Z kart historii: 70 lat minęło…

Jan Sosna, red. Maria Weber-Malanowska
konsultacja prezes Zbigniew Wielgosz

Świadomość tego faktu przyświecała zespołowi Gospodarczego Banku Spółdzielczego w Barlinku, który za zgodą prezesa zarządu Zbigniewa Wielgosza, zlecił przygotowanie obszernej monografii. Dzięki uprzejmości kierownictwa GBS w Barlinku, uzyskaliśmy możliwość publikacji materiału, który odbiegając nieco od tego, co zwykliśmy prezentować na co dzień, dostarczy z pewnością wielu inspirujących informacji. To już trzeci – po monografiach Banku Spółdzielczego w Ostrowi Mazowieckiej i Nadsańskiego Banku Spółdzielczego, SANBanku, w Stalowej Woli – z cyklów publikacji. Być może zachęci to inne społeczności w bankach spółdzielczych do podjęcia trudu przygotowania podobnych opracowań, które z przyjemnością opublikujemy.

Nie byle jaki jubileusz W tym roku mija siedemdziesiąta rocznica działalności Gospodarczego Banku Spółdzielczego w Barlinku. Wystartował on 13 marca 1947 r. pod nazwą Bank Ludowy w Barlinku, był jedną z pierwszych spółdzielczych instytucji finansowych na zachodnich rubieżach powojennej Polski. Jego dzieje stanowią ważny element historii gospodarczej Zachodniego Pomorza, gospodarczej aktywności jego mieszkańców, odbudowy powojennych zniszczeń, także pobudzania gospodarki, w tym również rolnictwa. W swej historii działał pod różnymi nazwami, w ramach często zmienianych koncepcji gospodarczych, kierunków politycznych odbijających się na stanie państwa, a jednak – mimo wielu trudności – systematycznie rozwijał swoją bazę oraz powiększał teren działania. Był też dobrym przykładem dla sąsiednich banków spółdzielczych, które widząc jego rosnącą siłę, podjęły decyzję o połączeniu się z nim.

Gospodarczy Bank Spółdzielczy w Barlinku w ostatnim ćwierćwieczu zwielokrotnił sumę bilansową oraz fundusze własne, pozwalające na bezpieczne i szerokie prowadzenie działalności handlowej, a także wspieranie lokalnych inicjatyw społecznych, kulturalnych i sportowych.

Bank Ludowy Sp. z o.o.

Z akt znajdujących się w Sądzie Rejonowym w Gorzowie Wielkopolskim wynika, że Walne Zgromadzenie Organizacyjne Spółdzielni odbyło się 13 marca 1947 r. w lokalu Zarządu Miejskiego. Przewodniczył mu Alfred Fibilski, a sekretarzem był Wacław Grossman. Komitet Organizacyjny, w skład którego wchodziło 12 osób, uchwalił statut spółdzielni oraz wybrał Radę Nadzorczą. W jej skład weszli: Franciszek Piotrowski – burmistrz miasta, Władysław Grabowski – dyrektor tartaku (zakładów drzewnych), Kazimierz Nowak – sekretarz Zarządu Miejskiego, Bronisław Grynia – dyrektor Szkoły Powszechnej nr 1, nauczyciel matematyki, Grzegorz Matczyszyn – dyrektor Gimnazjum Handlowego, Zenon Noszczyński – wójt gminy Barlinek, Jerzy Bocian – dyrektor Szkoły TPD, nauczyciel języka rosyjskiego, Jan Broda – pracownik referatu rolnictwa Zarządu Miasta i Wacław Wilczyński – kupiec. Na posiedzeniu zebrała się ona dopiero po dwóch miesiącach – 14 maja 1947 r. Ukonstytuowała się wówczas i wybrała członków zarządu. Prezydium Rady obradowało w składzie: Władysław Grabowski – przewodniczący, Grzegorz Matczyszyn – zastępca przewodniczącego i Wacław Wilczyński – sekretarz. Do zarządu banku wybrano Wacława Kossakowskiego, Władysława Goździckiego i Alfreda Fibilskiego jako prezesa. Jeszcze tego samego dnia zarząd wysłał do Sądu Okręgowego Wydziału Rejestru Handlowego w Wałczu wniosek o rejestrację statutu i wpisanie do rejestru członków zarządu. 29 maja 1947 r. Związek Rewizyjny Spółdzielni Rzeczypospolitej Polskiej Okręg Szczeciński wystosował pismo akceptujące celowość oraz założenie Banku Ludowego oraz drugie pismo o zarejestrowaniu statutu i wpisaniu do rejestru handlowego nazwisk członków zarządu. Sąd Okręgowy w Wałczu Wydział Cywilny 26 czerwca 1947 r. wydał postanowienie, w którym czytamy: „do Rejestru spółdzielni Sądu Okręgowe­go w Wałczu pod nr 1. Rs. 81 wpisa­no dnia 26 czerwca 1947 roku statut Banku Ludowego, Spółdzielni z odpo­wiedzialnością ograniczoną w Berlin­ku„. (Pierwsza nazwa miasta brzmiała Berlinek, a w 1947 r. zmieniono ją na Barlinek).

I ten dzień uznaje się za ukoro­nowanie prac organizatorskich oraz oficjalną datę powstania obecnej instytucji. Jaki był ten rok począt­kowy? Chociaż spotkanie założycielskie odbyło się z udziałem 12 inicja­torów, to liczba członków na koniec 1947 r. wzrosła do 63 osób. Rada Nadzorcza odbyła w tym czasie 5 posiedzeń, na których stanowiono o sprawach żywotnych dla banku, a Komisja Rewizyjna badała stan kasy i zapisów w księgach, stwier­dzając ich zgodność. Zatwierdzono rachunek strat i zysków, podwyższo­no wpisowe ze 100 do 500 zł, przyję­to także regulamin dotyczący działal­ności Rady. Pierwszy rok zamknięto stratą w wysokości 18 081 zł, którą postanowiono pokryć z zysków w roku następnym.

Z protokołu nr 1 Walnego Zebrania z 20 maja 1948 r. wynika, iż według pro­jektu budżetu dochody miały wynosić 875 300 zł, a rozchody 384 250 zł. Nadwyżka brutto miała więc wynosić 491 050 zł, co przy kosztach prowa­dzenia działalności 487 400 zł pozo­stawiałoby czystą nadwyżkę w wyso­kości 3650 zł. Budżet ten przesłano ...