Najnowsze wydanie miesięcznika BANK dostępne w sklepach i online Sprawdź szczegóły i zapisz się na prenumeratę roczną -20% 
Z dr. Michałem Nowakowskim nowym prezesem zarządu Polskiej Organizacji Niebankowych Instytucji Płatności (PONIP) rozmawiamy o rozwoju usług płatniczych w Polsce oraz o zadaniach jakie stoją przed nowym prezesem tej organizacji.
Dane już dzisiaj stanowią ważny element działalności biznesowej, nawet jeżeli nie wykorzystujemy takich metod i podejść jak uczenie maszynowe czy głębokie. Decyzje, które podejmujemy na co dzień opierają się na danych, które w taki lub inny sposób opisują rzeczywistość lub postrzeganie rzeczywistości przez konkretny podmiot, który dane wygenerował. To, jakie dane, i w jakiej ilości są dostępne (warto zwrócić uwagę na ostatni dokument EDPS w sprawie „błędów” w rozumieniu uczenia maszynowego) dla przetwarzającego ‒ będzie przekładało się na rezultaty procesu ich analizy czy wykorzystania do konkretnych czynności, np. podjęcia decyzji. O sektorze finansowym często mówi się w kontekście danetyzacji, czyli monetyzacji danych, w których posiadaniu instytucje finansowe się znajdują. Coraz częściej także w kontekście rozwijającej się koncepcji platformizacji oraz finansów „wbudowanych” (embedded finance), pisze Michał Nowakowski, prezes Zarządu PONIP.
Rada Nadzorcza Polskiej Organizacji Niebankowych Instytucji Płatniczych (PONIP) powołała na stanowisko prezesa Zarządu dr. Michała Nowakowskiego, który zastąpi z dniem 16 września 2022 r. dotychczasowego prezesa – Andrzeja Ponińskiego, stojącego na czele organizacji przez prawie 10 lat, poinformowała Organizacja.
Szeroko rozumiana sztuczna inteligencja, a więc w praktyce głównie uczenie maszynowe i głębokie, ale także mniej zaawansowane metody statystyczne coraz częściej dotykają sfery naszej prywatności i wpływają na to, jak funkcjonujemy w Internecie i społeczeństwie. Czasem mamy tego świadomość, czasem nie, ale jest to niewątpliwie fakt, a sprawy takie jak Cambridge Analytica są tego dobitnym przykładem (zresztą nie jedynym), pisze Michał Nowakowski.
Banki funkcjonują z nami od lat i to niezależnie od tego, czy myślimy o bankach państwowych, czy prywatnych. Od zawsze miały one pewną – społeczną – rolę i odpowiedzialność za nasze pieniądze. Banki są gwarantem stabilności gospodarczej i jednym z najważniejszych, jeżeli nie najważniejszym, elementem składowym systemów finansowych i gospodarczych. Banki objęte są specjalnymi gwarancjami państwa, m.in. w zakresie ochrony depozytów czy planów tzw. naprawy i resolution. Od lat karty wydawane przez banki, choć już nie tylko, stanowią praktycznie jedyny instrument do dokonywania płatności za usługi dla sporej części społeczeństwa. Banki przyjmują depozyty, udzielają kredytów i dostarczają możliwość inwestowania w instrumenty finansowe. Praktycznie każdy ma przynajmniej jeden rachunek i jedną kartę płatniczą. I w zasadzie niewiele więcej, pisze Michał Nowakowski.
Banki i inne instytucje finansowe śpią na danych. Taka obiegowa opinia krąży od lat nie tylko w sektorze finansowym, ale także poza nim, rozgrzewając wyobraźnie tych, którzy mogą z nich zrobić użytek tworząc lepsze (także kosztowo) produkty i usługi, które lepiej będą odpowiadać potrzebom klientów. Towarzyszy temu rozwój, choć jeszcze niezbyt dynamiczny, prawa i regulacji, które z jednej strony mają pozwolić na bardziej elastyczne przetwarzanie danych, a z drugiej zabezpieczyć ich „właścicieli” przed niewłaściwym wykorzystaniem, w tym manipulacją. Uczenie maszynowe i głębokie, a także mniej wyrafinowane metody z pogranicza tzw. sztucznej inteligencji i statystyki dodają tylko pikanterii, powodując, że coraz częściej instytucje finansowe szukają rozwiązań, które pozwolą odejść od wyłącznie gromadzenia danych ‒ na rzecz ich efektywnego zaprzęgnięcia do realizacji biznesowych celów, pisze Michał Nowakowski.
