Wydarzenia i Opinie | Klub Polska 2025+ | Państwo wiarygodne, czyli jakie?

Wiarygodność jest niewątpliwie nie tylko istotną wartością ekonomiczną, ale również kategorią regulatywną. Wpływa na formowanie się środowiska dla działalności gospodarczej. – A zatem, gdy wiarygodność ekonomiczna państwa się obniża, to znaczy, że środowisko ekonomiczne dla prowadzenia działalności gospodarczej pogarsza istotnie swoje parametry. Powoduje to wyższy poziom ryzyka oraz kosztów dla biznesu, a więc zmniejszenie efektywności prowadzonej działalności gospodarczej. W konsekwencji prowadzi do niższej produktywność oraz słabszego wykorzystywania zasobów własnych. Oznacza także wyższe koszty obsługi długu, nie tylko publicznego, ale każdego rodzaju długu, ponieważ niska wiarygodność państwa rzutuje pośrednio na wiarygodność wszystkich podmiotów gospodarczych – powiedział prof. Jerzy Hausner, otwierając dyskusję.

Przewodniczący Rady Programowej Open Eyes Economy Summit wskazał, że tworząc Indeks Wiarygodności Ekonomicznej Polski, badano, jak od 2014 r. zmieniało się siedem parametrów:

• Praworządność i bezpieczeństwo obrotu gospodarczego.
• Swoboda działalności gospodarczej.
• Wiarygodność finansów publicznych.
• Stabilność systemu finansowego i pieniądza.
• Ochrona i bezpieczeństwo pracy.
• Jakość usług publicznych i infrastruktury publicznej.
• Respektowanie zobowiązań międzynarodowych.

W ciągu dwóch pierwszych badanych lat odnotowywano wzrost indeksu. Natomiast od 2016 r. zaczął się dość szybki spadek, a okres 2019-2021 został ujęty jako pewna całość, ponieważ w przekonaniu autorów badania, stał się odrębną fazą rozwoju polskiej gospodarki. Można go nazwać czasem dramatycznego obniżenia wiarygodności ekonomicznej naszego państwa.

Dlaczego to jest takie ważne?

– Gospodarka rynkowa bazuje na wiarygodności państwa. Jej osłabienie powoduje drastyczne zmniejszenie się odporności na różnego rodzaju szoki. I taką sytuację obserwowaliśmy właśnie w okresie 2019-2021. Z jednej strony gospodarka gorzej reagowała na szoki, a z drugiej sposób reagowania ze strony państwa w istocie rzeczy oznaczał dalsze obniżenie wiarygodności ekonomicznej Polski. Zaczynała tworzyć się samonakręcająca się spirala – wyjaśniał prof. Jerzy Hausner.

Jego zdaniem, niska wiarygodność ekonomiczna państwa osłabia długookresową i produktywnościową orientację przedsiębiorstw. Sprzyja zaś orientacji krótkookresowej, spekulacyjnej, transakcyjnej. Co w naszym przypadku bardzo wyraźnie przekłada się na lukę inwestycyjną. – Jednym z najpoważniejszych strukturalnych problemów polskiej gospodarki, od dawna nieprzezwyciężonym, a w tej chwili będącym poważnym obciążeniem, jest bardzo niski poziom inwestycji przedsiębiorstw. A to one są podstawą utrzymania wzrostu gospodarczego w dłuższym okresie. Wiarygodność ekonomiczna jest oparta na porządku instytucjonalnym, normatywności, przestrzeganiu reguł, przewidywalności. W tym sensie wiarygodność państwa jest dobrem publicznym. A jeśli dobro publiczne nie jest respektowane, oznacza to dalsze obniżenie parametrów ekonomicznych. Efektem tego jest uporczywość inflacji, niska skuteczność działań antyinflacyjnych, w szczególności polityki pieniężnej. Do przezwyciężenia problemów, które nas w tej chwili trapią, potrzeba spójnych działań w trzech płaszczyznach: makroekonomicznej, strukturalnej i instytucjonalnej. Niestety nie widzę tego rodzaju działań – zakończył swoje wystąpienie prof. Jerzy Hausner.

Okiem socjologia

W czasie klubowego spotkania prof. Krzysztof Jasiecki, socjolog z Uniwersytetu Warszawskiego, usiłował znaleźć odpowiedź na pytanie, co daje ten raport? Oczywiście poza tym, że jest wprowadzeniem do debaty publicznej dokumentu, który dostarcza języka, zagadnień i analitycznych wskaźników, które są bardzo potrzebne w sytuacji demagogii, czy dyskursu publicznego odwołującego się do innych rzeczy. – Nie możemy zapominać, że toczy się już kampania wyborcza, choć formalnie nie zostało to ogłoszone. I w tym sensie jest to przewodnik dla polityków, wskazujący, jakimi kwestiami warto się zająć i o czym mówić, a także jak to przełożyć na inny język, może niekoniecznie techniczno-ekonomiczny, ale pokazujący obywatelom znaczenie tej problematyki. Zwłaszcza że raport zawiera rekomendacje, pokazuje możliwe działania, nawiązuje na różne sposoby do innych projektów. W związku z tym jest niewątpliwie elementem pewnej większej całości potrzebnej w debacie publicznej. ...