Najnowsze wydanie miesięcznika BANK 
Narodowy Bank Polski opublikował dane na temat transakcyjnych cen mieszkań w IV kw. 2019 r. Ceny niemal we wszystkich miastach są rekordowe. Jednak dla przeciętnego nabywcy najistotniejsza jest wysokość raty oraz wkładu własnego, jaki trzeba zgromadzić, żeby uzyskać kredyt.
Obecną sytuację na rynku nieruchomości można podsumować słowem kontynuacja. Mieszkania wciąż drożeją. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika, że ceny podawane w ogłoszeniach są przeciętnie o 16% wyższe niż przed rokiem i o 5% niż 3 miesiące temu. Kredyty hipoteczne wciąż cieszą się dużym zainteresowaniem, mimo że banki starają się ograniczać ich dostępność. Pozytywną dla kupujących informacją jest to, że po raz pierwszy od października 2018 r. pojawiła się istotna obniżka marż kredytowych.
Narodowy Bank Polski opublikował dane na temat oprocentowania lokat bankowych, zakładanych w grudniu 2019 r. Wynika z nich, że tak źle jeszcze nie było. W przypadku wpłat dokonywanych przez firmy, średnie oprocentowanie po raz pierwszy w historii spadło poniżej psychologicznej granicy 1%. Z wyliczeń Expandera wynika, że grudniowa zmiana oferty spowodowała najmocniejszy spadek średniej od marca 2015 r. Bardzo pogorszyło się również oprocentowanie dla zwykłych klientów. Tu średnia stawka spadła z 1,31% do 1,21% i ustanowiła nowe historyczne minimum.
Ceny mieszkań w poszczególnych miastach są bardzo różne. Dla przykładu w Warszawie, żeby kupić 50 m2, trzeba zapłacić aż 500 000 zł, a w Bydgoszczy wystarczy ok. 300 000 zł. Z drugiej jednak strony średni dochód netto w Warszawie wynosi 4617 zł, a w Bydgoszczy 3527 zł. Z wyliczeń Expandera wynika, że po uwzględnieniu tych dwóch elementów, w najlepszej sytuacji są ci, którzy chcą zamieszkać w Katowicach i Łodzi. Najtrudniej jest w Warszawie i Białymstoku.
W 2019 r. na rynek najmu trafiło mnóstwo nowych mieszkań. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika, że w ubiegłym roku internecie zamieszczono 282 tys. ogłoszeń o wynajmie, czyli aż o 58% więcej niż w 2018 r. Koszty najmu w IV kw. 2019 r. były o 5% wyższe niż przed rokiem. Ponieważ ceny lokali wzrosły mocniej, to rentowność inwestycji w mieszkanie na wynajem nieco spadła, ale wciąż jest bardzo atrakcyjna – średnio jest to niecałe 7% brutto rocznie.
Eurostat opublikował dane na temat zmian cen mieszkań. Wynika z nich, że od III kw. 2018 r. do III kw. 2019 r. wzrost cen w naszym kraju (9%) był jednym z najszybszych w UE. Trzeba jednak dodać, że w długim okresie jesteśmy europejskim średniakiem. Od początku 2013 r. ceny w Polsce wzrosły o 26%, a średnio w UE o 27%. Jeśli wysoka inflacja się utrzyma przez dłuższy czas, a stopy procentowe pozostaną na obecnym poziomie, to mieszkania mogą drożeć znacznie szybciej niż dotychczas.
Wraz ze spłatą kolejnych rat kredytu zmniejsza się zadłużenie, a w rezultacie powinny spadać płacone odsetki. W ciągu ostatnich 3 miesięcy kwoty odsetek płaconych od kredytów we frankach wzrosły aż o 29%. Wynika to z faktu, że LIBOR CHF wzrósł do najwyższego poziomu od stycznia 2015 r. i podwyższył oprocentowanie kredytów. Kolejna zła informacja, to umacnianie się franka względem euro, co negatywnie spływa na kurs CHF w Polsce.
