5. Forum Akademicko-Gospodarcze: Wyższe uczelnie i instytuty naukowo-badawcze a biznes
O efektywnej współpracy szkół, uczelni i przedsiębiorców w kontekście nowego przedmiotu „Biznes i Zarządzanie” mówił w trakcie swojego wystąpienia Waldemar Zbytek, prezes Warszawskiego Instytutu Bankowości, wiceprezes Centrum Prawa Bankowego i Informacji oraz członek Komisji Rewizyjnej PFAG.
PFAG i edukacja ekonomiczna w szkołach
Przypomniał, że WIB oraz CPBiI są od kilku lat partnerem Polskiego Forum Akademicko-Gospodarczego. Już 1 września 2023 roku do programów szkół ponadpodstawowych w naszym kraju wchodzi nowy przedmiot „Biznes i Zarządzanie”.
Wiedza ekonomiczna jest podstawową kompetencją i w dzisiejszym systemie edukacji jest traktowana jako ważny element w kształceniu młodzieży. Nowy przedmiot zastąpi dotychczasowe „Podstawy Przedsiębiorczości” – i chociaż w dużej części jest kontynuacją, to będą też rozwijane w nim pewne elementy, których do tej pory albo nie było, albo były uwzględnione w niewielkim stopniu.
Jak stwierdził Waldemar Zbytek, jest tu miejsce na odegranie ważnej roli przez Forum oraz połączenie i rozwinięcie współpracy polskich uczelni nie tylko z biznesem i gospodarką, ale z polskimi szkołami. Przedmiot odpowiada na potrzeby współczesnego rynku pracy i na jego zmiany w związku z trwającym postępem.
Z wielu spotkań z polskimi nauczycielami (zrealizowano ich już ponad 30, z ponad 2000 nauczycieli) wynika, że potrzebują oni bezpośredniego kontaktu z polskimi uczelniami.
WIB uruchomił projekt współpracy z nauczycielami i już 1,5 tysiąca z nich się w nim zarejestrowało i chce być wspieranych w procesie wdrażania nowego przedmiotu.
Waldemar Zbytek wspomniał również o inicjatywie ogłoszenia 2024 r. rokiem edukacji ekonomicznej. Będzie to też rok setnej rocznicy reformy przeprowadzonej przez Władysława Grabskiego, jak i wydania książki Janusza Korczaka „Bankructwo małego Dżeka”.
Czytaj także: Forum Akademicko-Gospodarcze ’23: klimat dla biznesu? Biznes dla klimatu>>>
Zbyt mało środków na badania w uczelniach
W kolejnej części Forum poświęconej polskim uczelniom, instytutom naukowo-badawczym i biznesowi dyskutowano o tym, co się udaje we współpracy wzajemnej tych środowisk oraz czemu należy poświęcić więcej uwagi i środków. Rozmawiano także o kryteriach prac naukowo-badawczych, skuteczności programów wdrożeniowych oraz o poziomie dydaktyki we współczesnym świecie.
Debatę prowadził prof. dr hab. n. med. Henryk Skarżyński, przewodniczący Rady Głównej Instytutów Badawczych, a uczestniczyli w niej dr Robert Dwiliński, prezes Fundacji PACTT, Wojciech Hann, przewodniczący Rady Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu, prof. dr hab. inż. Jerzy Lis, rektor Akademii Górniczo-Hutniczej i członek Komisji Rewizyjnej PFAG, Krzysztof Pietraszkiewicz, prezes Związku Banków Polskich i wiceprezes PFAG oraz przewodniczący Rady Uczelni PW, Cezary Rutka, prezes firmy Alnair i prof. dr hab. inż. Krzysztof Zaremba, rektor Politechniki Warszawskiej i przewodniczący Komisji ds. Kształcenia Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich.
Rozpoczynając debatę, prof. Henryk Skarżyński stwierdził, że jesteśmy krajem, który w dalszym ciągu jest na dorobku oraz jest państwem przyfrontowym, co odczuwamy coraz mocniej.
