W 2026 r. rozpocznie działalność 7-osobowa Rada Fiskalna, będzie opiniować zawieszenie reguły wydatkowej
Przygotowany przez resort finansów projekt ustawy o Radzie Fiskalnej trafił do konsultacji.
W ocenie skutków regulacji (OSR) poinformowano, że celem działalności Rady będzie realizowanie zadań określonych dyrektywą Rady 2011/85/UE z dnia 8 listopada 2011 r. w sprawie wymogów dla ram budżetowych państw członkowskich, w szczególności przez:
ocenę prognoz makroekonomicznych, wykorzystywanych na potrzeby ustawy budżetowej oraz średniookresowych planów budżetowo-strukturalnych;
opiniowanie zgodności ustawy budżetowej z krajowymi i unijnymi regułami fiskalnymi;
ocenę spójności i efektywności krajowych ram budżetowych.
Czytaj także: Minister finansów zdradza szczegóły dotyczące Rady Fiskalnej
Rada Fiskalna – kto będzie w jej składzie?
Jak podano w OSR, skład Rady Fiskalnej będzie liczył 7 osób. Na jej czele stać ma Przewodniczący, mający jednego zastępcę.
Po jednym członku Rady będą wyznaczać:
Prezydent RP,
kolegium NIK,
sejmowa komisja właściwa do spraw budżetu,
przedstawiciele organizacji związkowych,
przedstawiciele organizacji pracodawców,
przedstawiciele organizacji jednostek samorządu terytorialnego.
„Członkiem Rady będzie mogła zostać osoba spełniająca kryteria niezależności i kompetencji wynikających z wykształcenia oraz doświadczenia w zakresie finansów publicznych, makroekonomii lub zarządzania finansami jednostek sektora finansów publicznych. Zapleczem analitycznym oraz administracyjnym Rady będzie biuro liczące do 15 osób” – poinformowano w OSR na stronie RCL.
Dodano, że Rada ma rozpocząć działalność w 2026 r., przy czym do tego czasu zostanie zorganizowanie Biuro Rady. Zatrudnienie pracowników oraz podjęcie innych czynności niezbędnych do rozpoczęcia działalności przez Biuro Rady będzie stanowiło zadanie powołanego Pełnomocnika do spraw organizacji Biura Rady Fiskalnej.
Zaznaczono, że źródłem finansowania Rady Fiskalnej będą środki przekazane z budżetu państwa. W ciągu 10 lat maja one wynieść łącznie 86,4 mln zł.
Czytaj także: Budżet państwa i dług publiczny, oficjalne dane o wykonaniu za rok ubiegły
Zmiany dotyczące klauzuli wyjścia i powrotu SRW
W projekcie zaproponowano zmiany dotyczące klauzuli wyjścia i powrotu SRW. W określonych przypadkach Minister Finansów będzie mógł wystąpić do Rady Fiskalnej z wnioskiem o wydanie opinii dotyczącej zasadności zastosowania do projektu ustawy budżetowej klauzuli wyjścia (zawieszenie stosowania SRW).
„Zgodnie z opinią Rady Fiskalnej będzie możliwe zastosowanie klauzuli wyjścia/powrotu. Oznacza to, że w takich sytuacjach projekt budżetu państwa będzie mógł być opracowany albo zgodnie z parametrami określonymi przez ustawę o finansach publicznych albo parametrami zawartymi w opinii Rady Fiskalnej” – wyjaśniono w OSR.
Dodano, że wprowadzone rozwiązanie pozwoli na szybsze i ekonomicznie uzasadnione reagowanie w sytuacjach kryzysowych.
Projektowana ustawa zakłada też wprowadzenie możliwości – po zasięgnięciu opinii Rady Fiskalnej – przekroczenia limitu wydatków w przypadku wystąpienia zdarzeń nadzwyczajnych, będących poza kontrolą rządu, powodujących znaczące skutki gospodarcze, ekonomiczne lub społeczne.
Wskazano również, że w wyjątkowych sytuacjach będzie możliwe przekroczenie limitu wydatków SRW wynikającego z formuły określonej w art. 112aa ust. 3 ustawy o finansach publicznych.
„Rozwiązanie to pozwoli na sprawniejsze działanie w sytuacjach kryzysowych i przeciwdziałanie negatywnym konsekwencjom tych zdarzeń na stabilność makroekonomiczną. Rozwiązanie to będzie mogło być stosowane pod warunkiem, że nie zagrozi to celowi stabilności finansów publicznych” – podkreślono.
W OSR zaznaczono, że w sprawozdaniu z wykonania ustawy budżetowej będzie zamieszczana informacja nt. przyczyn i skali tego przekroczenia.
„Skutkiem wprowadzonych zmian w SRW będzie efektywniejsze zarządzanie finansami publicznymi oraz zwiększenie nadzoru nad finansami jednostek sektora finansów publicznych. Zmiany spowodują lepsze dostosowanie polskich ram fiskalnych w sytuacjach nadzwyczajnych, pozostających poza kontrolą rządu” – podano w OSR.
Od 2026 zmieni się harmonogram procesu tworzenia budżetu
Po powołaniu Rady Fiskalnej, od 2026 roku, zmieni się harmonogram procesu tworzenia budżetu – podano w uzasadnieniu projektu tworzącego Radę Fiskalną.
„Ze względu na wprowadzone rozwiązania, koniecznym będzie dostosowanie procesu budżetowego do nowych realiów. Nowy proces budżetowy zacząłby obowiązywać w pełni od roku 2026″ – napisano.
Poniżej harmonogram tworzenia budżetu według nowych realiów:
– do 30 kwietnia przyjęcie Średniookresowego Planu Budżetowo-Strukturalnego/Rocznego Raportu z Realizacji Planu Średniookresowego wraz z założeniami makroekonomicznymi dla potrzeb planowania budżetowego w średnim okresie.
– do 14 maja przekazanie przez Radę Fiskalną opinii dotyczących rocznych i wieloletnich prognoz makroekonomicznych (odpowiedź MF na ewentualne zalecenia Rady do 14 lipca).
– do 20 maja przekazanie przez Radę Dialogu Społecznego propozycji dotyczącej poziomu płacy minimalnej, wynagrodzeń oraz poziomu emerytur i rent.
– do 31 sierpnia przekazanie projektu ustawy budżetowej do opiniowania przez Radę Fiskalna i Radę Dialogu Społecznego.
– do 25 września przekazanie przez radę Dialogu Społecznego opinii dotyczącej projektu ustawy budżetowej.
– do 14 września Rada Fiskalna przekazuje opinię dotyczącą projektu ustawy budżetowej (ewentualna odpowiedź MF na zalecenia Rady do 14 listopada).
