Forum Liderów Banków Spółdzielczych

Hasło tegorocznego forum wymownie nawiązuje do tego, co dzieje się w ostatnich miesiącach w polskiej bankowości spółdzielczej. Utworzenie spółdzielni IPS przez oba zrzeszenia, nowelizacja kluczowej dla sektora spółdzielczego ustawy umożliwiającej powołanie zrzeszenia zintegrowanego przez kilkadziesiąt banków, przygotowania kolejnych placówek do wybicia się na samodzielność czy wreszcie burzliwe dysputy na temat docelowego modelu polskiej bankowości spółdzielczej, w pełni odpowiadającego współczesnym wyzwaniom z jednej strony i nie zatracającego lokalnej specyfiki z drugiej – wszystkie te czynniki sprawiają, iż stwierdzenie o diametralnych zmianach obejmujących polską bankowość spółdzielczą, a nawet o sui generis rewolucji nie są przesadzone.

Krzysztof Pietraszkiewicz, prezes Związku Banków Polskich, w przemówieniu inauguracyjnym przypomniał, iż owe dynamiczne przemiany i zawirowania nie koncentrują się wyłącznie wokół spółdzielczej części rynku finansowego. Otoczenie niskich, a w niektórych krajach wręcz ujemnych stóp procentowych, polityka luzowania ilościowego, wreszcie konsekwencje gospodarczo-społeczne takich wydarzeń jak choćby kryzys imigracyjny czy brexit – wszystko to kształtować będzie sytuację w światowym i rodzimym sektorze finansowym, a skutki tych wydarzeń prędzej czy później odczują również banki spółdzielcze. Do tych problemów natury globalnej dochodzą również zjawiska na rynku rodzimym, zarówno negatywne, jak i pozytywne. Wśród tych pierwszych prezes ZBP wskazał chociażby „regulacyjne tsunami” i brak proporcjonalności wprowadzanego prawa, obciążenie sektora bankowego kosztami restrukturyzacji SKOK czy też upadłość wołomińskiego SKbanku. Poważnym problemem, z którym boryka się nie tylko polska bankowość, ale również cała gospodarka jest słabość systemów poręczeniowo-gwarancyjnych; prezes ZBP wyraził nadzieję, że problem ten w kolejnych latach będzie rozwiązany. Efektem licznych inicjatyw legislacyjnych są również rosnące koszty w sektorze bankowym; przykładem może być podatek od instytucji finansowych, który dodatkowo nie może być zaliczany w poczet kosztów uzyskania przychodów. Na podobnej zasadzie podstawy opodatkowania CIT nie pomniejszą już składki na Bankowy Fundusz Gwarancyjny. Prezes Krzysztof Pietraszkiewicz przypomniał również, że w wyniku niedawnej nowelizacji ustawy o BFG przedstawiciele sektora bankowego zostali wyłączeni z rady tego funduszu. – Musimy zinstytucjonalizować kontakty z siecią bezpieczeństwa bankowego – podkreślił prezes ZBP. Ważkim wyzwaniem na najbliższe lata jest również kwestia optymalnej absorpcji środków unijnych czy wreszcie stworzenie programu budowy skłonności do oszczędzania.

Następnie głos zabrał dr Jacek Bartkiewicz, członek zarządu Narodowego Banku Polskiego. Przypomniał on, iż dokonujące się w ostatnich miesiącach przemiany w sektorze spółdzielczym mają charakter kluczowy, a wypracowane w wyniku zmian prawnych i organizacyjnych nowe modele funkcjonowania będą stanowić fundament działalności spółdzielców na kolejne lata. – Bank centralny przygląda się tym procesom, cieszymy się, że tworzenie struktur przebiega sprawnie – zaznaczył wiceprezes NBP, podkreślając jednocześnie, iż bank centralny od początku popierał mechanizmy IPS. Jedną z przesłanek budowy silnych struktur w sektorze spółdzielczym jest druga fala konsolidacji w sektorze komercyjnym; według ocen NBP docelowo w Polsce będzie funkcjonować 5-6 liczących się na rynku banków uniwersalnych, z którymi przyjdzie konkurować spółdzielcom. Rzecz jasna, wybór określonego funkcjonowania banków spółdzielczych ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa depozytów i stabilności sektora. – W przypadku banków, które nie chcą być w IPS powstaje pytanie, jak poradzą sobie one z wymogami np. ostrożnościowymi – skonstatował Jacek Bartkiewicz. Przypomniał, że banki uczestniczące w IPS biorą solidarną odpowiedzialność za funkcjonowanie pozostałych uczestników systemu. Ma to znaczenie również z uwagi na możliwość ewentualnego wsparcia banków znajdujących się w kryzysie ze środków NBP; na tę formę pomocy będą mogły liczyć wyłącznie te placówki, które będą dysponować odpowiednimi zabezpieczeniami, spełniającymi wysokie wymagania. Jacek Bartkiewicz zaapelował również do przedstawicieli sektora spółdzielczego o zwiększenie inwestycji w nowe technologie. – Do niedawna walczyło się o klienta poprzez otwieranie placówek na obszarach wiejskich, dziś konkurencja w postaci banków komercyjnych dociera tam przez internet – podkreślił wiceprezes NBP.

Dr. inż. Ryszard Zarudzki, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, zaapelował do przedstawicieli sektora bankowego o aktywne zaangażowanie w tworzenie Paktu dla Obszarów Wiejskich. – Władza musi mieć zrozumienie i partnerów po drugiej stronie, Pakt dla Obszarów Wiejskich ma nam to umożliwić – podkreślił Ryszard Zarudzki. Przypomniał, że zasadniczym efektem owych skoordynowanych działań powinno być wzmocnienie funkcji wsi. W odpowiedzi na ten apel prezes ZBP Krzysztof Pietraszkiewicz przekazał ministrowi propozycje sektora bankowego do Paktu dla Obszarów Wiejskich. Inauguracyjną część forum zakończyło wystąpienie dr. Krzysztofa Brody, zastępcy prezesa zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Prelegent omówił w niezwykle szczegółowy sposób zmiany w ustawie o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, wchodzące w życie 9 października. Obok takich zmian jak ustawowe skrócenie terminu wypłaty środków gwarantowanych do 7 dni czy nowe ograniczenia dotyczące gwarancji depozytów, przełomowy charakter będą miały zwłaszcza regulacje odnoszące się do uporządkowanej restrukturyzacji banku, tzw. resolution. – Zgodnie z dyrektywą punktem wyjścia jest standardowa procedura upadłościowa – podkreślił Krzysztof Broda. Natomiast aby zastosować przymusową restrukturyzację, trzeba będzie zidentyfikować dobra publiczne, które będzie można chronić, jedynie odstępując od standardowych reguł upadłości. Jak zidentyfikować owe przesłanki, i jak w każdym przypadku przebiegać będzie procedura – o tym przedstawiciel BFG mówił w dalszej części swej prezentacji.

Karol Jerzy Mórawski