Znaj proporcjum, mocium panie!

Sesję rozpoczęła prezentacja Tomasza Rokity, reprezentującego firmę Diebold Nixdorf. Prelegent rozpoczął swe wystąpienie od przybliżenia przeszło stuletniej historii dwóch firm – Wincor Nixdorf oraz Diebold – które od tego roku funkcjonują jako jedno przedsiębiorstwo. Ciekawostką nie tylko dla miłośników klasycznych amerykańskich kryminałów może być fakt, iż w latach 40. ubiegłego stulecia na czele firmy Diebold stanął Eliot Ness – legendarny pogromca gangu Ala Capone. Dla bankowców jednak Diebold to przede wszystkim zaprezentowany w roku 1966, pierwszy na świecie funkcjonalny prototyp bankomatu. Niemałe doświadczenie w budowie tych urządzeń ma również drugi z partnerów – czyli firma Wincor Nixdorf. Dziś połączone firmy mają swe przedstawicielstwa w blisko 130 krajach, w tym również w Polsce, a bankomaty, wpłatomaty i inne urządzenia do obsługi obrotu gotówkowego są tylko jedną ze sfer działalności.

Aleksy Gruszczyk, Senior Relationship Manager w Visa Europe, omówił szczegółowo propozycje Visy dla sektora spółdzielczego. Na pierwszy plan wysuwają się oczywiście karty płatnicze; klienci lokalnych instytucji finansowych wciąż korzystają z plastikowego pieniądza zdecydowanie mniej chętnie aniżeli posiadacze kart w bankach komercyjnych. Ważnym produktem, który już niedługo stanie się codziennością polskiego rynku płatniczego, są aplikacje mobilne; Visa Europe już dziś dostarcza tego rodzaju narzędzia dla banków spółdzielczych należących do obu grup funkcjonujących w Polsce. Warto również wspomnieć o nowoczesnych rozwiązaniach wspierających sprawne i bezpieczne kupowanie w sieci, takich jak Visa Checkout; w obliczu rosnącego zainteresowania zakupami na odległość tego rodzaju aplikacje mogą okazać się dla banków elementem przewagi konkurencyjnej.

Już od kilku dni kancelarie komornicze mogą korzystać z tzw. elektronicznego zajęcia egzekucyjnego. O walorach tego rozwiązania mówiła Maja Markiewicz – dyrektor Linii Biznesowej Usługi Ognivo w Krajowej Izbie Rozliczeniowej S.A. Prelegentka przypomniała również o innej, aktywnej od niedawna funkcjonalności systemu Ognivo, czyli centralnej informacji o tzw. rachunkach uśpionych. Powrotem do tematyki technologii płatniczych była prezentacja systemu BLIK. Polski Standard Płatności cały czas rozwija to narzędzie, a zapłata BLIKIEM możliwa jest już nie tylko w dużych sieciówkach, ale również w mniejszych sklepach czy podczas zakupów internetowych. Aplikacja oferowana przez PSP umożliwia również wdrożenie płatności mobilnych w urzędach administracji publicznej. Trzecią część forum zakończyło wystąpienie Marcina Pabisia, dyrektora Biura Ubezpieczeń Majątkowych w firmie Concordia Ubezpieczenia, poświęcone produktom ubezpieczeniowym dedykowanym różnym ryzykom w zakresie cyberbezpieczeństwa.

– Wielokrotnie podkreślano, że w polskich regulacjach nie jest przestrzegana zasada proporcjonalności. Zgodnie z wcześniejszą obietnicą postanowiliśmy zmierzyć się z tym problemem – zadeklarował Jerzy Bańka, wiceprezes ZBP, otwierając kolejną sesję Forum Liderów Banków Spółdzielczych. Czy fredrowska zasada: „Znaj proporcjum, mocium panie” faktycznie nie znajduje zastosowania we współczesnych działaniach ustawodawcy i regulatora? O tym można się było przekonać, słuchając referatu dr. Lecha Kurklińskiego, dyrektora Ośrodka Badań i Analiz Systemu Finansowego ALTERUM. Na zlecenie Związku Banków Polskich ośrodek ALTERUM przygotował szczegółową analizę polskiego systemu prawnego i dokumentów wydawanych przez nadzór bankowy pod kątem zastosowania zasady proporcjonalności. Badania potwierdziły pesymistyczne przypuszczenia: „regulacyjne tsunami”, którego przyczyną była chęć oddziaływania na potężne instytucje finansowe w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej, bynajmniej nie ominęło polskiej bankowości lokalnej. Wprawdzie instytucje takie jak Europejski Nadzór Bankowy wielokrotnie wspominały o konieczności dostosowania regulacji do faktycznych potrzeb i możliwości poszczególnych rodzajów banków, jednak deklaracje te pozostają w znacznej mierze w sferze życzeń. Zdaniem prelegenta, pozytywnym wyłomem w dotychczasowej praktyce może się okazać powołanie systemu IPS.

