Wiceprezes ZBP o Forum Usług Płatniczych
Karol Mórawski: W jakim kierunku zmierzać będzie rynek płatności cyfrowych? Game changerem było upowszechnienie aplikacji mobilnych, jak dalej będzie rozwijać się ten najbardziej przyszłościowy segment?
Agnieszka Wachnicka: W dzisiejszym, dynamicznie zmieniającym się świecie, przy postępującej cyfryzacji procesów gospodarczych i usług publicznych, czego przejawem jest rosnące znaczenie obrotu bezgotówkowego, usługi płatnicze odgrywają kluczową rolę w codziennym życiu każdego z nas.
To one umożliwiają dokonywanie płatności, zarządzanie finansami i korzystanie z różnorodnych produktów bankowych w sposób wygodny, bezpieczny i szybki. Według danych, opublikowanych w najnowszym raporcie Netbank, na koniec II kwartału 2023 r. już 22,5 mln klientów aktywnie korzystało z bankowości internetowej, a ponad 20,5 mln również z bankowości mobilnej.
W tej grupie ponad 14 mln użytkowników korzysta wyłącznie z bankowości mobilnej, nie logując się do bankowości elektronicznej. W porównaniu z II kwartałem 2022 roku liczba użytkowników mobile only wzrosła o blisko 20%.
Dynamiczny rozwój mobilnych aplikacji bankowych, którego jesteśmy świadkami, jest wspomagany olbrzymim postępem, jaki dokonał się na przestrzeni ostatnich lat w obszarze sztucznej inteligencji.
Uczące się algorytmy wspomagają nie tylko procesy operacyjne w bankach, ale pomagają także komunikować się z klientami (chatboty, voiceboty), wykonują proste operacje (np. polecenia przelewu), są w stanie proponować klientom rozwiązania dopasowane do ich preferencji i możliwości, a także – co niezwykle istotne – stanowią jedno z kluczowych narzędzi w przeciwdziałania oszustwom i wyłudzeniom.
Skoro wspomniała Pani Prezes o bezpieczeństwie, jakie działania należy podjąć, by zapewnić jak najpełniejszą ochronę uczestników obrotu bezgotówkowego?
Rozwój cyfrowych technologii płatności nie jest wolny od wyzwań, na pierwszy plan wysuwają się rzecz jasna te związane z bezpieczeństwem. Kiedy usługi finansowe przeniosły się do świata wirtualnego, za nimi podążyła przestępczość, która – podobnie jak cała gospodarka – nieustannie się rozwija, stając się coraz bardziej zaawansowaną technologicznie i coraz lepiej zorganizowaną.
Zapewnienie bezpieczeństwa usług płatniczych i skuteczne przeciwdziałanie cyberprzestępczości w takich uwarunkowaniach wymaga nieustannej, intensywnej pracy zarówno w obszarze operacyjnym, jak też edukacyjnym.
Z analizy przypadków oszustw w transakcjach płatniczych wynika jednoznacznie, iż to człowiek – użytkownik bankowości jest najsłabszym ogniwem, podatnym na manipulacje i fałszywe informacje.
Dla zapewnienia efektywności tych działań edukacja i publiczne informowanie o nowych kategoriach fraudów powinno być wspomagane innymi narzędziami, wśród których na uwagę zasługuje analiza behawioralna z wykorzystaniem danych biometrycznych.
Na ile zatem otoczenie regulacyjne odpowiada aktualnym wyzwaniom rynku płatniczego, również tym z obszaru cyberbezpieczeństwa, i jakich zmian prawnych możemy spodziewać się w kolejnych miesiącach?
Bezpieczeństwo to również regulacje. Trudno sobie wyobrazić rozwój rynku usług płatniczych bez odpowiednich regulacji, choć praktyka pokazuje, że przepisy prawa na ogół pozostają kilka kroków w tyle za rozwojem usług płatniczych, w szczególności w dobie gwałtownego boomu technologicznego.
Regulacje prawne są niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa i pewności prawnej rynku płatniczego, w tym również obrotu transgranicznego, równocześnie jednak powinny być one adekwatne do aktualnych wyzwań, w odpowiedni sposób wyważając interesy wszystkich uczestników obrotu płatniczego.
W przeciwnym razie dochodzi do naruszenia równowagi, powstania asymetrii regulacyjnej i arbitrażu regulacyjnego, co z kolei prowadzi do pokusy nadużycia.
Przed nami dyskusja nad tzw. Pakietem płatnościowym, który w założeniach miałby się stać swoistą konstytucją dla rynku płatności unijnych. Liczymy, że będzie to głęboka, merytoryczna debata, która pozwoli wypracować regulacje zapewniające wyważony rozwój bezpiecznego rynku cyfrowych płatności.