Nasz świat zmienia się bardzo dynamicznie i co do tego nie mamy chyba wątpliwości. Czasem są to zmiany na dobre, a czasem ich nieoczekiwane pojawienie się w rzeczywistości może być dla nas niekoniecznie pozytywnym zaskoczeniem. Nawet jednak z tych mniej pozytywnych zmian jesteśmy czasem wynieść coś dobrego, czego przykładem jest znaczne przyśpieszenie cyfryzacji bankowości w okresie trwania pandemii Covid-19, pisze Michał Nowakowski.
Mała instytucja płatnicza to nasz krajowy „specyfik”, który może stanowić zarówno etap przejściowy do bardziej dojrzałego fintechu (np. Krajowej Instytucji Płatniczej), jak również całkiem dobre rozwiązanie do świadczenia usług w obszarze płatności. MIP ma swoje wady, bowiem jej działalność jest ograniczona terytorialnie do Polski, jak również pozbawiana jest możliwości świadczenia niektórych usług, a także wartość realizowanych transakcji nie może przekroczyć określonych kwot. Zasadniczo jednak sam proces uzyskiwania rejestracji, której dokonuje Komisja Nadzoru Finansowego, jest dość przyjemny, nawet jeżeli planujemy bardziej złożony model biznesowy. Zasady te, przynajmniej częściowo, mają ulec jednak zmianie zgodnie z ostatnią propozycją zmian do ustawy o usługach płatniczych, o której pisałem już. I choć nie są to zmiany drastyczne, to jednak warto rozważyć ewentualną rejestrację jeszcze przed uchwaleniem i wejściem w życie modyfikacji w procesie rejestracji. Nawet, jeżeli ostateczny kształt (a nawet same założenia) nie są przesądzone. A jakie to zmiany? ‒ komentuje Michał Nowakowski.
Przygotowuję właśnie szkolenie dotyczące projektowanego rozporządzenia w sprawie operacyjnej odporności cyfrowej sektora finansowego, czyli DORA, które jest aktem o istotnym znaczeniu dla całego sektora finansowego, ale także dostawców usług ICT (niedawno zawarto wstępne porozumienie w tym zakresie). Będzie ono miało zastosowanie do bardzo szerokiego kręgu podmiotów aktywnych w sektorze finansowym i w pewnych sytuacjach będzie dużym zaskoczeniem ze względu na wymogi, które trzeba będzie spełnić. Akt będzie bowiem wymagał sporego zaangażowania po stronie podmiotów ICT oraz sektora finansowego, a także głębszego zrozumienia potrzeb, oczekiwań i możliwości po każdej ze stron. Nie będzie to łatwe, tym bardziej, że często to zupełnie różne „światy” ‒ podkreśla Michał Nowakowski.
Na stronie RCL pojawił się kolejny projekt ustawy zmieniającej m.in. ustawę o usługach płatniczych. Projekt zawiera wiele, choć pozornie mało znaczących zmian, które jeżeli zostaną przyjęte mogą mieć istotne znaczenie dla dostawców usług płatniczych. W projekcie znajdziemy m.in. zmiany do art. 40 ust. 1 i 2, który dotyczy rozumienia pojęcia autoryzacji transakcji, czy też nowych obowiązków i ograniczeń po stronie małych instytucji płatniczych. Doprecyzowane zostać mają też niektóre obowiązki raportowe względem NBP. Przyjrzyjmy się najważniejszym propozycjom, które znajdziemy w dokumencie, pisze Michał Nowakowski.
Wdrażanie rozwiązań opartych o rozwiązania techniczne, do których zaliczyć możemy m.in. uczenie maszynowe i głębokie, technologię rozproszonego rejestru i łańcucha bloków, czy też wykorzystanie chmury obliczeniowej, może być sporym wyzwaniem dla instytucji podlegającej specyficznym wymogom prawnym i regulacyjnym związanym z działalnością w określonym obszarze czy sektorze, podkreśla Michał Nowakowski.
Każda działalność dotykająca człowieka i jego otoczenie może generować określone ryzyka. Ryzyka te mogą mieć bardziej lub mniej widoczny charakter, a także wpływać mniej lub bardziej na osobę dotkniętą tymi ryzykami, rozumianymi jako prawdopodobieństwo zmaterializowania się określonych zdarzeń, które mogą mieć negatywne konsekwencje dla szerokiego kręgu „aktorów”, nie tylko samego podmiotu, który naraża się na to ryzyko. Ryzyka mogą mieć charakter zarówno wewnętrzny, jak i zewnętrzny, jak również poddawać się lub nie zarządzaniu, a więc swoistemu przeciwdziałaniu takiej negatywnej materializacji, pisze Michał Nowakowski.
