Skuteczna mediacja w biznesie – to się opłaca
Jak wynika z badań prowadzonych wśród przedsiębiorców, polscy przedsiębiorcy niemający doświadczenia na rynkach międzynarodowych, za główną barierę w prowadzeniu działalności uznają wysokie koszty pracy. Natomiast ci, którzy takie doświadczenie mają lub przyszli z Europy, lub z innych krajów świata do Polski mówią nie o wysokości opłat, danin, podatków, ale o niewydolności aparatu państwowego, który obsługuje przedsiębiorczość i gospodarkę.
Dlatego warto skuteczne wykorzystywać narzędzia takie jak mediacja i arbitraż. Rada Ministrów (RM) zatwierdziła 7 stycznia 2015 r. przedłożone przez ministra gospodarki założenia do projektu ustawy o wspieraniu polubownych metod rozwiązywania sporów. Ustawa ma upowszechnić wykorzystywanie mediacji i arbitrażu w sprawach cywilnych.
W Ministerstwie Gospodarki odbyło się 27 kwietnia spotkanie, którego tematem była „Skuteczna mediacja: jak doprowadzić do porozumienia w biznesie?”. Gościem spotkania był prof. Giuseppe De Palo. Profesor jest prezesem i jednym z założycieli ADR Center, jednej z największych organizacji zajmujących się polubownymi metodami rozwiązywania sporów w UE (ponad 3000 mediacji rocznie). Był jednym z autorów raportu przygotowanego dla Parlamentu Europejskiego i dotyczącego dyrektywy upowszechnienia wykorzystania mediacji w UE. W spotkaniu uczestniczył wicepremier Janusz Piechociński, który nawiązując do przyjętego na początku roku przez RM projektu ustawy (za chwilę znajdzie się w Sejmie) stwierdził, że pomimo okresu wyborczego jest przekonany o jej sprawnym procedowaniu w parlamencie. Ważne jest też, jak zostanie ona przyjęta przez zainteresowanych. Jednym z działań promujących, jest realizowany przez ministerstwo gospodarki projekt budowy sieci Centrów Arbitrażu i Mediacji (CAiM). Jak poinformował wicepremier Piechociński, powstało już 6 regionalnych Centrów Arbitrażu i Mediacji: w Warszawie, Poznaniu, Krakowie, Katowicach, Białymstoku i Lublinie. Jak dodał, mówimy w Polsce czas to pieniądz, dlatego nie marnujmy go we wzajemnym dochodzeniu roszczeń, na często długie postępowania sądowe.
Prof. Giuseppe De Palo przedstawił obraz funkcjonowania mediacji i arbitrażu w różnych krajach w tym we Włoszech i wnioski, jakie można z tych doświadczeń wyciągnąć. Podsumowując jego wystąpienie, trzeba podkreślić, że na pewno główną zaletą postępowania mediacyjnego są niższe koszty. Nawet jeśli nie uzyskuje się procentowo wysokiej skuteczności w kończeniu sporów na tym etapie. W przypadku mediacji duże znaczenie ma to, jak jest ona odbierana przez strony. System prawny powinien zachęcać do udziału w mediacji, ale go nie wymuszać. Nie chodzi o to by była ona tylko kolejnym etapem, który trzeba spełnić przed wniesieniem sprawy do sądu.
W trakcie dyskusji, która wywiązała się po wystąpieniu prof. Giuseppe De Palo, stwierdzono, że wiele postulatów, o których mówił, jest już uwzględnionych w projekcie przygotowywanej w Polsce ustawy. Na przykład zachęty o charakterze ekonomicznym, takie jak zwolnienie od opłaty sądowej wniosków o zatwierdzenie ugody pozasądowej zawartej przed mediatorem, czy też obowiązku poinformowania w pozwie, czy strony podjęły próbę mediacji itp. Ważnym jest też odpowiednie przygotowanie merytoryczne mediatorów. Jak dodał profesor, z punktu widzenia środowiska prawniczego upowszechnienie postępowania mediacyjnego może być odbierane jako utrata przychodów wynikających z prowadzenia spraw przed sądami, jednak prawnicy równocześnie zyskują możliwość prowadzenia postępowań mediacyjnych.
Zachęcanie do mediacji to również promocja i przekonanie zainteresowanych, że takie postępowanie pozwala nie tylko oszczędzić na kosztach sprawy sądowej, szybko odzyskać przynajmniej część środków, o które się występuje, ale również utrzymać dobre relacje z kontrahentem, co pozwoli prowadzić z nim interesy również w przyszłości.
Bohdan Szafrański