Choć w różnych obszarach dokonaliśmy wielkiego postępu, to w dalszym ciągu nie jesteśmy wymieniani, albo rzadko – jako liderzy innowacyjności. Większość polskich przedsiębiorstw to firmy małe i mikro, słabo skapitalizowane.
Uczestnicy mogli obejrzeć film prezentujący sukcesy i działalność instytutów badawczych w Polsce.
Jak stwierdził prof. Krzysztof Zaremba, pod względem finansowym uczelnie nie stoją zbyt dobrze i muszą oszczędzać na każdym możliwym polu. Szczególnie teraz, kiedy mamy kryzys finansowy, a koszty eksploatacji rosną.
Uzyskanie statusu uczelni badawczej oznaczało podniesienie subwencji o 10%, ale nadal w porównaniu do budżetów innych uczelni europejskich to bardzo mało.
Jak podał, niecałe 20% środków, jakie pozyskuje uczelnia na badania, pochodzi ze zleceń z biznesu i otoczenia gospodarczego. Ograniczeniem przy współpracy z przemysłem jest na przykład brak możliwości publikowania wyników. Od liczby publikacji i uzyskanych z niej punktów zależy ocena pracy podczas ewaluacji.
Dotyczy to zwłaszcza prac z dziedziny obronności, chociaż przynoszą one spore kwoty, ale z punktu widzenia ewaluacji są dla jednostki badawczej niekorzystne.
Duże firmy mają własne ośrodki badawczo-rozwojowe i wolą prace badawcze realizować w nich niż na uczelniach.
Prof. Krzysztof Zaremba zwrócił uwagę na brak stabilności i ciągle zmieniające się regulacje prawne. Nie wiadomo, jak będzie wyglądała ocena uczelni za kilka lat.
Czytaj także: 5. Forum Akademicko-Gospodarcze: nauka i biznes na rzecz bezpieczeństwa>>>
Jak inwestować w kapitał ludzki w Polsce?
Prof. Jerzy Lis stwierdził, że w przypadku AGH współpraca z biznesem i przemysłem jest organiczna. To wspólne studia, studia dualne i na zamówienie, studia podyplomowe. Wspomniał o programie doktoratów wdrożeniowych, który działa od 2017 r. Taki doktorat jest przedmiotem małego projektu badań i trwa on do czterech lat.
Jak podał, prawie 2700 takich doktoratów jest w tej chwili realizowanych i niektóre z nich są już bronione. Jak się okazuje 80% firm, które w tym uczestniczą, to firmy z sektora biznesowego niepublicznego.
Wojciech Hann poinformował o wspólnym projekcie AGH, SGH i Uniwersytetu Wrocławskiego, dotyczącym zorganizowania międzyuczelnianej Akademii Klimatu. Uznano, że wyzwania klimatyczne to też wyzwania cywilizacyjne, ale także naukowe i intelektualne. Jest to inicjatywa, w której spotykają się kompetencje zarówno inżynierskie, politechniczne, jak i kompetencje biznesowo-finansowe oraz humanistyczne, czy też związane z naukami ścisłymi.
Zwrócił uwagę, że uniwersytety i szkoły wyższe w Polsce, są i będą poddane globalizacji, czy sobie tego życzą, czy nie. Stwierdził też, że dzisiaj edukację na najwyższym światowym poziomie można uzyskać zdalnie, nawet nie wyjeżdżając z Polski.
Cezary Rutka przedstawił Dolnośląską Radę Przedsiębiorczości i Nauki. Jak powiedział, głównie mówimy o dużych firmach i przedsiębiorstwach, o wielkich odkryciach, natomiast w zasadzie nigdy nie mówimy o tym, jak nauka wsparła mikro, małe i średnie firmy.
Omówił także między innymi współpracę z Akademią Sztuk Pięknych i realizowanych wernisażach dla biznesu oraz forum dla studentów ASP, co miało też swoje przełożenie na przykład na wzory użytkowe.
