Wczasy pod gruszą: jakie warunki musi spełnić pracownik, aby otrzymać dofinansowanie do wakacji?

Kwestię wypłaty dofinansowania do wypoczynku pracownika, zwanego popularnie „wczasami pod gruszą”, reguluje ustawa z dnia  4 czerwca 1998 roku o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2017 r., poz. 2191 ze zm.) oraz ogólny zapis Kodeksu pracy, który nakłada na pracodawcę obowiązek zaspokajania bytowych, socjalnych i kulturalnych potrzeb swoich pracowników (art. 16 k.p.).

Podstawowym warunkiem otrzymania dofinansowania przez pracownika jest funkcjonowanie w jego zakładzie pracy Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. ZSFŚ musi obowiązkowo otworzyć pracodawca zatrudniający minimum 50 pracowników w przeliczeniu na pełen etat, a firma zatrudniająca co najmniej 20 i mniej niż 50 pracowników tworzy Fundusz na wniosek zakładowej organizacji związkowej. Obligatoryjnie, bez względu na liczbę pracowników, ZFSŚ muszą zakładać jednostki budżetowe i samorządowe.

Jakie kryterium przyznawania dofinansowania?

Pracodawca, który decyduje się na przyznanie świadczenia z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, rozporządzając środkami powinien kierować się sytuacją życiową pracowników, a także ich sytuacją rodzinną i materialną. Wyłącza to dowolność w rozporządzaniu środkami ZFŚS przez pracodawcę, jak również stanowi o wysokości przyznanego dofinansowania.

Kryterium dofinansowania stanowi więc kryterium socjalne, czyli wysokość dochodów pracownika oraz jego rodziny. Jednocześnie niedozwolone jest uzależnianie dofinansowania do wczasów czy jego wysokości od kwalifikacji, stanowiska pracownika, czy stażu pracy. Potwierdził to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 sierpnia 2005 r. (sygn. akt I PK 12/05), w którym wskazano, że wydatkowanie środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych z zastosowaniem kryterium stażu pracy, bez uwzględnienia kryterium socjalnego i sprzecznie z zakładowym regulaminem świadczeń socjalnych, jest niezgodne z przepisami ustawy o ZFŚS.

– Należy zauważyć, że zaspokojenie potrzeb socjalnych pracowników, choć spoczywa na pracodawcy, jest ograniczone stosownie do jego możliwości i warunków. Zaspokojenie potrzeb socjalnych pracowników zgodnie z Kodeksem pracy każdorazowo następuje w miarę posiadanych przez pracodawcę środków – podkreśla mecenas Marta Kowalczyk, specjalista ds. prawa pracy.

Kiedy pracownik otrzyma pieniądze?

Szczegółowe zasady dotyczące wypłat świadczeń socjalnych, w tym dofinansowania z ZFŚS, powinny zostać określane w zakładowym regulaminie, który określa m. in. za jaki okres urlopu wypoczynkowego należy się dofinansowanie, termin wypłaty „wczasów pod gruszą” oraz czy konieczne jest przedstawienie przez pracownika dowodów na poniesione koszty związane z urlopem.

– Zasadniczo wypłata świadczenia urlopowego winna nastąpić nie później niż w ostatnim dniu poprzedzającym rozpoczęcie urlopu. Może ona nastąpić również po wykorzystanym przez pracownika urlopie, w szczególności, gdy pracodawca uzależnia jego wypłatę od przedstawienia przez pracownika dodatkowych dokumentów (np. faktur) związanych z kosztami, jakie pracownik poniósł w związku z urlopem wypoczynkowym – tłumaczy mecenas Marta Kowalczyk.

Wczasy pod gruszą przysługują zazwyczaj za okres 14 dni kalendarzowych, pokrywających się z urlopem wypoczynkowym pracownika. – Dofinansowanie do wypoczynku pracownika, potocznie nazywane „wczasy pod gruszą” dotyczą ściśle osoby pracownika. Członkowie rodziny pracownika mogą natomiast korzystać z innych świadczeń socjalnych takich jak np. dofinansowanie do wypoczynku letniego i zimowego dla dzieci pracownika – dodaje mecenas Marta Kowalczyk.

Ponadto wczasy pod gruszą są zwolnione ze składek na ZUS, a z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) do kwoty 380 zł rocznie.