50 Największych Banków w Polsce – 2014: Żonglowanie gwarancjami

Justyna Patynowska

W kwietniu w Strasburgu przegłosowano dyrektywę dotycząca systemów gwarantowania depozytów, związanego z unią bankową. Zakłada ona, że wszystkie państwa członkowskie powinny ustanowić fundusze gwarantowania depozytów zasilane przez banki. Powinny one zgromadzić w ciągu 10 lat co najmniej 0,8 proc. depozytów gwarantowanych w systemie. Dyrektywa przewiduje stopniowe (do 2024 r.) skrócenie z 20 do 7 dni roboczych okres wypłaty gwarantowanych depozytów (do 100 tys. euro) w razie niewypłacalności banku.

Transfery depozytów, które są dokonywane wyłącznie dlatego, że niektóre kraje oferują wyższe gwarancje niż inne, mogą narażać deponentów na dodatkowe spore koszty, gdyż zmiana banku ma zwykle niekorzystny wpływ na osiągane przez nich dochody z tytułu odsetek. Dla instytucji kredytowych nagły i znaczny odpływ depozytów może przyczynić się do poważnych trudności z płynnością. To z kolei może mieć negatywny wpływ na realną gospodarkę. Banki muszą ograniczyć działalność kredytową w czasach niestabilności finansowej, co ostatecznie może doprowadzić do interwencji rządu i konieczności wykorzystania środków publicznych. Na dodatek, jeżeli deponenci dokonują wyboru na podstawie zaoferowanego poziomu ochrony depozytów poza kontrolą banków, a nie jakości i kosztów produktu oraz osiąganych dzięki niemu korzyści, to nie korzystają oni w pełni z rynku wewnętrznego.

Aby uniknąć takich zakłóceń i zapewnić równorzędne warunki prowadzenia dzia łalności na rynku wewnętrznym, wysokość gwarancji należy wszędzie ustalić na zasadniczo tym samym poziomie – zaproponowała Komisja Europejska.

100 tys. i ani centa mniej

Dwa lata po kryzysie wysokość gwarancji w krajach członkowskich UE wciąż znacznie się różniła i wynosiła od 50 tys. euro do 103 291 euro we Włoszech. Obecnie we wszystkich państwach członkowskich już obowiązują poziomy gwarancji w wysokości 100 tys. euro.

Powrót do niższych poziomów gwarancji byłby niezrozumiały dla deponentów i poprzez niepotrzebne zwiększenie zagrożenia masową wypłatą depozytów mogłoby ponownie dojść do spadku ich zaufania. Takie posunięcie byłoby również postrzegane jako brak klarownej wizji UE i spójnej całościowej strategii reformowania systemów gwarancji depozytów, które stanowią kluczowy element sieci bezpieczeństwa finansowego. Ustalony poziom gwarancji w wysokości 100 tys. euro stanowi optymalne rozwiązanie pod względem skuteczności i efektywności kosztowej – uznała Komisja Europejska.

Zdaniem unijnych ekspertów gwarancje na tym poziomie w zasadniczym stopniu poprawią ochronę depozytów bez nieproporcjonalnego wzrostu kosztów ponoszonych przez banki i deponentów. W porównaniu z zabezpieczeniami obowiązującymi w państwach członkowskich przed kryzysem finansowym kwota depozytów objętych gwarancją wzrosła z 61 do 72 proc. kwalifikujących się depozytów; również liczba depozytów całkowicie ob jętych gwarancją zwiększyła się z 89 do 95 proc. kwalifikujących się depozytów. Korzyści z przyjęcia poziomu gwarancji w wysokości przekraczającej 100 tys. euro byłyby bardzo ograniczone. Na przykład poziom 200 tys. euro spowodowałby wzrost liczby depozytów całkowicie objętych gwarancją o mniej niż 2 proc., a zatem wyższy poziom gwarancji, jak się zdaje, nie uzasadniałby dodatkowych kosztów.

Wobec tego obecny mechanizm podwyższenia poziomu gwarancji do ...