Lawinowo rośnie liczba ogłoszeń sprzedaży mieszkań. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika, że liczba ogłoszeń opublikowanych w internecie w IV kwartale była aż o 28% wyższa niż w III kw. Może to świadczyć o tym, że rosnące ceny mieszkań przyciągają coraz więcej spekulantów, którzy próbują na tym zarabiać. Banki natomiast cieszą się z wciąż rosnącego zainteresowania kredytami hipotecznymi.
Polski cel na 2020 r. to 15% udział energii z odnawialnych źródeł w jej końcowym zużyciu. Aby go osiągnąć wprowadzono specjalne rozwiązania zarówno dla osób fizycznych jak i przedsiębiorców. Z jednej strony istnieje możliwość produkcji energii na własny użytek. Wybudowanie instalacji o mocy do 50 kWp nie wymaga pozwolenia budowlanego. Z drugiej, przepisy zachęcają do tworzenia większych instalacji, w celu zarabiania na produkcji energii. System aukcyjny pozawala inwestorom zagwarantować sobie sprzedaż wyprodukowanej energii przez okres 15 lat po z góry ustalonej cenie, waloryzowanej o wskaźnik inflacji. Jak sfinansować tego rodzaju inwestycje?
NBP opublikował dane na temat oprocentowania lokat i kredytów uruchomionych w listopadzie 2019 r. Wynika z nich, że przedświąteczne kredyty konsumpcyjne były najtańsze w historii. Ich oprocentowanie rzeczywiste (RRSO) wyniosło tylko 12,6%. Niestety są też gorsze informacje. Rekordowo niskie było też oprocentowania lokat bankowych. Średnio wyniosło ono 1,31% w przypadku klientów indywidualnych i 1,05% w przypadku firm. To posiadacze oszczędności sfinansowali więc wyjątkowo tanie kredyty.
Z początkiem 2020 r. zaczęły się lata 20. To dobry moment, żeby podsumować minione 10 lat. W tym czasie nasze pensje wzrosły o połowę – mediana z ok. 2000 zł do ok. 3000 zł netto. Mocno wzrosły również ceny mieszkań. Dla przykładu nowe mieszkania w Opolu, Rzeszowie i Gdańsku zdrożały o ok. 60%. Poza tym więcej oszczędzamy, ale przynosi nam to mniej korzyści, gdyż oprocentowanie lokat spadło z 4% do 1,3%.
Rynek nieruchomości w Polsce ma się bardzo dobrze. Mimo rosnących cen mieszkań, zainteresowanie kupnem nowego lokum nie słabnie, także z myślą o wynajmie. Nieruchomości dalej chętnie kupujemy na kredyt. Zaciągamy je na coraz wyższe kwoty. Czy te tendencje utrzymają się w 2020 r.? Jak przyszłość czeka te osoby, które szykują się do zakupu własnego M.? Czy trudniej będzie uzyskać finansowanie? Na co powinni przygotować się przyszli kredytobiorcy?
Koszty najmu w ciągu roku wzrosły o 5 proc., czyli w mniejszym stopniu niż ceny mieszkań. W Polsce są trzy miasta, w których wyjątkowo opłaca się kupować mieszkania na wynajem.
W przyszłym roku kończy się okres dopłat do kredytów hipotecznych 45 tysięcy osób, które w 2012 r. skorzystały z programu „Rodzina na swoim”. Z wyliczeń Expandera wynika, że to spowoduje wzrost raty kredytowej prawie o połowę (o 42%). Jednocześnie oznacza również koniec ograniczeń w zakresie korzystania z mieszkania. Pewne zmiany w przyszłym roku odczuje też 21 tysięcy osób, które w 2015 r. skorzystały z programu „Mieszkanie dla młodych”. W tym przypadku, po 5 latach można sprzedać lub wynająć mieszkanie bez konieczności zwrotu dopłaty.
