Wydarzenia i Opinie | Kongres Obsługi Gotówki | Dostęp do gotówki to prawo polskich obywateli

Uczestnicy KOG podkreślali, iż przewartościowanie podejścia do fizycznego pieniądza dokonało się za sprawą dramatycznych doświadczeń minionych lat: pandemii COVID-19 i rosyjskiej agresji na Ukrainę. Zdarzenia te, jak zauważył wiceprezes ZBP, miały wpływ na umocnienie tradycyjnej formy płatności nawet w jurysdykcjach, gdzie odpowiadała ona za kilka procent obrotu. W obliczu zagrożenia gotówka działa jako stabilizator, zapewniając bezpieczeństwo nie tylko w wymiarze stricte gospodarczym, ale również społecznym i politycznym. Dlatego tak istotne jest zapewnienie niezakłóconej dostępności do niej i powszechnej jej akceptacji, wskazywał przedstawiciel banku centralnego.

Celom tym służy realizacja Narodowej Strategii Bezpieczeństwa Obrotu Gotówkowego, której zapoczątkowanie trzy lata temu, podczas Kongresu Obsługi Gotówki, ogłosił prezes NBP, prof. Adam Glapiński. Skuteczne zarządzanie gotówką, o czym nie omieszkał wspomnieć Paweł Szałamacha, wymaga współdziałania i odpowiedzialności wszystkich profesjonalnych uczestników rynku. Również wiceprezes ZBP nadmienił, iż opanowanie wzrostu zapotrzebowania na gotówkę, z jakim mieliśmy do czynienia zarówno po ogłoszeniu stanu zagrożenia epidemicznego w marcu 2020 r., jak i w pierwszych dniach rosyjskiej inwazji na Ukrainę, nie byłoby możliwe bez zaangażowania zarówno NBP, jak też banków, instytucji płatniczych i wszystkich podmiotów, które tworzą obrót gotówkowy w Polsce. Wspomniał, iż powszechny dostęp do gotówki zapewniają nie tylko oddziały bankowe i bankomaty, ale również placówki handlowe; 280 tys. z nich realizuje wypłaty typu cashback. – Dostęp do gotówki i operowanie nią stanowi prawo polskich obywateli – deklarował Włodzimierz Kiciński, apelując jednocześnie do twórców prawa, by regulacje odnoszące się do obrotu gotówkowego były jasne i zrozumiałe.

Czasy nowej normalności

„Nowa normalność” kojarzy nam się z konsekwencjami pandemii COVID-19, tymczasem sformułowanie to po raz pierwszy padło przeszło sto lat temu, po zakończeniu I wojny światowej – przypomniała w swym wystąpieniu Barbara Jaroszek, dyrektor Departamentu Emisyjno-Skarbcowego Narodowego Banku Polskiego. Wówczas, tak jak i obecnie, pod pojęciem nowej normalności rozumiano sytuację, w której społeczeństwo przyjmuje do świadomości nieuchronność przejścia od dotychczasowych reguł ku nowej rzeczywistości. – Nowa normalność to czas, kiedy wszystkie prognozy odnoszące się do historycznych danych przestają działać – dodała przedstawicielka banku centralnego.

Taka przemiana dokonała się w obrocie pieniężnym: tradycyjnie koncentrowano się na transakcyjnej funkcji gotówki, dziś szczególnego wymiaru nabiera funkcja przezornościowa, co przejawia się w podejściu zwykłych obywateli. Dominujące do niedawna podejście just in time, czyli pobieranie gotówki na bieżąco, w ilościach niezbędnych do dokonania aktualnych sprawunków, zwłaszcza w sytuacjach kryzysowych bywa wypierane przez just in case – co, jak wskazała Barbara Jaroszek, należy rozumieć jako stworzenie zapasu tradycyjnego pieniądza na nieprzewidziane okoliczności.

– Najważniejszym zadaniem w czasie nowej normalności jest zapewnienie dostępności gotówki – zauważyła Barbara Jaroszek, dodając, iż w paradygmat ten wpisują się działania podejmowane przez NBP, jak choćby wdrożenie standardu GS1, dzięki czemu udało się opanować hossę na wypłaty gotówki tuż po inwazji wojsk rosyjskich na Ukrainę. O tym, jak wielkie było to wyzwanie, świadczy fakt, iż dopiero w okresie poprzedzającym KOG obserwowaliśmy powrót do równowagi pomiędzy pobraniami środków płatniczych i ich odprowadzeniami do banku centralnego.

Tradycyjny pieniądz jest inkluzywny

Aprecjacja fizycznego pieniądza nie jest tylko polską specjalnością. Dr Joanna Kołodziej, zastępca dyrektora Departamentu Emisyjno-Skarbcowego NBP, podkreślała, iż gotówka pozostaje ważnym elementem krajobrazu płatniczego w wielu krajach, dla ...