Zmiany w administracji budowlanej

Ustawa o organach administracji inwestycyjnej i nadzoru budowlanego

Projekt ustawy zakłada uporządkowanie struktury i sposobu funkcjonowania organów administracji inwestycyjnej i organów nadzoru budowlanego, które obecnie są odpowiedzialne za m.in. wydawanie pozwoleń na budowę czy interwencje w przypadku zidentyfikowania samowoli budowlanej.

Konsultowana obecnie ustawa nie zakłada wprowadzenia znaczących zmian w strukturach organów administracji inwestycyjnej – nadal swoje kompetencje zachowują starostwie oraz wojewodowie, natomiast funkcję organu odwoławczego od decyzji wojewody przejmie Minister Infrastruktury i Budownictwa.

Pomimo zapowiadanego wcześniej przekształcenia powiatowych inspektoratów nadzoru budowlanego, których było 377 w zaledwie 100 inspektoratów okręgowych, projekt ustawy zachowuje dotychczasową strukturę i właściwość miejscową organów nadzoru budowlanego – według Ministerstwa tak znaczącą reformę należy wprowadzać stopniowo, ponieważ musi ona zostać odpowiednio przygotowana. Projekt ustawy zakłada, że jednostką nadrzędną względem organów nadzoru budowlanego będzie Główny Inspektorat Nadzoru Budowlanego.

Ustawa o architektach, inżynierach budownictwa oraz urbanistach

Głównym celem konsultowanego obecnie projektu ustawy jest uporządkowanie statusu prawnego trzech najważniejszych zawodów odpowiedzialnych za procesy gospodarowania przestrzenią oraz realizację inwestycji – architektów, inżynierów budownictwa i urbanistów. Projekt przenosi do jednego aktu prawnego szereg przepisów związanych z wykonywaniem samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie, które obecnie znajdują się w prawie budowalnym, ustawie o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa oraz w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. W ustawie określone są m.in. kwestie dotyczące zasad uzyskiwania uprawnień budowlanych, organizacji i zadań samorządów zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa, praw i obowiązków członków tych samorządów oraz odpowiedzialności dyscyplinarnej. Dodatkowo projekt ustawy zakłada ponowne wprowadzenie regulacji dotyczących zawodu urbanisty.

Architekci i inżynierowie budownictwa

Zgodnie z projektem ustawy zmianie ulegnie procedura nadawania uprawnień budowlanych, w konsekwencji czego funkcjonować będą dwie oddzielne procedury.

Wśród architektów zakładane jest wprowadzenie uprawnień budowlanych pierwszego i drugiego stopnia. Aby móc uzyskać uprawnienia pierwszego stopnia, konieczne będzie spełnienie m.in. następujących warunków: ukończenia studiów pierwszego i drugiego stopnia w zakresie architektury, odbycia półrocznej praktyki przy sporządzaniu projektów budowlanych w zakresie projektów inwestycyjnych oraz opracowań projektowych dotyczących architektury wchodzących w skład projektu technicznego oraz złożenia z wynikiem pozytywnym egzaminu pisemnego obejmującego znajomość przepisów prawa dotyczących procesu inwestycyjno-budowlanego oraz umiejętności praktycznego zastosowania wiedzy technicznej. Natomiast uzyskanie uprawnień drugiego stopnia będzie wymagać posiadania uprawnień pierwszego stopnia w zawodzie architekta, odbycia półtorarocznej praktyki zawodowej przy sporządzaniu projektów budowlanych w zakresie projektów inwestycyjnych oraz opracowań projektowych dotyczących architektury, odbycia półrocznej praktyki zawodowej na budowie oraz zdania egzaminu ustnego. Uprawnienia drugiego stopnia mogą zostać rozszerzone o uprawnienia do kierowania robotami budowlanymi.

Zasady nadawania uprawnień w zawodzie inżyniera budownictwa zasadniczo pozostają bez zmian. Korekty dotyczą praktyki zawodowej oraz kwalifikacji możliwości przystąpienia do egzaminu. Praktyka zawodowa będzie musiała spełniać kryteria jakościowe określone w standardach praktyki zawodowej. Dodatkowo modernizacji ulega okres praktyki zawodowej dotyczącej uprawnień do projektowania bez ograniczeń i wynosi 1,5 roku praktyki projektowej oraz 0,5 roku praktyki na budowie (obecnie 1 rok praktyki projektowej i 1 rok praktyki na budowie). Możliwość przystąpienia do egzaminu będzie weryfikowana przez komisje kwalifikacyjne, która m. in. będzie analizowała suplement do dyplomu. Może to wprowadzić spore zamieszanie, gdyż nie będzie wiadomo czy z posiadanym wykształceniem jest sens rozpoczynać praktykę, czy nie zostanie ono odrzucone przez izbę. Zasady egzaminowania zostaną zachowane, tak jak do tej pory egzamin będzie się składał z części ustnej i pisemnej.

W ramach projektu ustawy o architektach, inżynierach budownictwa oraz urbanistach zaproponowano kilka zmian formalnych:

• do specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń cieplnych, gazowych, wentylacyjnych, wodociągowych i kanalizacyjnych dodano urządzenia i instalacje klimatyzacyjne,
• wprowadzono oddzielną specjalność kolejową w zakresie sterowania ruchem kolejowym,
• rozszerzenie katalogu samodzielnych funkcji w budownictwie o działalność polegającą na sporządzeniu opinii technicznych.

Zawód urbanisty

Konsultowana ustawa przywraca regulacje dotyczące zawodu urbanisty, jednak wprowadzane przepisy różnią się od tych, które obowiązywały do 2014 roku. Planowanie przestrzenne, raporty krajobrazowe, opiniowanie lub wykonywanie analiz urbanistycznych są to główne zadania planisty. Wraz z nową ustawą powraca wymóg posiadania uprawnień. Przystąpić do egzaminu będą mogły osoby, które posiadają tytuł magistra (lub równorzędny). Projekt ustawy nie wskazuje minimalnego doświadczenia zawodowego oraz nie definiuje wymagań co do kierunku ukończonych studiów. Projekt dodatkowo wprowadza obowiązek stałego podnoszenia kwalifikacji ( 40 godzin szkoleń specjalistycznych rocznie) oraz jego dokumentowania, aby umożliwić weryfikację rozwoju zawodowego urbanistów.

Urbaniści będą odpowiadać dyscyplinarnie za naruszenie zasad wykonywania zawodu. Postępowanie dyscyplinarne zostanie wszczęte w przypadku wykonania projektów niezgodnych z prawem, nie spełniania standardów wykonywania zawodu oraz nie przestrzegania zasad etyki.

Ponowne wprowadzenie regulacji dotyczących zawodu urbanisty spowodowane jest coraz większymi wyzwaniami pojawiającym się w obszarze zarządzania przestrzennego.

Konsultacje projektu ustawy o organach administracji inwestycyjnej i nadzoru budowlanego zakończyły się 15 września, zaś projektu ustawy o architektach, inżynierach budownictwa oraz urbanistach potrwają do 22 września 2017 r.