Rynek finansowy: Mity obrotu gotówkowego

Andrzej Kawiński

Wykorzystam przy tym doświadczenie zdobyte w pracy dla firmy Giesecke & Devrient, jednego z największych prywatnych producentów banknotów. Odpowiadam nie tylko za rynek polski, ale również skandynawski. Mam zatem możliwości dokładnego poznania rynku gotówki w krajach, które określane są jako cashless society.

Charakter mojej pracy wymaga częstych podróży do krajów skandynawskich, gdzie niezaprzeczalnie poziom zaawansowania transakcji bezgotówkowych jest bardzo wysoki. Ale i tam gotówka ciągle jeszcze jest istotną alternatywą do płatności kartowych – np. w Sztokholmie nigdy nie zdarzyło mi się, aby przy płaceniu za kawę odmówiono mi wydania reszty. Jeden z moich klientów, firma zajmująca się przeliczaniem gotówki, poinformował mnie, że liczba przeliczanych wartości wzrosła w ostatnim roku o 4%. Co więcej – w trakcie konferencji zorganizowanej przez Ministerstwo Rozwoju w marcu 2016 r. zatytułowanej „Obrót bezgotówkowy – Polska vs. Szwecja 20:80”, Eric Lenntorp z Riksbanku (Szwedzki Bank Centralny) podkreślił, że zbyt szybki rozwój transakcji bezgotówkowych w Szwecji jest problemem. Są w tym kraju miejsca, gdzie dostępność gotówki i możliwości jej zdeponowania jest ograniczona, co rzecz jasna ogranicza prawa obywatelskie. Obecnie bank centralny podejmuje działania zwiększające dostępność gotówki na rynku.

Gotówka wciąż rządzi w gospodarce

Stanisław Walukiewicz powołuje się na niezrozumiałe dla mnie dane z rynku brytyjskiego. Według stawianej tezy w Wielkiej Brytanii tylko 3% transakcji wykonywanych jest gotówkowo. Podejrzewam, że pozostałe 97% to zsumowane transakcje przelewów elektronicznych i płatności bezgotówkowych. Takie przedstawienie sytuacji jest jednak błędem. Nie można bowiem porównywać transakcji w bankowości elektronicznej (gdzie nie mamy możliwości wyboru formy płatności) z zakupami towarów w sklepie. Ogromny postęp technologiczny ostatnich lat i wdrożenie bankowości elektronicznej spowodowały duże wzrosty liczby transakcji. Dzisiaj odwiedzamy bank czasami kilka razy dziennie – nie musimy przy tym wychodzić z domu, wystarczy zalogować się do bankowości elektronicznej. Ta zmiana technologiczna spowodowała wzrost transakcji elektronicznych, wcale jednak nie zastąpiła transakcji gotówkowych. Alternatywą płatności gotówkowych są bowiem transakcje kartowe oraz mobilne, realizowane w miejscach, gdzie istnieje możliwość wyboru formy płatności.

To, że w naszym kraju nadal popularna jest gotówka, pokazują m.in. wyniki badań TNS Polska z 2015 r.1 Aż 53% Polaków za zakupy spożywcze płaci wyłącznie nią, zaś wyłącznie karty płatniczej w tym celu używa jedynie 3%, a 43% używa obydwu form płatności. Podobnie sytuacja wygląda przy zakupie ubrań. Badania zrealizowane przez firmę ICAN Research na zlecenie Blue Media2 pokazują, że również w ...