Wygrać z gotówką: Program Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego na lata 2014 – 2020

To już drugie takie opracowanie w historii polskiej bankowości. Poprzedni program obejmował lata 2011-2013. Dokument, opracowywany przez Koalicję wspólnie z Narodowym Bankiem Polskim, Związkiem Banków Polskich i Ministerstwem Finansów, miał stać się „mapą drogową” rozwoju rynku nowoczesnych płatności w Polsce. Tak się nie stało – projekt, wbrew pierwotnym założeniom nie został rozpatrzony przez Radę Ministrów i nie uzyskał statusu programu rządowego. Odpowiedzią na nowe wyzwania ma być nowy dokument, obejmujący swym zasięgiem okres siedmiu lat.

Program podzielono na trzy zasadnicze elementy. Podstawowe założenia, rodzaje działań podejmowanych w celu ich realizacji oraz podział kompetencji określa Dokument Strategiczny PROB. Plan Operacyjny – to mapa drogowa i harmonogram prowadzenia poszczególnych działań. Zalecenia dla władz publicznych, w tym kierunki zmian w obowiązującym prawie, wyznacza trzecia część pakietu – Rekomendacje dla Rządu.

W jaki sposób skutecznie zdetronizować – znanych nam doskonale z banknotów – papierowych królów?  W pierwszej kolejności należy stworzyć powszechny dostęp do technologii umożliwiających płatności elektroniczne i przekonać klientów do korzystania z nich. Zgodnie z zaleceniami PROB, należy dotrzeć z czytelną ofertą usług bankowych do różnych środowisk – wśród nich do młodzieży szkolnej (tu szczególna rola kont typu „Junior”) oraz seniorów, jako grupy najbardziej zagrożonej wykluczeniem bankowym. Istotnym elementem tego działania zgodnie z PROB jest upowszechnienie szerokopasmowego Internetu – poprzez zapewnienie stałych i bezpłatnych punktów dostępowych na obszarze całego kraju (domy kultury, urzędy, biblioteki.)

Kolejnym zadaniem jest zastępowanie obrotu gotówkowego nowoczesnymi formami płatności w operacjach na linii obywatel – urząd (państwowy lub samorządowy). W płatnościach urzędowych, takich jak podatki, opłaty lokalne czy wypłata świadczeń, gotówka wciąż stanowi preferowaną formę zapłaty. W przypadku wpłat należności publicznoprawnych należy wprowadzić regulacje, wymuszające uznanie obu form płatności – gotówkowej i elektronicznej – za równorzędne. Z kolei wypłaty wynagrodzeń, zasiłków czy dotacji przez organy administracji publicznej powinny być dokonywane wyłącznie w formie bezgotówkowej – przelewem na konto bankowe.

Ważnym elementem obrotu bezgotówkowego są akceptanci – czyli sklepy i usługodawcy. Zgodnie z PROB, należy w większym stopniu stymulować zainteresowanie akceptantów nowymi technologiami płatniczymi – zarówno poprzez uświadamianie w zakresie korzyści, jakie sklep odniesie z wprowadzenia obrotu elektronicznego, jak i wspieranie nowoczesnych, tanich i bezobsługowych technologii płatniczych (np. płatności mobilne). Jedną z metod wspierania rozwoju technologii płatności bezgotówkowych ma być również racjonalna regulacja poziomu opłaty interchange.

Istotne znaczenie dla rynku ma promocja usługi typu cash back, a także wdrażanie nowych generacji bankomatów, dysponujących poza standardową funkcją wypłaty gotówki szeregiem opcji dodatkowych (takich jak doładowanie telefonów komórkowych, biletów miesięcznych itp.).

Program Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego podkreśla szczególną rolę edukacji ekonomicznej – zarówno jeśli chodzi o korzystanie z nowych technologii płatniczych, jak i w zakresie kształtowania ogólnych nawyków związanych z oszczędzaniem i racjonalnym gospodarowaniem budżetem domowym. Zdaniem autorów PROB, brak ukształtowania odpowiednich postaw i niewystarczający poziom wyedukowania ekonomicznego społeczeństwa skutkować będzie niepowodzeniem we wdrażaniu najnowocześniejszych rozwiązań płatnościowych na polskim rynku.

Szczegółowe informacje na temat Programu Rozwoju Obrotu Bezgotówkowego w jednym z najbliższych numerów miesięcznika „Bank”.

Karol Jerzy Mórawski