W lipcu 2021 roku Unia Europejska zaproponowała istotne zmiany do rozporządzenia 2015/847, które dotyczy informacji towarzyszących transferom środków pieniężnych. Propozycja Komisji Europejskiej zakładała nałożenie dodatkowych obowiązków w zakresie pozyskiwania i przekazywania informacji towarzyszących transferom tzw. kryptoaktywów, i to zarówno pomiędzy portfelami kryptoaktywów, jak i pomiędzy tymi portfelami a rachunkami tradycyjnymi, na których gromadzone są środki pieniężne. Zbiegło się to w czasie z istotnymi zmianami w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, które dotyczyły m.in. nałożenia nowych obowiązków na dostawców zajmujących się walutami wirtualnymi, przypomina Michał Nowakowski.
Europejski Urząd Nadzoru Bankowego (EBA) opublikował 23 czerwca istotny dokument – opinię dotyczącą rewizji dyrektywy PSD2, która niewątpliwie będzie miała znaczenie dla prowadzonych obecnie prac nad zmianami, które mają się pojawić zarówno w odniesieniu do dyrektywy, jak i szerszej koncepcji otwartych finansów, pisze Michał Nowakowski.
Nie ma wątpliwości, że rozwiązania oparte o analitykę danych i automatyzację procesów z nimi związanych pozostaną z nami na dłużej, a za kilka lat staną jest czymś zupełnie naturalnym, jak dzisiaj np. smartfony. Coraz częściej wykorzystujemy uczenie maszynowe czy głębokie, a także przetwarzanie języka naturalnego, rozpoznawanie mowy i obrazów, a pole do wykorzystania nowych rozwiązań stale się poszerza. Niektóre źródła podają, że do 2027 r. rynek dla uczenia maszynowego urośnie do 117 mld dolarów, choć wydaje się, że to dane mocno niedoszacowane, pisze Michał Nowakowski.
„Wyzwania polskiego systemu bankowego w aspekcie tsunami regulacyjnego UE w obszarze nowych technologii” taki tytuł nosiła debata moderowana przez dr. Tadeusza Białka wiceprezesa Związków Banków Polskich podczas konferencji BankTech w czasie Horyzontów Bankowści. W debacie uczestniczyli także: dr hab. Dariusz Szostek, ekspert Parlamentu Europejskiego w European Parliament’s Artificial Intelligence Observatory (EPAIO) z Uniwersytetu Śląskiego, oraz dr Michał Nowakowski, współpracownik i researcher Śląskiego Centrum Inżynierii Prawa, Technologii i Kompetencji Cyfrowych, Cyber Science Counsel w NGL Legal.
14 czerwca odbywa się w Warszawie BankTech ‒ wydarzenie organizowane przez Związek Banków Polskich, Centrum Prawa Bankowego i Informacji oraz Miesięcznik Finansowy BANK, w którym mam przyjemność uczestniczyć. Rozmawiamy o wyzwaniach polskiego systemu bankowego w aspekcie tsunami prawno-regulacyjnego Unii Europejskiej w obszarze nowych technologii, pisze Michał Nowakowski.
BankTech 2022 to konferencja organizowana w ramach Horyzontów Bankowości 2022 przez Centrum Prawa Bankowego i Informacji oraz Miesięcznik Finansowy BANK we współpracy ze Związkiem Banków Polskich. Andrzej Wolski zwraca uwagę na wyjątkowych gości tej konferencji.
Dość często w swoich wystąpieniach czy szkoleniach poruszam tematykę (nie)właściwego podejścia do aktów prawnych i regulacji związanych z rozwojem technologicznym oraz pewnymi obszarami świata finansów, jak np. przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu. Wejście w życie nowej (czy zmienianej) regulacji budzi bardzo często niepotrzebne emocje i obawy przed ograniczeniami, które przepisy mogą wprowadzać w zakresie prowadzonej działalności, głównie biznesowej. Rzadko kiedy, o ile w ogóle, patrzymy na nowe wymogi prawne i regulacyjne z perspektywy szansy, którą można wykorzystać do bardziej efektywnego i bezpiecznego prowadzenia biznesu, co oczywiście jest związane też z pewną niechęcią do podejmowania ryzyka, które je w nie wpisane, podkreśla Michał Nowakowski.
Ostatnio poproszony zostałem o komentarz dotyczący zderzenia systemów sztucznej inteligencji z nieprzewidywalnymi (nieprzewidzianymi?) wydarzeniami, które Nicholas Taleb określił czarnymi łabędziami. To temat niezwykle ciekawy, bo w dzisiejszych czasach zdajemy się bardzo (nad)polegać na nowych technologiach, a w szczególności rozwiązaniach, które tak szumnie nazywamy sztuczną inteligencją, pisze Michał Nowakowski.
