Sytuacja finansowa Polaków A.D. 2019: zadłużamy się częściej niż statystyczny mieszkaniec Europy, staramy się więcej oszczędzać

Intrum publikuje siódmą już edycję raportu European Consumer Payment Report, który bada podejście konsumentów z 24 krajów Europy do wydawania pieniędzy, oszczędzania i stan ich wiedzy w obszarze finansów osobistych.

Intrum również po raz pierwszy w tym roku publikuje Barometr Dobrobytu Finansowego, który porównuje samopoczucie konsumentów z rynków europejskich względem ich finansów osobistych. Jak zatem oceniamy swoją kondycję finansową?

Dobrobyt finansowy

„Dobrobyt finansowy” zdefiniowany jest jako posiadanie poczucia bezpieczeństwa finansowego, które pozwala zaspokoić codzienne potrzeby związane z wydatkami i kontrolować finanse osobiste. Barometr Intrum mierzy dobrobyt finansowy za pomocą czterech czynników:

• zdolność do płacenia rachunków na czas,
• łatwość zadłużania się,
• oszczędzanie na przyszłość,
• wiedza na temat finansów.

Czytaj także: Polacy zadłużają się na coraz wyższe kwoty. 40 proc. kredytów konsumpcyjnych zaciąganych na ponad 50 tys. zł >>>

Analizując każdy ze wspomnianych czynników w 24 krajach Europy i stosując punktację, stworzono Ogólny Wskaźnik Dobrobytu Finansowego dla każdego z nich. Polska z wynikiem 5,54 znalazła się w drugiej dziesiątce rankingu. Czy to oznacza, że źle oceniamy swoją sytuację finansową, czy obiektywnie funkcjonujemy w gorszych warunkach ekonomicznych niż, chociażby nasi zachodni sąsiedzi?

Zdolność do płacenia rachunków na czas

Brak możliwości opłacania rachunków na czas jest głównym powodem, dla którego odczuwamy stres związany
z kwestiami finansowymi. Jak pokazuje raport Intrum, w ciągu ostatnich 12. miesięcy, co 5 Polak przynajmniej raz nie zapłacił rachunku. Ponad połowa (51 proc.) ankietowanych przyznaje, że stało się tak w wyniku zapomnienia
o terminie płatności, a 43 proc. konsumentów nie zapłaciło z powodu braku pieniędzy. A jak oceniamy swoją przyszłość finansową w tym obszarze?

– Jak pokazuje nasz raport, blisko 1/3 (28 proc.) polskich konsumentów jest bardzo pewna, że będzie w stanie opłacać co miesiąc rachunki na czas. Jeżeli chodzi o europejską średnią, to jest ona wyższa i wynosi 40 proc. Te dane z jednej strony mówią wiele o sytuacji finansowej Polaków na tle reszty Europejczyków, ale można również stwierdzić, że pobrzmiewa w nich polski pesymizm, z którego niestety jesteśmy znani w Europie. Jesteśmy również ostrożniejsi w przewidywaniu naszej przyszłości, szczególnie jeżeli chodzi o finanse, niż reszta Europejczyków. W przypadku posiadania pewności co do regularnego uiszczania płatności, odpowiedzi polskich i europejskich konsumentów były już porównywalne (40 proc. vs 37 proc.) – mówi Krzysztof Krauze, Prezes Intrum w Polsce.

Czytaj także: Polacy oszczędzają coraz więcej. Jaki procent dochodów odkładamy?

Mamy świadomość rosnących rachunków, które rosną szybciej niż nasze pensje. 47 proc. z nas przyznaje, że ten fakt wpływa negatywnie na nasze samopoczucie. Aż 85 proc. polskich konsumentów traktuje zapłatę rachunków jako priorytet w stosunku do innych, codziennych wydatków. W tej kwestii jesteśmy pozytywnym przykładem dla innych mieszkańców Europy.

