dotyczące zużycia energii pierwotnej oraz końcowego zużycia energii w krajach UE-27. Jak prezentuje się efektywność energetyczna, energochłonność w UE i w Polsce – pisze dr Tomasz Pawlonka, dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
Spłata kredytu zawsze obciąża budżet gospodarstwa domowego. Wzrost raty kredytowej bywa niekiedy dotkliwy, czego doświadczyły niektóre gospodarstwa domowe w szczególności w 2022 i 2023 roku, pisze dr Tomasz Pawlonka, dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
Końcówka roku to czas, w którym coraz częściej myśli się o podsumowaniach tego co było i kreślenia planów na kolejny rok / kolejne lata. W ostatnim czasie pojawiło się sporo projekcji, prognoz w zakresie wzrostu gospodarczego w Polsce na lata 2024-2026, pisze dr Tomasz Pawlonka, dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
Główny Urząd Statystyczny opublikował dane (21.11.2024) dotyczące sytuacji przedsiębiorstw niefinansowych po 9 miesiącach 2024 r. Dane nie są optymistyczne i wskazują jednoznacznie na silne pogorszenie sytuacji przedsiębiorstw, pisze dr Tomasz Pawlonka, dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
Rok Edukacji Ekonomicznej to doskonały czas do tego, aby z dużą uwagą spojrzeć na finanse Polaków. A także okazja, aby przyjrzeć się rzeczywistemu poziomowi zamożności polskich gospodarstwa domowych, ich subiektywnym odczuciom, możliwości i skłonności do oszczędzania
i/lub inwestowania. Wreszcie, jest to doskonały moment do tego, aby zweryfikować, czy niewątpliwie
dynamiczny i znaczący rozwój polskiej gospodarki w ostatnich latach pozwolił na poprawę sytuacji polskich gospodarstw domowych.
W ubiegłym tygodniu (11-22.11.2024) zakończyła się 29. Sesja Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (znanej jako COP29). Jest to doskonały moment, aby przyjrzeć się, jak europejskie gospodarki radzą sobie z ograniczeniem emisyjności, pisze dr Tomasz Pawlonka, dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
McKinsey opublikował raport „Attaining escape velocity” w ramach cyklu Global Banking Annual Rewiev 2024, z którego wynika, że ostatnie dwa lata były najlepsze od czasu światowego kryzysu finansowego dla globalnego sektora bankowego. Globalne banki wygenerowały 7 bln dolarów przychodów, osiągając rentowność (ROTE) na poziomie 11,7%, pisze dr Tomasz Pawlonka – dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
Pomimo szybszego niż oczekiwano spadku w miesiącach luty–czerwiec br., gdy inflacja CPI
utrzymywała się w granicach celu (z dopuszczalnymi odchyleniami), w kolejnych wzrosła ona
do 4,9% r/r. Wzrasta też inflacja bazowa, która we wrześniu br. osiągnęła 4,3% r/r.
Co więcej, prognozy analityków wskazują, że przekroczenie poziomu celu inflacyjnego
(z uwzględnieniem dopuszczalnego odchylenia) utrzyma się również w 2025 r.
Choć średniookresowe prognozy dla polskiej gospodarki są korzystne, czynniki ryzyka pozostają znaczące i zagrażają przechyleniu prognoz w kierunku wolniejszego wzrostu gospodarczego oraz wyższej inflacji. Konieczne jest znaczące zwiększenie poziomu inwestycji, na co uwagę zwraca m.in. Międzynarodowy Fundusz Walutowy. W procesie tym kluczową rolę powinien (i musi!) odegrać sektor bankowy, pisze dr Tomasz Pawlonka – dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
Jeżeli chcemy zapewnić w kraju wzrost poziomu inwestycji i budować innowacyjną gospodarkę, konieczny jest wzrost rozmiarów portfeli kredytowych ponad poziom wynikający ze wzrostu cen towarów i usług. Wzrastać musi nie tylko wartość zaciąganego kredytu, ale również wolumen zaciąganych kredytów, pisze dr Tomasz Pawlonka – dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
Szczyt podaży kredytów dla sektora niefinansowego (40,15 mld zł) miał miejsce w grudniu 2023 roku. Od tego momentu miesięczna podaż kredytów dla sektora niefinansowego odnotowywana w 2024 roku osiąga systematycznie coraz niższe wartości (32,38 mld zł w sierpniu 2024 roku), pisze dr Tomasz Pawlonka – dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
Po płytkiej fazie ożywienia, po której zgodnie z cyklicznością koniunktury powinna nadejść faza ekspansji – w Polsce dostrzegalne są symptomy spowolnienia w odróżnieniu od innych największych gospodarek UE, pisze dr Tomasz Pawlonka – dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.
Okres 20 lat obecności Polski w Unii Europejskiej pozwala na długoterminowe spojrzenie na rozwój sektora bankowego i jego znaczenie dla polskiej gospodarki, pisze dr Tomasz Pawlonka – dyrektor Zespołu Badań i Analiz w Związku Banków Polskich.