Koszty najmu wciąż rosną, ale zdecydowanie wolniej niż ceny mieszkań. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika, że najem zdrożał średnio o 6% r/r, podczas gdy ceny mieszkań aż o 13%. To oznacza, że szukając mieszkania z myślą o wynajmie, coraz trudniej znaleźć takie, które przyniesie stopę zwrotu wyższą niż 8% brutto. Jednak ci, którzy już takie mieszkanie kupili, zarabiają na nim coraz więcej. Natomiast z punktu widzenia lokatora, w wielu miastach najem jest bardzo drogi. Wśród 15 badanych przez nas miast, koszt najmu 40-metrowego mieszkania jest średnio o 200 zł wyższy niż rata kredytu na zakup analogicznego mieszkania.
Koniec roku na rynku nieruchomości można podsumować jednym słowem – wzrosty. Rośnie liczba mieszkań oddanych do użytkowania i ich ceny. Zaciągamy też coraz więcej kredytów hipotecznych i zadłużamy się na coraz wyższe kwoty. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika też, że coraz bardziej drożeją kredyty hipoteczne.
Z zainwestowania w mieszkanie na wynajem można osiągnąć rentowność nawet przekraczającą 20 proc., ale przyjęcie takiego założenia jest bardzo ryzykowne, a sukces finansowy może okazać się krótkotrwały.
Niektórzy liczą, że ceny mieszkań w końcu zacząć spadać. Niestety one uparcie pną się w górę. NBP opublikował właśnie dane na temat cen transakcyjnych w III kwartale 2019 r. Wynika z nich, że ceny na rynku wtórym były średnio o 11% wyższe niż przed rokiem, a na rynku pierwotnym o 13%. Ten rok będzie więc już drugim z rzędu, kiedy ceny rosną zdecydowanie szybciej niż pensje, co oznacza kolejny spadek dostępności mieszkań. Z wyliczeń Expandera wynika, że do zakupu 50 m2 w dużym mieście potrzeba średnio 101 pensji netto, podczas gdy 3 lata temu było to 95 pensji.
Mamy niewiele dobrych informacji dla osób, które planują w najbliższym czasie kupić mieszkanie. Z Raportu Expandera i Rentier.io wynika, że w październiku ofertowe ceny lokali wciąż rosły. W Warszawie niewiele już brakuje do przekroczenia 10 000 zł za m2. Jak na razie nic nie wskazuje na to, że boom na rynku miałby się skończyć. NBP prognozuje, że w kolejnych latach wciąż dość szybko mają rosnąć pensje, a bezrobocie i stopy procentowe mają pozostać na niskim poziomie. Część banków obawia się jednak nadchodzącego spowolnienia gospodarczego. Podnoszą więc marże kredytowe dla osób posiadających niski (poniżej 20%) wkład własny.
Rosnące ceny mieszkań zmuszają do zaciągania coraz większych kredytów. Jeszcze dwa lata temu średnia kwota kredytu wynosiła 230 tys. zł. Obecnie to już 280 tys. zł. Im wyższy kredyt, tym wyższa jego rata, ale istnieją sposoby na jej obniżenie.
Ceny mieszkań na rynku wtórnym wzrosły w ciągu ostatnich 12 miesięcy aż o ok. 11%. To sprawia, że stać nas na coraz mniejsze mieszkania. Z wyliczeń Expandera wynika, że dostępny metraż dla rodziny z dochodem 5000 zł netto najbardziej spadł w Zielonej Górze (-13 m2), Łodzi (-10 m2) i Bydgoszczy (-10 m2). Taka rodzina może obecnie kupić lokal o powierzchni od 33 m2 w Warszawie do 71 m2 w Kielcach.
RPP zdecydowała, że stopy procentowe w Polsce pozostaną na dotychczasowym poziomie. To oznacza, że na wzrost oprocentowania lokat bankowych nie ma co liczyć. Natomiast wszystko wskazuje na to, że rosnąć będzie inflacja, która w przyszłym roku może wynieść 3,5%. Z wyliczeń Expandera wynika, że takiej sytuacji przeciętna lokata przyniesie aż 2,35% straty w ujęciu realnym. Nie powinno więc dziwić, że w ostatnim czasie nastąpił gwałtowny wzrost zainteresowania 4-letnimi obligacjami skarbowymi, których oprocentowanie daje gwarancję pokonania inflacji.
