Przedstawiciel Bundesbanku o bezpośrednich oraz pośrednich kosztach płatności gotówkowych i bezgotówkowych
Nawiązując do wyników analiz przeprowadzonych przez Deutsche Bundesbank Fabio Knümann przypomniał, iż istnieje kilka podstawowych kategorii kosztów, ponoszonych przez konsumentów w związku z korzystaniem z poszczególnych form płatności.
Najczęściej dostrzegane są bezpośrednie koszty pieniężne, poczynając od opłat za prowadzenie konta i wydanie karty płatniczej, poprzez prowizje za wypłaty z bankomatów, aż po koszty pośrednie, jak środki utracone w wyniku kradzieży lub fraudów.
Do tego dochodzą kwestie takie, jak choćby wygoda korzystania z poszczególnych form zapłaty. Tu wchodzą w grę takie czynniki jak czas potrzebny na realizację płatności czy dojazd do bankomatu lub oddziału bankowego w przypadku płatności tradycyjnych. Nie można także zapominać o aspekcie prywatności – w tym kontekście gotówka gwarantuje wszak pełną anonimowość.
Czytaj także: KOG 2025: wiceprezes ZBP o znaczeniu gotówki
Koszty płatności gotówkowych i bezgotówkowych – badanie Deutsche Bundesbanku
Analizy, przeprowadzone na rynku niemieckim dwa lata temu, obejmowały 2000 respondentów powyżej 18. roku życia. Zdecydowana większość z nich dysponowała kartami debetowymi, podczas gdy karty kredytowe posiada ok. 50% konsumentów. Prawie ¾ uczestników badania nie ponosi opłat za pobieranie gotówki w bankomatach, nie to jest jednak głównym argumentem, przemawiającym za korzystaniem z gotówki.
Większość ankietowanych podkreślała bezpieczeństwo posługiwania się gotówką w aspekcie ochrony danych, a aż 42% respondentów byłoby gotowych ponieść dodatkowe koszty, żeby płatności kartą były równie anonimowe, jak gotówką.
Jeśli chodzi o porównanie bezpośrednich kosztów płatności, to tradycyjna forma zapłaty wciąż okazuje się być najbardziej efektywną, natomiast najdrożej wychodzi płacenie kartami. W ujęciu względnym, uwzględniającym koszt transakcji jako odsetek jej wartości, karta debetowa okazuje się nieco tańsza od gotówki.
Jakie wnioski płyną z tego zestawienia? Nie istnieje jednoznaczny ranking metod płatności pod względem kosztów, gdyż ich szacowanie zależy od przyjętego podejścia, które może być subiektywne.
Dlatego tak istotne jest zapewnienie konsumentom przejrzystości oraz realnego wyboru pomiędzy gotówką a przynajmniej jedną opcją bezgotówkową. Potrzeba także konsekwentnie monitorować koszty związane z procesowaniem danych, które stają się coraz istotniejszym elementem w ocenie środków płatniczych.
Czytaj także: XI. Kongres Obsługi Gotówki o współczesnym rynku gotówki
Każdy kraj powinien prowadzić badania kosztów płatności na własną rękę
W kontekście międzynarodowym warto zwrócić uwagę na nieporównywalność różnych systemów gotówkowych: infrastruktura płatnicza różni się między państwami zarówno pod względem liczby bankomatów i innych miejsc, w których można pobrać gotówkę, aż po popularność pozostałych instrumentów płatniczych i modele kosztowe poszczególnych schematów. Z tego względu każdy kraj powinien prowadzić badania kosztów płatności na własną rękę.
Dodatkowym czynnikiem determinującym funkcjonowanie rynku płatności jest poziom świadomości konsumentów; z reguły znają oni tylko koszty pieniężne związane z korzystaniem z poszczególnych modeli płatniczych, znacznie rzadziej uświadamiają sobie kwestie z obszaru ochrony danych czy czasochłonność danej formy płatności. To z kolei utrudnia im racjonalne porównywanie metod płatności.
Niemniej należy pamiętać, iż ochrona danych jest dziś dla konsumentów priorytetem, na co wskazują deklaracje wielu uczestników badania Deutsche Bundesbanku odnośnie gotowości ponoszenia dodatkowych kosztów w zamian za anonimowość.
Oznacza to, iż prywatność jest postrzegana jako dobro, które może mieć wymierną wartość ekonomiczną.
Mimo rozwoju innowacyjnych technologii płatności bezgotówkowych, gotówka nadal zapewnia unikalne korzyści: anonimowość, niskie koszty jednostkowe i bezpieczeństwo w percepcji konsumentów.