Proporcjonalności polskiego prawa poświęcona była również ostatnia debata pierwszego dnia forum, moderowana przez Jerzego Bańkę, wiceprezesa ZBP. W roli panelistów wystąpili: Wioleta Ciulińska – członek zarządu Banku Spółdzielczego w Płońsku, Ewa Kamińska – wiceprezes zarządu Spółdzielczego Systemu Ochrony SGB, dr Lech Kurkliński oraz Wiesław Żółtkowski – wiceprzewodniczący Rady Nadzorczej Spółdzielni Systemu Ochrony Zrzeszenia BPS. Wnioski z debaty, podobnie jak z poprzedzającej prezentacji, nie nastrajają optymistycznie. – W praktyce zasada proporcjonalności nie istnieje – oceniła Ewa Kamińska. Problemem jest nie tylko postawa nadzoru, ale i przeświadczenie instytucji nadzorowanych o konieczności wdrażania dokumentów regulatora w najbardziej restrykcyjnej formie. – Stawiam śmiałą tezę, że ilość regulacji wewnętrznych, które banki wprowadzają u siebie nie ogranicza ryzyka w bankach, a nawet to ryzyko zwiększa – zauważyła wiceprezes Spółdzielczego Systemu Ochrony SGB. Przykładem mogą być olbrzymie ilości informacji zarządczej, otrzymywane przez prezesów banków; zamiast wyjaśniać pewne obszary funkcjonowania banku, dokumenty te dodatkowo zaciemniają sytuację. Wioleta Ciulińska zwróciła uwagę na inny problem, jakim jest konieczność wdrażania równocześnie kilku lub nawet kilkunastu regulacji. Problematyczne są zresztą nie tylko oczekiwania nadzoru, ale również wytyczne otrzymywane z banków zrzeszających. Dokumenty te nierzadko przekazywane są z opóźnieniem, do tego tworzone bywają również bez uwzględnienia specyfiki poszczególnych placówek. – Dziwny charakter mają relacje między nadzorem a bankami spółdzielczymi. Pomiędzy bankami komercyjnymi a nadzorem są z reguły relacje partnerskie, prowadzone są rozmowy. (…) Myślę, że brak kontaktu wynika trochę z niekompetencji po obu stronach. Pracownicy KNF nie chcą wchodzić w dyskusje merytoryczne, a pracownicy banków spółdzielczych boją się narazić, w konsekwencji nawet jak dostają absurdalne polecenia, starają się temu sprostać – tak Wiesław Żółtkowski scharakteryzował stosunki pomiędzy polskim regulatorem a sektorem spółdzielczym. Na zakończenie debaty wiceprezes ZBP podkreślił, że Związek już od dawna uwzględnia zasadę proporcjonalności w przygotowywanych dokumentach.

Wymownym podsumowaniem tej części obrad było wystąpienie Zbigniewa Liszewskiego, zastępcy dyrektora Departamentu Bankowości Spółdzielczej i Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych UKNF. Prelegent wyraził zaniepokojenie wnioskami z debaty odnoszącymi się do nieprawidłowości w relacjach na linii KNF-banki. – Jeżeli tak jest, to należy to zmienić, wyjaśnić i przedyskutować – podkreślił. Jednym z postulatów podniesionych przez przedstawiciela nadzoru była konieczność większego zaangażowania banków zrzeszających w obsługę placówek członkowskich. Taką rolę zrzeszenia mogą odegrać na przykład w szkoleniu pracowników, ale również w procesie implementacji nowych technologii. – Wydaje się, że mały bank spółdzielczy nie jest w stanie podołać wymogom nowoczesnych technologii, to można osiągnąć tylko poprzez pracę w grupie – zaznaczył Zbigniew Liszewski. Zwrócił on również uwagę na istotny problem, jakim jest malejąca liczba członków lokalnych banków. – W wielu placówkach nie przyjęto w ostatnim roku ani jednego nowego członka – wskazał reprezentant KNF. Podobnie jak uczestnicy debaty, również Zbigniew Liszewski postrzega spółdzielnie IPS jako szansę na rozwiązanie wielu bolączek trapiących polską bankowość spółdzielczą.

Pierwszy dzień obrad FLBS zakończyła uroczysta gala, podczas której wystąpili: Krzysztof Pietraszkiewicz – prezes Związku Banków Polskich, Tadeusz Kościński – podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju, Zdzisław Sokal – prezes zarządu Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, Krystyna Skowrońska – wiceszef sejmowej Komisji Finansów Publicznych oraz Adam Gawęda – wiceprzewodniczący senackiej Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności. Podczas uroczystości bankowcy i przedstawiciele administracji publicznej zostali wyróżnieni przez ZBP jubileuszowym Medalem Mikołaja Kopernika. Natomiast prezes Warszawskiego Instytutu Bankowości dr Marek Radzikowski ogłosił listę banków spółdzielczych, które dołączyły do grona partnerów realizowanej przez WIB inicjatywy edukacyjnej BAKCYL.

Karol Jerzy Mórawski