Ceny mieszkań znów rosną zaskakująco szybko. Dla kupujących na kredyt to może być dobra chwila, aby się nie spieszyć, a dzięki temu zwiększyć wkład własny, uzyskując pożyczkę na lepszych warunkach.
Jak wynika z danych zebranych przez NBP, w II kw. tego roku aż 4 na 10 nowych mieszkań zostało zakupionych w celach inwestycyjnych. To nadal jeden z lepszych sposobów na zainwestowanie środków, szczególnie, gdy weźmie się pod uwagę wyjątkowo niskie oprocentowanie lokat bankowych (1,34 proc., najniższy poziom w historii) i prognozowany wzrost inflacji (do 3,5 proc. już od przyszłego roku).
Koszty najmu mieszkań są coraz wyższe. W Warszawie są już mniej więcej na takim samym poziomie jak w Berlinie, Kolonii i Dusseldorfie. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika, że największe wzrosty (średnio +10% r/r) dotyczą małych mieszkań. Rekordzistami pod względem tempa wzrostu w tym segmencie są Toruń (aż +25%), Łódź (+16%) i Szczecin (+15%).
Według szacunków NBP w II kwartale aż 42% nowych mieszkań w największych miastach zostało kupionych jako inwestycje. Nie powinno to dziwić, biorąc pod uwagę, że realne oprocentowanie lokat bankowych jest ujemne. Co gorsza, MFW prognozuje, że inflacja w Polsce w latach 2020-2021 ma wzrosnąć aż do 3,5%. Takiego poziomu inflacji nie pokona żadna lokata. Inwestycje w mieszkania na wynajem przynoszą natomiast kilkukrotnie wyższe zyski. Expander ostrzega jednak, aby zachować ostrożność. Rośnie bowiem ryzyko powstania bańki na rynku i jej bolesnego pęknięcia.
Największe ryzyko kradzieży obecnie związane jest z internetem. Gdy ktoś ze znajomych napisze z prośbą, abyśmy pożyczyli mu niewielką kwotę albo firma poprosi o minimalną dopłatę do zakupów przez internet.
Drożeją kredyty hipoteczne. Z raportu Expandera i Rentier.io wynika, że średnia marża dla kredytów z 10% wkładem własnym wynosi już 2,46%. To najwyższy poziom od 2010 r. Wciąż drożeją również mieszkania, szczególnie te duże, których średnia cena jest aż o 15% wyższa niż przed rokiem. Popyt na takie lokale może nadal rosnąć, jeśli frankowiczom uda się uwolnić z pułapki wysokiego zadłużenia.
Według prezes ZUS już za 20 lat emerytury mogą wynosić mniej niż 40% ostatniego wynagrodzenia. Oznacza to, że przy pensji 3000 zł emerytura wyniesie jedynie 1200 zł. Aby uniknąć drastycznego pogorszenia poziomu życia, konieczne jest gromadzenie dodatkowych oszczędności na starość. Z wyliczeń Expandera wynika, że w tym celu warto korzystać z PPK. Po 30 latach wpłacania po 100 zł miesięcznie zgromadzimy tam 172 641 zł. Kwota emerytury, jaką będziemy mogli sobie wypłacić z tych oszczędności, będzie aż 4-krotnie wyższa niż w sytuacji oszczędzania w gotówce i 2-krotnie wyższa niż przy oszczędzaniu na lokacie.
Eurostat opublikował dane na temat cen mieszkań w II kwartale 2019 r. W ciągu ostatnich 12 miesięcy w Polsce wzrosły one o 8%. To dwukrotnie szybszy wzrost niż średnio w UE. Warto jednak dodać, że u nas sytuacja jest zbliżona do tego, co dzieje się u naszych południowych sąsiadów – Czechów i Słowaków. Największe wzrosty odnotowano natomiast na Węgrzech – o 14%.