Czytaj także: 5. Forum Akademicko-Gospodarcze: Polska outsiderem innowacyjności, czas to zmienić>>>
Wspomniał o pomyśle wolontariatu na rzecz przedsiębiorców, ponieważ jest wielu, którzy mają małe potrzeby, natomiast takie, których rozwiązanie może istotnie przyczynić się do ich rozwoju. Później ci przedsiębiorcy urosną i będą choćby źródłem ciekawych publikacji.
Robert Dwiliński mówił o Porozumieniu Akademickich Centrów Transferu Technologii. Porozumienie zrzesza po pięciu latach działalności ponad 80 centrów transferu technologii. Uczelnie posiadają po kilkadziesiąt aktywnych umów licencyjnych, z których czerpią przychody. Jest to bardzo dobre wskazanie na to, że warto w ten obszar inwestować.
Przychody z komercjalizacji są na poziomie kilku milionów rocznie lub kilkudziesięciu milionów w ciągu kilku lat. Jak stwierdził, trzeba się zastanowić przede wszystkim nad tym, jak zmienić strategię krajową, żeby całość łańcucha do innowacji globalnych prowadzić znacznie efektywniej.
Krzysztof Pietraszkiewicz, zaznaczył, że jest zwolennikiem współpracy uczelni z gospodarką i gospodarki z uczelniami. W kilkunastu dużych projektach, które udało się zrealizować, zawsze w każdym takim przedsięwzięciu byli przedstawiciele szkół wyższych.
Branża bankowa musiała pozyskiwać od uczelni przygotowaną kadrę i polskie uczelnie wywiązywały się z tej pracy bardzo dobrze. Te kadry zmodyfikowały wiele sektorów naszej gospodarki.
Podkreślił rolę Rad Uczelni i znaczenie udziału w nich osób z biznesu. Największe firmy muszą mieć poczucie pełnienia też pewnej misji i tego, że mają także dodatkowe obowiązki, jeśli chodzi o kontakty z uczelniami. Muszą być świadome tej odpowiedzialności.
Jest, jak stwierdził, zwolennikiem tego, by na wydziałach, czy w skali uczelni, w zależności od jej charakteru powstawały konwenty lub ośrodki stałej współpracy pomiędzy uczelnią a przedsiębiorstwami – zarówno tymi dużymi, jak i małymi.
Podkreślił też, że mamy prawo być dumni z tego, że ponad 90% osób w Polsce korzysta obecnie z usług bankowych, a kiedy zaczynaliśmy, było ich tylko 24%. Także z tego, że w trzydziestce najbardziej zaawansowanych technologicznie banków na świecie jest pięć z Polski. To zasługa absolwentów między innymi Politechniki Warszawskiej, Politechniki Poznańskiej, AGH oraz Uniwersytetów i Uniwersytetów Ekonomicznych.
Podsumowując debatę, prof. Henryk Skarżyński zwrócił uwagę, że z 280 instytutów, które były w 1992 r. i w których pracowało 65 tys. pracowników nauki w 2023 r. zostało tylko 86, ale zatrudniają one 45 tys. osób. To znaczy, że mogą się one utrzymać i znalazły swoje miejsce w obszarze nauki.
Prof. dr hab. inż. Teofil Jesionowski, rektor Politechniki Poznańskiej i przewodniczący Konferencji Rektorów Polskich Uczelni Technicznych, zamykając tegoroczne Forum przypomniał, że nasza gospodarka przeszła przez ostatnie 30 lat wspaniałą transformację. To jest inny świat zbudowany na innych fundamentach i innych realiach.
Małe i średnie przedsiębiorstwa stanowią przede wszystkim o PKB Polski. Duże firmy muszą być odpowiedzialne również za inwestycje dla nowych pokoleń w instytuty, w naukę i w uczelnie. Ważny jest nasz kapitał ludzki i możemy na tym polu konkurować z całym światem.
Czytaj także: 5. Forum Akademicko-Gospodarcze: Ekonomia umiaru>>>
