W pandemicznym 2020 roku w Polsce wzrosło ubóstwo skrajne

„W 2020 r. odnotowano wzrost odsetka osób skrajnie ubogich z ok. 4% osób w 2019 r. do ok. 5% przy wyraźnym spadku poziomu wydatków gospodarstw domowych” – podał GUS.

Pogorszenie się sytuacji materialnej części gospodarstw domowych i wzrost ubóstwa skrajnego w Polsce wiąże się z wprowadzeniem od marca 2020 r. zamrożenia części gospodarki i ograniczeń w kontaktach społecznych, w odpowiedzi na pojawienie się w Polsce koronawirusa i rozwój pandemii COVID-19.

„Wyższy niż w 2019 r. poziom ubóstwa skrajnego dotyczył większości branych pod uwagę grup ludności, przy czym poziom i tempo zmian były zróżnicowane. Nie wpłynęło to jednak na zmianę obrazu społecznego zróżnicowania zasięgu ubóstwa skrajnego w Polsce” – czytamy w komunikacie.

Efekt pandemii i lockdownu

Wartość wskaźnika zasięgu ubóstwa relatywnego spadła do ok. 12% (o ok. 1 pkt proc.), a wskaźnika ubóstwa ustawowego pozostała na poziomie ok. 9%, podał Urząd.

„Zarówno w przypadku wzrostu ubóstwa skrajnego, jak i spadku spożycia w sektorze gospodarstw domowych, najgorszą sytuację odnotowano w II kwartale, co wiąże się z wprowadzeniem od marca 2020 r. zamrożenia znacznej części gospodarki i ograniczeń w kontaktach społecznych w reakcji na pojawienie się w Polsce koronawirusa i rozwój pandemii COVID-19” – czytamy dalej.

GUS podał, że z porównania danych dotyczących zasięgu ubóstwa ekonomicznego w Polsce w latach 2008-2020 wynika, że w przypadku wszystkich trzech branych pod uwagę rodzajów ubóstwa, wartość stóp ubóstwa w roku 2020 była niższa niż w 2008 r.

Według GUS, zasięg ubóstwa skrajnego w 2008 r. wyniósł niecałe 6% i na takim poziomie utrzymywał się do 2010 roku. Przez kolejne 5 lat (2011-2015) stopa ubóstwa skrajnego wynosiła ok. 7%. W roku 2016 stopa ubóstwa skrajnego spadła i w latach 2016-2020 pozostawała na poziomie ok. 4-5%.

Zasięg ubóstwa relatywnego zmniejszył się z niecałych 18% osób w 2008 r. do ok. 12% w 2020 r. Wartość stopy ubóstwa ustawowego w 2008 r. wynosiła niecałe 11%. W latach 2009-2012 zasięg ubóstwa ustawowego wynosił ok. 7-8%. Przez kolejne 4 lata (2013-2016) stopa ubóstwa ustawowego utrzymywała się na poziomie 12-13%, a następnie spadła do poziomu ok. 9% w latach 2019 i 2020, podał GUS.

„Do najbardziej zagrożonych ubóstwem należały osoby w gospodarstwach utrzymujących się ze świadczeń społecznych (poza emeryturami) oraz z rolnictwa a także rodziny wielodzietne oraz gospodarstwa z osobami dotkniętymi niepełnosprawnością. Czynnikiem zwiększającym ryzyko ubóstwa skrajnego był brak lub niski poziom wykształcenia” – podkreślił GUS.

Stopa ubóstwa skrajnego wśród dzieci i młodzieży

Stopa ubóstwa skrajnego wśród dzieci i młodzieży do 18. roku życia wyniosła w ub.r. ok. 6%, podał GUS.

„Ubóstwem skrajnym dotknięte były przede wszystkim gospodarstwa domowe osób mających niski poziom wykształcenia. Stopa ubóstwa wśród gospodarstw, których głowa posiadała wykształcenie co najwyżej gimnazjalne była ponad dwukrotnie wyższa niż przeciętnie i wyniosła ok. 12%. Wyższy od przeciętnej był również odsetek ubogich w przypadku gospodarstw osób z wykształceniem zasadniczym zawodowym (ok. 8% osób). Do grupy gospodarstw domowych o relatywnie wysokiej stopie ubóstwa skrajnego należały także gospodarstwa posiadające w swoim składzie osoby z orzeczeniem o niepełnosprawności. Stopa ubóstwa skrajnego w gospodarstwach domowych z co najmniej jedną osobą uznaną za niepełnosprawną wyniosła 7,5%” – czytamy w komunikacie.

Stopa ubóstwa skrajnego – odsetek osób w gospodarstwach domowych, w których poziom wydatków (obejmujących również wartość artykułów otrzymywanych bezpłatnie oraz wartość spożycia naturalnego) był niższy niż granica ubóstwa skrajnego (minimum egzystencji) wyznaczająca poziom zaspokojenia potrzeb, poniżej którego następuje biologiczne zagrożenie życia oraz rozwoju psychofizycznego człowieka.

Stopa ubóstwa relatywnego – odsetek osób w gospodarstwach domowych, w których poziom wydatków (obejmujących również wartość artykułów otrzymywanych bezpłatnie oraz wartość spożycia naturalnego) był niższy niż granica ubóstwa relatywnego przyjęta na poziomie 50% średnich miesięcznych wydatków ustalonych na poziomie wszystkich gospodarstw domowych z uwzględnieniem tzw. oryginalnej skali ekwiwalentności OECD.

Stopa ubóstwa ustawowego – odsetek osób w gospodarstwach domowych, w których poziom wydatków (obejmujących również wartość artykułów otrzymywanych bezpłatnie oraz wartość spożycia naturalnego) był niższy niż tzw. ustawowa granica ubóstwa, tj. kwota która zgodnie z obowiązującą ustawą o pomocy społecznej uprawnia do ubiegania się o przyznanie świadczenia pieniężnego z systemu pomocy społecznej, podał GUS.