Łatwość zadłużania się

Niestety, aby spełnić ten obowiązek, czasami musimy skorzystać z zewnętrznego źródła finansowania. 33 proc. Polaków w ciągu ostatnich 6 miesięcy pożyczyło pieniądze, by opłacić rachunki. Biorąc pod uwagę wszystkich mieszkańców Europy, ten odsetek jest nieco niższy i wynosi 25 proc. Najczęściej pożyczamy od rodziny i przyjaciół (blisko 60 proc. respondentów) lub korzystamy ze wsparcia banku, w którym posiadamy np. konto, itp. (38 proc.).

Co 5 konsument z Polski przyznaje również, że zaciąga kredyt lub bierze pożyczkę, by kupić prezenty na Boże Narodzenie.

Oszczędzanie na przyszłość

– Wydaje się, że fakt, iż jesteśmy w gorszej sytuacji finansowej niż konsumenci z zachodniej części Europy – np. możemy liczyć na relatywnie niższe zarobki – motywuje nas najbardziej do oszczędzania. To zjawisko odzwierciedlają dane widniejące w European Consumer Payment Report – zaznacza Krzysztof Krauze.

Co 3 Polak (30 proc.) oszczędza co miesiąc od 5 do 10 proc. swoich dochodów. W ten sam sposób postępuje

24 proc. mieszkańców Europy. Na jaki cel odkładamy gotówkę? Aż 70 proc. z nas oszczędza na niespodziewane wydatki, a blisko połowa na wypadek utraty pracy lub innego źródła zarobków, co pokazuje przezorność polskich konsumentów. Aż 65 proc. z nich przyznaje, że nie zadowala ich kwota, którą mogą odkładać co miesiąc.

– Niekoniecznie musi świadczyć to o zasobności portfeli Polaków, ale np. o naszych ambitnych planach, co do oszczędzania w perspektywie długoterminowej. Mamy wiele celów, dla których oszczędzamy gotówkę: chęć kupienia domu lub mieszkania, podróżowania, pomocy finansowej naszym dzieciom i wnukom, zapewnienie sobie godnego życia na emeryturze, itp. – dodaje Krzysztof Krauze.

Wiedza na temat finansów

Wiedza dotycząca finansów, to zrozumienie, w jaki sposób funkcjonują kwestie związane z pieniędzmi. To zestaw umiejętności oraz informacji, które pozwalają nam podejmować świadome decyzje dotyczące finansów osobistych. Jak siebie oceniamy w tym przypadku?

Blisko 40 proc. Polaków uważa, że otrzymało wystarczająco dobre wykształcenie w dziedzinie finansów, by móc swobodnie zarządzać swoimi pieniędzmi, ale potrzebuje dodatkowego wsparcia w trudniejszych tematach – np. zarządzanie finansami na emeryturze. Co 5 konsument w naszym kraju przyznaje wprost, że nie posiada we wspomnianym obszarze wystarczających informacji, dlatego w kwestiach finansowych często musi korzystać z porad innych osób, a blisko 30 proc. respondentów badania Intrum chce dowiedzieć się więcej na temat zarządzania własnym budżetem.

Wiedzę na temat finansów czerpiemy głównie z Internetu (65 proc.) oraz ze szkoły (35 proc.). Informacje z tego obszaru często przekazują również rodzice (32 proc.). To wyjaśnia, dlaczego aż 83 proc. ankietowanych z Polski zadeklarowało, że próbuje uczyć swoje dzieci, w jaki sposób postępować z pieniędzmi.

O raporcie European Consumer Payment Report 2019

Raport bazuje na danych zebranych od 24,004 konsumentów z 24 krajów w Europie, by zyskać́ spojrzenie na ich codzienne życie, ich wydatki oraz zdolność do zarządzania finansami gospodarstwa domowego każdego miesiąca. Intrum kontaktuje się 250 000 zadłużonych konsumentów w całej Europie każdego dnia.

Pełny raport jest dostępny tutaj.