Podatek katastralny coraz bliżej

Kwestia wprowadzenia podatku katastralnego od dawna budzi wiele kontrowersji. W chwili obecnej w Polsce obowiązuje podatek od nieruchomości, którego wysokość uzależniona jest od powierzchni nieruchomości. Rady gminy w drodze uchwały określają wysokość obowiązujących w danym roku stawek podatku od nieruchomości.

Istnieje także wiele zalet podatku katastralnego, np. dzięki niemu zwiększają się dochody jednostek samorządu terytorialnego oraz zwiększa się racjonalność prowadzenia polityki przestrzennej danego terenu poprzez zagospodarowanie niewykorzystanych dotychczas obszarów oraz uporządkowanie przestrzeni publicznej. Większe wpływy niosą za sobą rozwój infrastruktury lokalnej. Dzięki wszelkiego rodzaju ewidencjom oraz bazom danych wykorzystywanym w katastrze, zwiększa się także bezpieczeństwo obrotu nieruchomości oraz dostęp do informacji na temat zasobów poszczególnych terenów, co natomiast przekłada się na większy ruch inwestycyjny danej gminy.

Ilona Kostrzewska
Analityk Rynku Nieruchomości
Centrum AMRON

Kataster w Europie

Pobieranie opłat wynikających z wartości nieruchomości nie jest w Europie niczym nowym. W wielu krajach Unii Europejskiej obowiązuje właśnie kataster. W poszczególnych regionach zasady naliczania podatku są zróżnicowane, często połączone z systemem ulg i zwolnień podatkowych.

W Wielkiej Brytanii taka forma opodatkowania obowiązuje już od 1993 roku, a najniższa stawka podatku od nieruchomości mieszkalnych wynosi 0,5%. Przeciętna stawka podatku to ok. 1% wartości nieruchomości. Wysokość podatku jest progresywna, a sama nieruchomość na podstawie jej wyceny zaliczana jest do jednej z ośmiu grup podatkowych. Wysokość stawek ustalana jest przez samorządy lokalne, a ulgi podatkowe przyznawane są m.in. dla nieruchomości, w których mieszkają studenci, osoby niepełnosprawne lub tylko jedna osoba.

W Niemczech stawka 2 %

W Niemczech natomiast stawka podatku wynosi prawie 2% wartości nieruchomości i jest wynikiem skomplikowanych wyliczeń polegających na przemnożeniu podatku przez specjalne wskaźniki. Ich wysokość zróżnicowana jest w zależności od regionu kraju oraz rodzaju nieruchomości i wynosi od 0,26% do 1%. W Niemczech obowiązuje także szeroki system ulg i zwolnień podatkowych dla instytucji publicznych, społecznych oraz religijnych.

We Francji oraz Belgii podatek płacony jest nie od wartości nieruchomości, a od potencjalnego dochodu wygenerowanego w ciągu roku na rzecz właściciela nieruchomości.

Kraje Bałtyckie

Na Litwie podatek katastralny dla nieruchomości budowlanych wynosi od 0,3% do 1%, natomiast dla nieruchomości gruntowych – 1,5% wartości nieruchomości.

Na Łotwie podatek katastralny dla nieruchomości gruntowych oraz budowlanych wynosi tyle samo – 1,5% wartości nieruchomości. Dla budynków mieszkalnych podatek ma charakter progresywny i wynosi od 0,2 do 0,6% wartości nieruchomości. Nieużytki rolne obciążone są 3% daniną.

W Estonii, podobnie jak w Wielkiej Brytanii, podatek katastralny wprowadzono już w 1993 roku. O wysokości podatku decydują samorządy lokalne, ma on formę podatku gruntowego, który wynosi od 0,1 do 2,5% szacunkowej wartości gruntu rocznie.

Nieco inna formę katastru można spotkać w Irlandii. Polega ona na samodzielnym określaniu wartości posiadanej przez podatnika nieruchomości. Jest to zdecydowanie uproszczenie całego systemu oraz obniżenie jego wysokich kosztów. Stawka podatku uzależniona jest od wartości nieruchomości i wynosi 0,18% dla budynków o wartości do miliona euro oraz 0,25% dla nieruchomości droższych. Należy jednak zaznaczyć, że za sprzedaż powyżej 110% deklarowanej wartości katastralnej grożą wysokie kary pieniężne, dzięki czemu zmniejsza się spekulacyjny charakter obrotu nieruchomościami.

Podatek katastralny obowiązuje także m.in. w Austrii, Holandii, Szwecji, Włoszech, Czechach i Słowacji.

Dlaczego zatem do tej pory nie obowiązuje on w Polsce?

Przy założeniu, że taki podatek w Polce wynosiłby zaledwie 1%, wzrost opłat z tytułu podatku od posiadanej nieruchomości wzrósłby dla przeciętnego, 50-metrowego mieszkania w Warszawie kilkudziesięciokrotnie do poziomu ok 4 tys. PLN rocznie. To właśnie wysokimi obciążeniami podyktowana jest szeroka niechęć i sprzeciw społeczeństwa, a co za tym idzie – brak odwagi po stronie polityków.

Można jednak wnioskować, że ostatnie zmiany w przepisach prawa mogą nas nieco przybliżać do wprowadzenia takiego rozwiązania. Przekształcenie z początkiem bieżącego roku prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości mieszkaniowych można odczytać jako porządkowanie kwestii formy własności, co być może w dalszej perspektywie czasowej ułatwi wprowadzenie innego systemu powszechnej taksacji nieruchomości w Polsce.